SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2012-2013 Zitting 2012-2013
________________
23 avril 2013 23 april 2013
________________
Question écrite n° 5-8861 Schriftelijke vraag nr. 5-8861

de Inge Faes (N-VA)

van Inge Faes (N-VA)

à la ministre de la Justice

aan de minister van Justitie
________________
La grâce De genade 
________________
prescription de peine
Roi et famille royale
disparité régionale
statistique officielle
strafverjaring
Koning en Koninklijke familie
regionale verschillen
officiële statistiek
________ ________
23/4/2013Verzending vraag
18/6/2013Antwoord
23/4/2013Verzending vraag
18/6/2013Antwoord
________ ________
Requalification de : demande d'explications 5-3090 Requalification de : demande d'explications 5-3090
________ ________
Question n° 5-8861 du 23 avril 2013 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 5-8861 d.d. 23 april 2013 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

À la mi-janvier, un article a été publié dont il ressort que le nombre de demandes de grâce diminue d'année en année. On a également constaté que, malgré le fait que les demandes néerlandophones sont plus nombreuses, le roi accorde, depuis des années déjà, principalement des grâces aux francophones.

La différence entre le nombre de Flamands et de francophones qui obtiennent une grâce est trop frappante pour être le fruit du hasard. Le porte-parole du SPF Justice a dès lors annoncé, dans le même article, qu'une étude avait été lancée afin d'analyser cette différence.

Je souhaiterais connaître les résultats de cette étude.

Une autre particularité de ce dossier est que le porte-parole du SPF Justice explique que les statistiques indiquent que le roi accorde principalement une grâce aux contrevenants routiers; que l'année dernière, le roi n'a quasiment absous que des contrevenants routiers et que cette tendance se confirme depuis des années.

C'est étrange étant donné que dans sa réponse à ma question écrite (5-7812) concernant le droit de grâce du roi – que j'ai reçue 15 jours après la publication de ces chiffres dans le journal – la ministre indique qu'elle ne dispose pas de statistiques ventilées en fonction de la nature de la condamnation (amendes, interdiction de conduire, peines de prison). Comment explique-t-elle cette contradiction ? Peut-elle encore me communiquer les chiffres ventilés ?

 

Half januari verscheen een artikel waaruit bleek dat het aantal aanvragen tot genade jaar na jaar daalt. Een bijkomende vaststelling was, dat niettegenstaande er meer Nederlandstalige aanvragen waren, de koning al jaren voornamelijk Franstaligen genade verleent.

De discrepantie tussen het aantal Vlamingen en Franstaligen dat genade krijgt is te opvallend om toevallig te zijn. De woordvoerder van uw FOD kondigde in dat zelfde artikel aan dat er een onderzoek werd opgestart om deze discrepantie te onderzoeken.

Graag had ik dan ook de resultaten van dit onderzoek geweten?

Een bijkomende eigenaardigheid in dit dossier is dat de woordvoerder van uw FOD verklaarde : "De statistieken wijzen uit dat de koning voornamelijk verkeersovertreders genade verleent. Vorig jaar vergaf de koning bijna uitsluitend verkeersovertreders. Dat is een trend die al jaren aanhoudt."

In uw antwoord op mijn schriftelijke vraag (5-7812) betreffende het genaderecht van de Koning, dat ik 14 dagen na het verschijnen van deze cijfers in de krant ontving, stelt u dat niet beschikt over statistische gegevens, opgesplitst volgens de aard van de veroordeling (boetes, rijverboden, gevangenisstraffen) Hoe verklaart u deze tegenstrijdigheid? Kunt u mij deze opsplitste cijfers alsnog bezorgen?

 
Réponse reçue le 18 juin 2013 : Antwoord ontvangen op 18 juni 2013 :

Il convient préalablement de faire remarquer que la compétence de grâce du roi s'étend, conformément à l’article 110 de la Constitution, à toutes sortes de peines telles que les amendes, les interdictions de conduire et les peines d'emprisonnement. Un même recours en grâce peut également porter sur plusieurs sortes de peines et celles-ci peuvent être imposées par un ou plusieurs tribunaux relevant d'une ou plusieurs cours d’appel. La mesure de grâce peut être accordée tant sur l'ensemble de la peine que sur une partie de la peine. Elle peut être assortie de conditions ou être accordée après le respect d'un délai d’épreuve.

Je dois en outre souligner que vu la durée de la procédure, le nombre de recours en grâce acceptés d'une année ne correspond pas nécessairement au nombre de recours en grâce introduits au cours de cette même année.

Les dossiers de grâce figurant dans la base de données statistiques sont ventilés selon la langue dans laquelle le jugement a été rendu. Les condamnations en allemand, qui relèvent de la cour d’appel de Liège, sont ajoutées aux dossiers de grâce en français.

Les statistiques annuelles relatives aux dossiers de grâce introduits nous permettent en effet de déduire qu'une tendance à la baisse se dessine dans les chiffres totaux concernant les recours en grâce par an.

Ainsi, ces chiffres s'élevaient :

  • en 2009 à un total de 1 332

  • en 2010 à un total de 1 256

  • en 2011 à un total de 993

  • en 2012 à un total de 955

Les statistiques annuelles relatives aux recours en grâce acceptés, ventilés par langue, montrent également une tendance à la baisse avec, il est vrai, des différences claires entre les deux langues.

Ainsi, ces chiffres s'élevaient :

  • en 2009 à un total de 96 dont 73 F et 23 N

  • en 2010 à un total de 75 dont 69 F et 6 N

  • en 2011 à un total de 70 dont 53 F et 17 N

  • en 2012 à un total de 53 dont 39 F et 14 N

Depuis 2010, des initiatives d'optimalisation et d'uniformisation de la procédure de grâce ont été prises.

Ainsi, une concertation avec le Collège des procureurs généraux a dans un premier temps été organisée afin d'optimaliser les délais de traitement des recours en grâce.

Depuis 2011, une check-list actualisée et uniforme a été introduite énumérant tous les documents nécessaires qui doivent toujours figurer dans le dossier de grâce avant qu'un avis de grâce final soit formulé par le service des Grâces. Depuis 2012, cette check-list est intégralement d'application pour tous les dossiers dans les deux langues nationales.

Depuis mi-2012, la hiérarchie vérifie également tous les avis finaux rendus par des collaborateurs dans les dossiers de grâce et émet un avis, après quoi les avis sont soumis au ministre de la Justice pour avis final définitif et ensuite transmis au roi pour décision.

Les statistiques annuelles ne sont pas ventilées selon la nature des peines ni selon les mesures de grâce accordées.

Sur la base d'une constatation globale du service des Grâces, on dit toutefois que la majorité des mesures de grâce accordées porte principalement sur les peines mineures. Il s'agit surtout des peines imposées par les tribunaux de police ou les tribunaux correctionnels siégeant en appel.

Voorafgaandelijk dient opgemerkt te worden dat de genadebevoegdheid van de Koning, overeenkomstig artikel 110 van de Grondwet, zich uitstrekt over alle soorten straffen zoals geldboeten, rijverboden, gevangenisstraffen. Eenzelfde genadeverzoek kan ook betrekking hebben op meerdere soorten straffen en deze straffen kunnen opgelegd zijn door één of meerdere rechtbanken, ressorterend onder één of meerdere Hoven van Beroep. De ingewilligde genademaatregel kan zowel op de gehele straf als op een gedeelte van de straf worden toegekend. Er kunnen voorwaarden aan verbonden zijn, of zij kan toegekend worden na het in acht nemen van een proeftermijn.

Bovendien dien ik erop te wijzen dat, gelet op de tijdsduur van de procedure, het aantal ingewilligde genadeverzoekschriften van één jaar niet noodzakelijk overeenstemt met het aantal ingediende genadeverzoekschriften van datzelfde jaar.

In de statistische gegevensbank zijn de genadedossiers opgesplitst volgens de taal waarin het vonnis werd geveld waarbij de veroordelingen in de Duitse taal, ressorterend onder het Hof van Beroep van Luik, zijn toegevoegd onder de Franstalige genadedossiers.

Uit de statistische jaarcijfers van ingediende genadedossiers, kunnen we inderdaad een dalende trend in de totaalcijfers aan genadeverzoeken per jaar afleiden.

Zo was dit:

  • voor 2009 een totaal van 1 332

  • voor 2010 een totaal van 1 256

  • voor 2011 een totaal van 993

  • voor 2012 een totaal van 955

De statistische jaarcijfers van ingewilligde genadeverzoeken, opgesplitst per taal, tonen ook een dalende trend, weliswaar met nog duidelijke verschillen tussen de beide taaldossiers.

Zo was dit:

  • voor 2009 totaal 96 waarvan 73 F en 23 N

  • voor 2010 totaal 75 waarvan 69 F en 6 N

  • voor 2011 totaal 70 waarvan 53 F en 17 N

  • voor 2012 totaal 53 waarvan 39 F en 14 N

Sedert 2010 zijn initiatieven genomen tot optimalisering en uniformisering van de genadeprocedure.

Zo werd vooreerst overleg gepleegd met het College van procureurs-generaal om de omlooptijden van de genadeverzoeken te optimaliseren.

Vanaf 2011 is een geactualiseerde, uniforme checklist ingevoerd met opsomming van alle noodzakelijke stukken die het genadedossier steeds dient te bevatten alvorens een finaal genadeadvies wordt geformuleerd door de dienst genade. Sedert 2012 is deze checklist voor alle dossiers van beide landstalen volledig in voege.

Tevens worden sinds medio 2012 alle finale genadeadviezen nogmaals hiërarchisch gecheckt en van advies voorzien waarna zij aan de minister van Justitie voor finaal eindadvies worden voorgelegd en nadien aan de Koning voor beslissing worden overgemaakt.

De statistische jaarcijfers geven geen opsplitsing volgens de aard der straffen, noch toegekende genademaatregelen.

Wel is, op basis van een globale vaststelling door de genadedienst, gesteld dat de meerderheid van de toegekende genademaatregelen hoofdzakelijk betrekking hebben op de lichtere straffen. Dit zijn vooral de straffen opgelegd door de Politierechtbanken of de Correctionele Rechtbanken, zetelend in Beroep.