SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2010-2011 Zitting 2010-2011
________________
27 janvier 2011 27 januari 2011
________________
Question écrite n° 5-880 Schriftelijke vraag nr. 5-880

de Bert Anciaux (sp.a)

van Bert Anciaux (sp.a)

au ministre de la Justice

aan de minister van Justitie
________________
Extradition de ses ressortissants par la Belgique - Conventions bilatérales Uitlevering eigen onderdanen door België - Bilaterale afspraken 
________________
extradition
accord bilatéral
détenu
transfèrement de détenus
uitlevering
bilaterale overeenkomst
gedetineerde
overbrenging van gedetineerden
________ ________
27/1/2011Verzending vraag
9/6/2011Antwoord
27/1/2011Verzending vraag
9/6/2011Antwoord
________ ________
Question n° 5-880 du 27 janvier 2011 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 5-880 d.d. 27 januari 2011 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Selon la loi du 15 mars 1874, la Belgique n'extrade pas ses nationaux. Cette loi permet cependant, pour l'exécution des traités conclus avec les États étrangers sur la base de la réciprocité, d'accorder l'extradition de tout étranger poursuivi pour une infraction aux lois pénales ou recherché aux fins d'exécution d'une peine ou d'une mesure de sûreté.

Le ministre pourrait-il me fournir les informations suivantes ?

1) Une liste de tous les pays avec lesquels la Belgique a conclu un traité bilatéral d'extradition de prisonniers et de suspects.

2) Y a-t-il des pays vers lesquels, en l'absence d'un accord bilatéral, la Belgique extrade des prisonniers et des suspects ? Dans l'affirmative, quels pays et en raison de quels faits ?

3) Existe-t-il des accords avec d'autres pays pour ne pas extrader leurs ressortissants vers des pays tiers (déterminés) ? Si oui, de quels accords et de quels pays s'agit-il ?

4) Une liste reprenant le nombre de prisonniers et de suspects extradés vers l'étranger par les autorités belges ces cinq dernières années (par pays et par année).

5) Un aperçu du nombre de refus d'extradition par les autorités belges (par pays et par année), avec l'indication des motifs.

6) Une liste reprenant le nombre de prisonniers et de suspects extradés ces cinq dernières années vers la Belgique (par pays et par année).

7) Un aperçu du nombre de refus d'extradition vers la Belgique par d'autres pays (par pays et par année), avec l'indication des motifs.

 

Volgens de wet van 15 maart 1874 levert België geen eigen onderdanen uit. Deze wet laat wel toe dat men ter uitvoering van verdragen, gesloten met vreemde Staten op grondslag van wederkerigheid, de uitlevering toestaat van vreemdelingen die door buitenlandse rechterlijke autoriteiten worden vervolgd wegens overtreding van de strafwet, of worden gezocht voor de tenuitvoerlegging van een straf of maatregel.

Kan de geachte minister mij de volgende antwoorden bezorgen?

1) Een lijst van alle landen waarmee België een bilateraal verdrag afsloot voor de uitlevering van gevangenen en verdachten.

2) Zijn er landen zonder bilateraal akkoord, waaraan België gevangenen en verdachten uitlevert? Zo ja, welke landen en omwille van welke feiten?

3) Bestaan er afspraken met andere landen over het niet uitleveren van hun onderdanen aan (bepaalde) derde landen? Zo ja, over welke afspraken met welke landen gaat het hier?

4) Een lijst van het aantal gevangenen en verdachten die de afgelopen vijf jaar door de Belgische overheid werd uitgeleverd aan andere landen(per land en per jaar).

5) Een overzicht van het aantal weigeringen van de Belgische overheid om een verdachte / gevangene uit te leveren (per land en per jaar), met opgave van de redenen hiervoor.

6) Een lijst van het aantal gevangen en verdachten dat de afgelopen vijf jaar werd uitgeleverd aan België (per land en per jaar).

7) Een overzicht van het aantal weigeringen van andere landen om een verdachte / gevangene uit te leveren aan België (per land en per jaar), met opgave van de redenen hiervoor.

 
Réponse reçue le 9 juin 2011 : Antwoord ontvangen op 9 juni 2011 :

1. L’Algérie, l'Australie, l’Argentine, les Bahamas*, la Bolivie, le Brésil, le Canada*, le Chili, la Colombie, le Costa Rica, Cuba, les Etats-Unis, les îles Fidji*, le Guatemala, le Honduras, L'Inde*, le Kenya*, le Liban, le Maroc, le Mexique, le Nicaragua, le Pakistan, le Paraguay, le Pérou, le Salvador, les Îles Salomon*, la Tanzanie*, la Thaïlande, la Tunisie.

* Application de la Convention d'extradition entre la Belgique et le Grande Bretagne du 29 octobre 1901.

Au sein de l'Union européenne (27 États membres), le mandat d'arrêt européen est applicable sur la base de la décision-cadre 2002/584/JAI du Conseil du 13 juin 2002 relative au mandat d'arrêt européen et aux procédures de remise entre États membres.

2. La convention d'extradition la plus importante est la Convention européenne d'extradition du Conseil de l'Europe du 13 décembre 1957 qui, outre les quarante-sept États membres du Conseil de l'Europe, lie également Israël et l'Afrique du Sud. Aujourd’hui, quarante-neuf États au total sont donc partie à cette convention d'extradition. La Corée (du Sud) envisage de signer et de ratifier cette convention dans l’avenir. La Convention européenne d'extradition est en effet ouverte sous certaines conditions à des États non-membres du Conseil de l'Europe.

Dans la mesure où aucune convention bilatérale d'extradition ne serait d'application en dehors du contexte des parties de la Convention européenne d'extradition, il peut être fait appel, pour des faits bien déterminés, à des conventions des Nations Unies qui présentent une base conventionnelle autonome et subsidiaire pour les demandes d'extradition. Ces conventions ont été ratifiées par la majorité des États membres des Nations Unies. Il s'agit notamment de la Convention des Nations Unies contre le trafic illicite de stupéfiants et de substances psychotropes (Vienne, le 20 décembre 1988), de la Convention des Nations Unies contre la criminalité transnationale organisée (Palerme, le 15 novembre 2000) et de la Convention des Nations Unies contre la corruption (New York, le 31 octobre 2003).

Comme la plupart des pays européens, la Belgique pose des exigences conventionnelles strictes à l'extradition. Une extradition ne peut donc jamais être autorisée en l'absence d'une base conventionnelle, même si toutes les exigences matérielles et formelles sont réunies.

3. Les conventions bilatérales d’extradition conclues par la Belgique excluent l’extradition par une Partie de ses propres ressortissants, précisément parce que l’article 1er de la loi de 1874 sur les extraditions ne l’autorise pas. La grande majorité des conventions bilatérales comportent donc une exception d’extradition mutuelle à l’égard des nationaux.

Certaines conventions prévoient toutefois la possibilité d’extrader ses propres ressortissants ou, inversement, la possibilité d’en refuser l’extradition. L’article 6 de la Convention européenne d’extradition de 1957 susmentionnée contient une telle formulation, laquelle est indispensable pour le cas où justement la ou les autre(s) partie(s) à la convention extrade(nt) ses/leurs propres ressortissants et n’exige(nt) aucune application stricte du principe de réciprocité. Les pays de Common Law, ou avec un système judiciaire basé sur ce dernier, n’ont en principe aucune exception d’extradition pour leurs propres ressortissants. Généralement, les pays anglo-saxons extradent tout simplement leurs ressortissants, sans exiger la même chose d’un autre pays. Il n’y a donc dans ces situations aucune véritable réciprocité, mais cela est parfaitement prévu dans la convention. Les États-Unis ne peuvent obtenir l’extradition d’aucun Belge, alors que la Belgique a déjà plusieurs fois obtenu l’extradition d’un ressortissant américain. C’est également le cas avec l’Australie par exemple. C’était également le cas pour le Royaume-Uni avant l’entrée en vigueur du mandat d’arrêt européen.

Par contre, dans le système particulier du mandat d'arrêt européen, la remise de ses propres ressortissants est possible en principe. Cette remise peut néanmoins être subordonnée à la condition du retour la personne, afin que celle-ci purge dans son propre Etat membre la peine privative de liberté prononcée dans l'État membre d'émission lorsque le mandat d'arrêt européen est émis aux fins de poursuites. Si le mandat d'arrêt européen vise l'exécution d'une condamnation, la décision-cadre offre la possibilité de remettre son propre ressortissant ou son propre résident ou bien de prendre en charge l'exécution de la peine.

4. à 7. Aucune statistique n'est disponible.

1. Algerije, Argentinië, Australië, Bahamas*, Bolivië, Brazilië, Canada*, Chili, Colombia, Costa Rica, Cuba, Fiji*, Guatemala, Honduras, India*, Kenia*, Libanon, Liberia, Marokko, Mexico, Nicaragua, Pakistan, Paraguay, Peru, Salvador, Solomon Eilanden*, Tanzania*, Thailand, Tunesië, Verenigde Staten.

* Toepassing van het uitleveringsverdrag tussen België en Groot-Brittannië van 29 oktober 1901.

Binnen de Europese Unie (27 lidstaten) geldt het Europees aanhoudingsbevel op grond van het Kaderbesluit 2002/584/JBZ van de Raad van 13 juni 2002 betreffende het Europees aanhoudingsbevel en de procedures van overlevering tussen de lidstaten.

2. Het meest belangrijke uitleveringsverdrag is het Europees uitleveringsverdrag van 13 december 1957 van de Raad van Europa dat naast alle 47 lidstaten van de Raad van Europa ook nog Israel en Zuid Afrika bindt. In totaal zijn vandaag dus 49 staten partij bij dit uitleveringsverdrag. Korea (Zuid-Korea) overweegt dit verdrag in de toekomst te ondertekenen en te ratificeren. Het Europees uitleveringsverdrag is onder bepaalde voorwaarden immers opengesteld voor staten die geen lid zijn van de Raad van Europa.

In zoverre er buiten de sfeer van de partijen van het Europees uitleveringsverdrag, geen bilateraal uitleveringsverdrag van toepassing zou zijn, kan voor welbepaalde feiten worden beroep gedaan op verdragen van de Verenigde Naties die een autonome, subsidiaire verdragsbasis voor uitleveringsverzoeken bieden. Deze verdragen zijn door een meerderheid van de lidstaten van de Verenigde Naties geratificeerd. Het betreft in het bijzonder het Verdrag van de Verenigde Naties tegen de sluikhandel in verdovende middelen en psychotrope stoffen (Wenen, 20 december 1988), het Verdrag van de Verenigde Naties tegen grensoverschrijdende georganiseerde misdaad (Palermo, 15 november 2000) en het Verdrag van de Verenigde Naties tegen corruptie (New York, 31 oktober 2003).

België kent zoals de meeste Europese landen een strikt verdragsvereiste voor uitlevering. Er kan dus nooit een uitlevering worden toegestaan zonder verdragsbasis, zelfs al zou die aan alle materiële en formele voorwaarden voldoen.

3. De door België afgesloten bilaterale uitlevering-sverdragen sluiten de uitlevering van eigen onderdanen uit, precies omdat artikel 1 van de Belgische uitleveringswet van 1874 dat niet toelaat. De overgrote meerderheid van de bilaterale verdragen bevatten dus een wederkerige uitleveringsexceptie ten aanzien van eigen onderdanen.

Sommige verdragen bevatten echter de mogelijkheid om eigen onderdanen uit te leveren, of omgekeerd de mogelijkheid om dat te weigeren. Het hierboven aangehaalde Europees uitleveringsverdrag van 1957 omvat een dergelijke formulering in artikel 6. Een dergelijke formulering is noodzakelijk indien (een) andere partij(en) bij het verdrag geen uitleveringsexceptie ten aanzien van eigen onderdanen ken(t)en en ook geen wederkerigheid eist. Landen met een Common Law leveren doorgaans zondermeer hun eigen onderdanen uit, zonder hetzelfde te eisen van een ander land. In die situaties is er dus geen echte wederkerigheid, doch die is perfect opgevangen in het verdrag. De VSA kunnen geen Belg uitgeleverd krijgen, terwijl België al enkele keren wel een Amerikaans onderdaan heeft verkregen. Hetzelfde doet zich bijvoorbeeld voor met Australië. Vóór de inwerkingtreding van het Europees aanhoudingsbevel deed hetzelfde zich ook voor met het Verenigd Koninkrijk.

Onder het aparte systeem van het Europees aanhoudingsbevel is de overlevering van een eigen onderdaan of ingezetene in beginsel mogelijk. Aan de overlevering met het oog op de vervolging kan wel de voorwaarde van diens terugkeer worden verbonden. De terugkeer beoogt de in de uitvaardigende lidstaat opgelegde vrijheidsbenemende straf in de eigen lidstaat te doen ondergaan. Indien het Europees aanhoudingsbevel de tenuitvoerlegging van een veroordeling beoogt, biedt het kaderbesluit de mogelijkheid om een eigen onderdaan of ingezetene over te leveren dan wel de strafuitvoering over te nemen.

4. tot 7. Er zijn geen statistieken beschikbaar.