SÉNAT DE BELGIQUE | BELGISCHE SENAAT | ||||||||
________ | ________ | ||||||||
Session extraordinaire de 2010 | Buitengewone zitting 2010 | ||||||||
________ | ________ | ||||||||
30 aôut 2010 | 30 augustus 2010 | ||||||||
________ | ________ | ||||||||
Question écrite n° 5-85 | Schriftelijke vraag nr. 5-85 | ||||||||
de Bart Tommelein (Open Vld) |
van Bart Tommelein (Open Vld) |
||||||||
au ministre pour l'Entreprise et la Simplification |
aan de minister voor Ondernemen en Vereenvoudigen |
||||||||
________ | ________ | ||||||||
Commerçants - Obligation d'accepter les billets de cinq cents euros - Sécurité - Coût | Winkeliers - Verplichting om briefjes van vijfhonderd euro te aanvaarden - Veiligheid - Kostprijs | ||||||||
________ | ________ | ||||||||
commerce de détail monnaie fiduciaire |
detailhandel papiergeld |
||||||||
________ | ________ | ||||||||
|
|
||||||||
________ | ________ | ||||||||
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-83 Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-84 |
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-83 Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-84 |
||||||||
________ | ________ | ||||||||
Question n° 5-85 du 30 aôut 2010 : (Question posée en néerlandais) | Vraag nr. 5-85 d.d. 30 augustus 2010 : (Vraag gesteld in het Nederlands) | ||||||||
L'avertissement qu'ont reçu les commerçants, les enjoignant d'accepter également les billets de deux cents et de cinq cents euros, les met dans l'embarras. Ils qualifient cette exigence de la Commission européenne de complètement dépassée. Dans notre pays, les clients ne peuvent pratiquement pas payer au moyen d'un billet de deux ou de cinq cents euros dans les supermarchés, les boutiques de vêtements et les stations-services. Les commerçants informent leur clientèle en apposant un panneau ou un autocollant à l'entrée de leur magasin. Ce sont donc les magasins qui ont le dernier mot, ce qui posait peu de problèmes jusqu'à présent. Aujourd'hui, la Commission fustige cette attitude. Tous les billets en euros sont un moyen de paiement légal et ne peuvent être refusés, estime Bruxelles. Cette attitude rigide a toutefois un coût élevé pour les commerçants. Ils doivent détenir de plus grosses sommes en caisse et supporter des coûts plus élevés puisque leur encaisse ou bien doit être empruntée, ou bien ne produit pas d'intérêt. En outre, cette mesure n'avantage en général pas les consommateurs puisque la sécurité est mise en péril. D'importantes liquidités attirent en effet les personnes malveillantes. Je souhaiterais dès lors poser les questions suivantes. 1) Quelle raison intrinsèque valable la Commission européenne avance-t-elle pour obliger les commerçants à accepter les pièces d'un ou de deux centimes et les billets de cent euros ou plus ? Ce point de vue de la Commission est-il correct ? 2) Êtes-vous informé des conséquences négatives qu'a cette obligation pour les commerçants et les clients en termes de sécurité et de coût ? Les commerçants doivent en effet détenir un plus gros montant en caisse, supporter des coûts plus élevés, compter, verser l'argent et se procurer des liquidités. Pouvez-vous indiquer le coût total pour les indépendants et, dans la négative, pouvez-vous communiquer quelques chiffres concrets à ce sujet ? 3) Ne craignez-vous pas que l'obligation d'accepter les billets de deux ou de cinq cents euros puisse aggraver la criminalité parce qu'il serait plus tentant de cambrioler des magasins ? 4) Êtes-vous prêt à mettre cette recommandation en discussion et, le cas échéant, à vous opposer à sa transposition (éventuelle) en règles contraignantes ? Pouvez-vous expliquer les démarches concrètes que vous avez entreprises à cette fin ? 5) Vous êtes-vous déjà concerté à ce sujet avec les organisations professionnelles concernées et pouvez-vous communiquer les résultats de cette rencontre ? Dans la négative, comptez-vous organiser cette concertation ? Envisagez-vous d'autres initiatives et pouvez-vous les expliquer ? |
Winkeliers hebben het moeilijk met de waarschuwing om ook briefjes van twee- en vijfhonderd euro te accepteren. Ze noemen die eis van de Europese Commissie volstrekt achterhaald. In ons land kunnen klanten in supermarkten, kledingzaken en tankstations bijna niet terecht met een biljet van twee- of vijfhonderd euro. Winkeliers maken dit duidelijk via een bordje of sticker bij de ingang. De winkels hebben aldus het laatste woord en tot op heden gaf dit weinig problemen. De Commissie hekelt heden deze opstelling. Alle eurobriefjes zijn een wettelijk betaalmiddel dat niet geweigerd mag worden, zo stelt Brussel. Deze stugge houding heeft echter een hoge kostprijs voor de winkeliers. Zij moeten meer geld in kas houden, en maken dus hogere kosten omdat het geld geleend moet worden of geen rente-inkomsten oplevert. Bovendien zijn ook de consumenten dikwijls niet gebaat met die maatregel, daar de veiligheid in het gedrang komt. Veel liquide middelen lokken immers malafide personen. Ik heb dan ook volgende vragen: 1) Welke geldige inhoudelijke reden heeft de Europese Commissie om winkeliers te verplichten om muntjes van een of twee cent en biljetten van honderd euro of meer te accepteren? Klopt dit standpunt van de Commissie? 2) Bent u op de hoogte van de negatieve gevolgen voor de winkeliers en de consumenten op het vlak van de veiligheid en de kostprijs? Zij moeten immers meer geld in kas houden, hogere kosten maken, geld tellen, storten en inkopen. Kan u aangeven wat de totale kostprijs voor de zelfstandigen is en zo neen, kan u hierover enige concrete cijfers naar voor schuiven? 3) Vreest u niet dat de verplichting om biljetten van twee- en vijfhonderd euro te accepteren kan leiden tot meer criminaliteit, omdat het aantrekkelijker wordt om winkels te overvallen? 4) Bent u bereid deze aanbeveling ter discussie te stellen en u desgevallend te verzetten tegen de (mogelijke) omzetting van deze aanbeveling in bindende regels? Kan u concreet toelichten welke stappen u hiertoe heeft ondernomen? 5) Heeft u hieromtrent reeds overleg gehad met de betrokken beroepsorganisaties en kan u aangeven wat de resultaten waren? Zo neen, gaat u hieromtrent met hen overleggen? Overweegt u andere stappen en kan u dit toelichten? |
||||||||
Réponse reçue le 4 février 2011 : | Antwoord ontvangen op 4 februari 2011 : | ||||||||
1. Le 22 mars 2010, la Commission européenne a adopté une recommandation concernant l’étendue et les effets du cours légal des billets de banque et pièces en euros (2010/191/UE, J.O. L.83 du 30 mars 2010). Cette recommandation reprend les principales conclusions d’un rapport établi par un groupe de travail constitué de représentants des ministères des finances et des banques centrales nationales de la zone euro, mis en place fin 2008. En collaboration avec la Banque centrale européenne et la Commission européenne, ces derniers avaient pour objectif d’harmoniser les positions nationales sur la notion de cours légal des pièces et des billets. Selon cette recommandation, la notion de cours légal des pièces et des billets implique une obligation d’acceptation par le bénéficiaire d’une obligation de paiement, à la valeur nominale du billet ou de la pièce, sauf si les parties ont convenu d’un autre mode de paiement. L’utilisation des pièces et des billets en euro est reconnue comme un moyen auquel peut librement recourir toute personne débitrice d’une obligation de paiement et comme ne devant pas être affecté de frais supplémentaires. En ce qui concerne les paiements dans le cadre du commerce de détail, la recommandation de la Commission précise que le principe de l’acceptation des billets de valeur élevée reste la règle. Ils ne devraient pouvoir être refusés que si la valeur du billet proposé en paiement est disproportionnée par rapport au montant total à payer. De même, pour ce qui concerne les pièces de un et deux centimes, il est précisé que celles-ci doivent continuer d’avoir cours légal et d’être acceptées comme moyen de paiement, même dans les pays qui ont mis en place des règles d’arrondis. La Commission recommande en outre aux États membres de ne pas adopter de nouvelles règles de ce type, car elles affectent de manière négative le pouvoir libératoire de ces pièces de monnaie. 2. En 2004, la Banque nationale de Belgique, le Service public fédéral (SPF) Économie et les organes représentatifs du commerce de détail et des consommateurs s’étaient penchés sur la problématique de l’acceptation des grosses coupures et des petites pièces de monnaie. Parmi les éléments de réflexion, les difficultés des commerçants liées aux coûts de manipulation des espèces ainsi qu’à leur sécurité ont été évoquées. Toutefois, aucun chiffre précis relatif aux coûts de manipulation n’a pu être donné. 3. La possibilité d’une augmentation de la criminalité dans le cadre de l’obligation d’acceptation des billets de 200 euros et 500 euros est très difficile à évaluer. En effet, l’obligation d’accepter les grosses coupures existe depuis bien avant l’introduction de l’euro et l’évolution de la criminalité sur cet aspect ne fait pas l’objet d’analyses spécifiques. En toute hypothèse, dans ses conclusions de mai 2005, le groupe de travail qui s’était penché sur la question avait tenu compte de cet aspect et la possibilité y était reconnue, pour un vendeur, de refuser des billets de 200 euros et 500 euros dans le cadre d’un impératif exceptionnel et temporaire de sécurité, moyennant une information préalable des consommateurs. 4. et 5. Les conclusions du groupe de travail ont été reprises dans un « Mémorandum relatif au refus des billets de banque par les vendeurs » adopté en mai 2005. Ce mémorandum reprenait déjà les mêmes conclusions et principes d’application que ceux repris par la Commission européenne. Les principes de bonne foi et de proportionnalité pour l’acceptation des billets de 200 euros et 500 euros y sont clarifiés. En effet, il y est précisé qu’« un vendeur pourra estimer, pour les grosses coupures (500 ou 200 euros), qu'il y a disproportion lorsque le montant à payer représente moins de 50% de la valeur de la coupure utilisée. Outre la disproportion entre le montant de la coupure présentée et celui du paiement à régler, d’autres facteurs peuvent également entrer en considération pour apprécier la validité d’un tel refus. On songe notamment à la valeur moyenne des produits offerts en vente par le vendeur ainsi qu’au montant moyen des achats réglés habituellement au comptant chez celui-ci. Ces critères permettent en effet de déterminer le volume normal de l’encaisse détenue par le vendeur. » Tenant compte de l’existence de ce mémorandum ainsi que de la recommandation de la Commission européenne, il ne me semble pas utile de rouvrir la question au niveau belge. |
1. Op 22 maart 2010 heeft de Europese Commissie een aanbeveling aangenomen betreffende de draagwijdte en de gevolgen van de wettige betaalkracht van eurobankbiljetten en -munten (2010/191/EU, PB. L.83 van 30 maart 2010). Deze aanbeveling bevat de belangrijkste besluiten van een verslag dat werd opgesteld door een werkgroep samengesteld uit vertegenwoordigers van de ministeries van financiën en van de nationale centrale banken uit de eurozone en opgericht eind 2008. Zij hadden als doelstelling, in samenwerking met de Europese Centrale Bank en de Europese Commissie, om de nationale standpunten rond het begrip wettige betaalkracht van munten en biljetten te harmoniseren. Volgens deze aanbeveling impliceert het begrip wettige betaalkracht van munten en biljetten een verplichte aanvaarding door de begunstigde bij een betalingsverplichting, tegen de nominale waarde van de biljetten of munten, tenzij de partijen een ander betaalmiddel zijn overeengekomen. Het gebruik van euromunten en -biljetten wordt erkend als een middel dat door elke schuldenaar van een betaalverplichting vrij mag worden gebruikt en waaraan geen bijkomende kosten mogen worden verbonden. Wat de betalingen in het kader van de detailhandel betreft, preciseert de aanbeveling van de Commissie dat het principe van aanvaarding van biljetten met een hoge nominale waarde de regel blijft. Ze zouden enkel mogen worden geweigerd, wanneer de nominale waarde van het aangeboden bankbiljet niet in verhouding staat tot het te betalen bedrag. Ook voor de muntstukken van één en twee eurocent wordt gepreciseerd dat deze een wettig betaalmiddel moeten blijven en verder als betaalmiddel moeten worden aanvaard, zelfs in de lidstaten waar afrondingsregelingen zijn ingevoerd. De Commissie beveelt de lidstaten verder aan om van de invoering van nieuwe regels van die aard af te zien, omdat ze de bevrijdende kracht van deze muntstukken negatief beïnvloeden. 2. In 2004 hadden de Nationale Bank van België, de Federale Overheidsdienst (FOD) Economie en de representatieve organen van de detailhandel en van de consumenten zich over de problematiek van de aanvaarding van grote coupures en kleine muntstukken gebogen. Als aandachtspunten kwamen onder meer de moeilijkheden voor de handelaars die verbonden zijn aan de manipulatie van contant geld, evenals aan zijn veiligheid, naar voren. Precieze cijfers met betrekking tot deze manipulatiekosten konden echter niet worden verstrekt. 3. De mogelijke toename van de criminaliteit als gevolg van de verplichte aanvaarding van biljetten van 200 euro en 500 euro is heel moeilijk in te schatten. De verplichte aanvaarding van grote coupures bestaat immers sinds lang vóór de invoering van de euro en de evolutie van de criminaliteit op dit gebied wordt niet specifiek onderzocht. De werkgroep die zich over het probleem gebogen had, had in haar besluiten van mei 2005 in ieder geval rekening gehouden met dit aspect en had de mogelijkheid erkend voor een verkoper om biljetten van 200 euro en 500 euro te weigeren in het raam van een uitzonderlijke en tijdelijke veiligheidsreden mits voorafgaande aankondiging aan de consumenten. 4. en 5. De besluiten van de werkgroep werden opgenomen in een “Memorandum betreffende de weigering van bankbiljetten door verkopers” dat werd aangenomen in mei 2005. Dit memorandum bevatte al dezelfde besluiten en toepassingsprincipes als die welke voor de Europese Commissie gelden. De beginselen van goede trouw en van evenredigheid voor de aanvaarding van biljetten van 200 euro en 500 euro worden erin toegelicht. Er wordt immers het volgende verduidelijkt: “wat de grote coupures betreft (500 of 200 euro) zal een verkoper van een onevenredigheid mogen uitgaan wanneer het te betalen bedrag minder dan 50% van de waarde van de gebruikte coupure bedraagt. Buiten de onevenredigheid tussen de waarde van de aangeboden coupure en deze van het te betalen bedrag, kunnen andere factoren in aanmerking worden genomen om de geldigheid te beoordelen van een dergelijke weigering. Men denke hier in het bijzonder aan de gemiddelde waarde van de producten die de verkoper te koop stelt, evenals het gemiddeld bedrag van de aankopen die gewoonlijk contant worden betaald bij deze verkoper. Die criteria laten inderdaad toe om het volume aan kasgeld te bepalen dat de verkoper normaliter dient aan te houden.” Rekening houdende met dit memorandum en met de aanbeveling van de Europese Commissie lijkt het mij niet nuttig te zijn om dit probleem opnieuw aan de orde te stellen op Belgisch niveau. |