SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2010-2011 Zitting 2010-2011
________________
27 janvier 2011 27 januari 2011
________________
Question écrite n° 5-849 Schriftelijke vraag nr. 5-849

de Guido De Padt (Open Vld)

van Guido De Padt (Open Vld)

à la ministre de l'Intérieur

aan de minister van Binnenlandse Zaken
________________
Agressions commises contre des travailleurs de la santé - Assignations - Soins des victimes - Données chiffrées Agressie tegen hulpverleners - Dagvaardingen - Zorg voor slachtoffers - Cijfergegevens 
________________
agression physique
violence
premiers secours
transport de malades
lutte anti-incendie
aide aux victimes
statistique officielle
répartition géographique
poursuite judiciaire
lichamelijk geweld
geweld
eerste hulp
ziekentransport
brandbestrijding
slachtofferhulp
officiële statistiek
geografische spreiding
gerechtelijke vervolging
________ ________
27/1/2011Verzending vraag
8/7/2011Antwoord
27/1/2011Verzending vraag
8/7/2011Antwoord
________ ________
Aussi posée à : question écrite 5-847
Aussi posée à : question écrite 5-848
Aussi posée à : question écrite 5-847
Aussi posée à : question écrite 5-848
________ ________
Question n° 5-849 du 27 janvier 2011 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 5-849 d.d. 27 januari 2011 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Les agressions à l'égard des professionnels de la santé sont un problème récurrent dans notre société. C'est ce que l'on peut déduire des nombreuses avis d'agressions ou d'incidents qui paraissent dans les médias. On pouvait notamment lire dans un communiqué de presse paru au printemps que les ambulanciers d'Anvers tiraient la sonnette d'alarme. Depuis la mi-janvier 2011, on aurait enregistré pas moins de 40 cas d'agressions commises contre des travailleurs de la santé dans la province d'Anvers.

À la suite de quatre agressions commises sur du personnel soignant durant les vacances de Noël, le gouverneur d'Anvers a envoyé fin de l'année dernière une circulaire demandant de communiquer d'urgence tous les faits d'agression. Durant cette courte période, on a enregistré en moyenne un cas d'agression par jour. Il ne s'agit ici que de la partie visible de l'iceberg.

Ces chiffres ne surprennent pas les ambulanciers d'Anvers. Selon eux, ils sont de plus en plus souvent victimes de violences. Les professionnels de la santé sont également de plus en plus souvent confrontés à des agressions. Ils craignent des incidents pratiquement chaque jour. Naturellement, les ambulanciers ne sont pas les seuls professionnels de la santé à être de plus en plus confrontés à cette problématique. C'est également le cas des pompiers.

La détection et des mesures préventives et curatives permettront de s'attaquer aux causes du problème. En outre, une étroite collaboration entre la police, le parquet et le secteur des soins de santé est indispensable.

Je souhaiterais obtenir une réponse aux questions suivantes :

1) Les ministres disposent-ils de données chiffrées relatives aux agressions commises en 2007, 2008, 2009 et 2010 contre des professionnels de la santé, en particulier contre des ambulanciers et des pompiers, ventilées par région et en fonction de la nature et de la gravité des faits ?

2) Les ministres peuvent-ils indiquer dans combien de cas il y a eu assignation devant le tribunal ? À combien et à quelles condamnations cela a-t-il donné lieu ? Les ministres peuvent-ils donner un profil précis des auteurs des faits ?

3) Disposent-ils de données chiffrées relatives aux soins qui ont été administrés aux professionnels de la santé victimes d'agressions durant la période ci-dessus ? De quels traitements s'agit-il précisément ? Quels sont les problèmes rencontrés par les victimes ? Les ministres peuvent-ils donner un profil précis des victimes ?

4) Les ministres peuvent-ils indiquer les mesures qui ont été prises ces trois dernières années pour lutter contre les violences commises à l'égard des travailleurs de la santé ? Estiment-ils que ces mesures sont suffisantes ou d'autres initiatives peuvent-elles encore être prises et lesquelles ? Peuvent-ils motiver leur réponse ?

 

Agressie tegen hulpverleners is een vaak voorkomend probleem in onze samenleving. Dit kan worden afgeleid uit de regelmatige aanwezigheid van agressie-incidenten in de media. In een persbericht in het voorjaar viel bijvoorbeeld te lezen dat ambulanciers in Antwerpen aan de alarmbel trokken. Sinds midden januari 2011 bleken er in de provincie Antwerpen op minder dan twee maanden negenenveertig gevallen van agressie tegen hulpverleners te zijn geregistreerd.

De Antwerpse gouverneur stuurde eind vorig jaar een omzendbrief met de dringende vraag om alle feiten van agressie te melden in de nasleep van een viertal aanvallen op verplegend personeel tijdens de kerstvakantie. De geregistreerde feiten in de korte periode betekenen wel gemiddeld één geval per dag. Het gaat hier slechts om het topje van de ijsberg.

De ambulanciers in Antwerpen schrokken blijkbaar niet van die cijfers. Volgens hen worden zij steeds vaker het slachtoffer van geweld. De hulpverleners worden ook steeds vaker geconfronteerd met steekincidenten. Ze vrezen bijna dagelijks. Uiteraard zijn de ambulanciers niet de enige hulpverleners die met deze stijgende problematiek te maken krijgen. Eenzelfde evolutie valt te verwachten voor brandweermannen.

Om het probleem bij de wortel aan te pakken zijn preventie, detectie en curatieve maatregelen nodig. Daarbij is een gedreven samenwerking tussen de politie, het parket en de gezondheidszorgsector onontbeerlijk.

Graag kreeg ik een antwoord op de volgende vragen:

1) Beschikken de geachte ministers over cijfergegevens betreffende agressie tegen hulpverleners, in het bijzonder tegen ambulanciers en brandweermannen voor 2007, 2008, 2009 en 2010, opgesplitst per gewest en naar aard en ernst van de feiten?

2) Kunnen de geachte ministers meedelen in hoeveel gevallen er werd gedagvaard voor de rechtbank? Tot hoeveel en welke veroordelingen heeft dit aanleiding gegeven? Kunnen de geachte ministers een gedetailleerde profielschets van de daders geven?

3) Beschikken de geachte ministers over cijfergegevens betreffende de zorg die aan slachtoffers van agressie tegen hulpverleners werd gegeven in voornoemde periode? Om welke behandelingen gaat het precies? Met welke problematiek kampten de slachtoffers? kunnen de geachte ministers een gedetailleerde profielschets van het slachtoffer geven?

4) Kunnen de ministers, elk binnen hun bevoegdheidsdomein, aangeven welke maatregelen de afgelopen drie jaar werden genomen om aan de problematiek van geweld tegen hulpverleners het hoofd te bieden? Achten zij deze maatregelen voldoende of zien zij nog ruimte voor andere initiatieven en dewelke? Kunnen zij hun antwoord motiveren?

 
Réponse reçue le 8 juillet 2011 : Antwoord ontvangen op 8 juli 2011 :

L’honorable membre trouvera ci-après la réponse à sa question.

1.+2.+3. Pour les questions 1 à 3, je vous renvoie à la réponse de mon collègue de la Justice.

4. Depuis 2005, les Services publics fédéraux (SPF) Santé publique et Intérieur collaborent autour du thème de la sécurité dans les hôpitaux étant donné que ces deux instances ont une compétence en la matière. Cette collaboration représente une réelle plus-value dans la mesure où chaque partenaire peut contribuer, partant de ses propres perspectives, expertise et réseau, à l’élaboration d’une politique de sécurité et de prévention efficace.

La campagne « Gardez la tête froide » est le fruit de cette étroite collaboration. La campagne mise en œuvre conjointement s’adresse aux citoyens, patients mais également au personnel médical et vise en premier lieu les urgences, les hôpitaux psychiatriques et le personnel d’accueil étant donné que la plupart des incidents avec agression se produisent à ces endroits.

Les outils de sensibilisation suivants ont été développés et mis à la disposition des citoyens, patients et/ou dispensateurs de soins:

• un manuel pratique (soutien au management de l’hôpital lors de la mise sur pied d’une réflexion d’une part et du développement d’une stratégie de prévention de l’agression d’autre part, basé sur les méthodes actuelles et bonnes pratiques);

• des affiches (destinées aux patients, visiteurs et dispensateurs de soins);

• des gadgets (aimants pour frigos et blocs de glace réutilisables) avec des conseils pratiques;

• des CD-ROM qui rassemblent tout ce matériel de campagne.

La campagne a été lancée lors de la réunion d’information du 5 mars 2009 lors de laquelle un moment de presse a été organisé. D’ailleurs, le matériel de cette campagne peut être encore commandé.

En outre, des concertations sont régulièrement organisées dans le sillage du réseau « Sécurité et Prévention de la criminalité dans les hôpitaux » pour maintenir le débat au sujet de la criminalité hospitalière. C’est également dans ce groupe de travail que la campagne de sensibilisation y afférente a été préparée. Lors de ces réunions, les hôpitaux ont eu la chance d’échanger des conseils et des expériences dans la mise en œuvre d’une politique de sécurité et de prévention et les autorités ont eu l’opportunité d’adapter leurs mesures politiques à la réalité du terrain. Un des thèmes qui est régulièrement abordé lors de ces réunions est la possibilité d’enregistrer les faits criminels dans les hôpitaux et les déclarations de ces faits à la police. On constate une prise de conscience plus importante chez le personnel médical qui a sans doute conduit à une volonté d’enregistrement.

Enfin, un moniteur hôpitaux a été lancé en 2008 et en 2010 dans les hôpitaux belges. Cet instrument a pour objectif de se forger une image claire de la manière dont les hôpitaux enregistrent les faits, des phénomènes de criminalité qui se produisent et des mesures prises pour favoriser la sécurité. Il ressort des résultats que les hôpitaux enregistrent dans une grande mesure les faits d’agression et les signalent à la police.

Het geachte lid vindt hieronder het antwoord op zijn vraag.

1.+2.+3. Voor de vragen 1 tot 3 verwijs ik u naar het antwoord van mijn collega van Justitie.

4. Sinds 2005 werken de Federale Overheidsdienst (FOD) Volksgezondheid en FOD Binnenlandse Zaken samen rond het thema “veiligheid in ziekenhuizen”, aangezien zij beiden een bevoegdheid hebben inzake dit thema. Deze samenwerking betekent een absolute meerwaarde, aangezien iedere partner vanuit zijn eigen perspectief, expertise en met zijn eigen netwerk een bijdrage kan leveren aan het uitbouwen van een adequaat veiligheids- en preventiebeleid.

De campagne “Hou het hoofd koel” is één van de resultaten van deze nauwe samenwerking. De gezamenlijk uitgewerkte campagne richt zich tot burgers, patiënten, maar ook medisch personeel en beoogt in de eerste plaats spoedgevallendiensten, psychiatrische ziekenhuizen en het ziekenhuisonthaal te bereiken, aangezien de meeste incidenten die met agressie verband houden, zich hier voordoen.

Volgende campagne-tools werden ontwikkeld en ter beschikking gesteld van burgers, patiënten en/of zorgverstrekkers:

  • praktijkhandboek (ondersteuning aan het ziekenhuismanagement bij het op gang brengen van een reflectie enerzijds en ontwikkelen van een agressiepreventiestrategie anderzijds, gebaseerd op actuele methodes en goede praktijken);

  • affiches (bestemd voor patiënten, bezoekers en zorgverstrekkers);

  • gadgets (koelkastmagneten en herbruikbare ijsblokjes) met concrete tips;

  • CD-ROM’s die al het campagnemateriaal bundelen.

De campagne werd gelanceerd tijdens de informatievergadering van 5 maart 2009, waaraan eveneens een persmoment gekoppeld was. Het materiaal van deze campagne kan trouwens nog steeds worden besteld.

Daarnaast worden in de schoot van het netwerk “Veiligheid en Criminaliteitspreventie in ziekenhuizen” op regelmatige basis overlegmomenten georganiseerd om het debat rond ziekenhuiscriminaliteit op gang te houden. Het is ook in deze werkgroep dat de sensibiliseringscampagne in dit verband werd voorbereid. Tijdens deze vergaderingen krijgen de ziekenhuizen de kans om tips en ervaringen uit te wisselen in de uitwerking van een veiligheids- en preventiebeleid en krijgt de overheid de kans om haar beleidsmaatregelen af te stemmen op de praktijk. Eén van de items dat tijdens deze vergaderingen regelmatig aan bod komt, is de mogelijkheid tot registratie van criminele feiten in ziekenhuizen en de aangiftes ervan bij de politie. Er is een grotere bewustwording opgetreden bij de hulpverleners, wat mogelijk heeft geleid tot een grotere registratiebereidheid.

Tenslotte werd in 2008 en 2010 een ziekenhuismonitor afgenomen bij de Belgische ziekenhuizen. Dit instrument heeft tot doel een duidelijk beeld te vormen van de mate waarin ziekenhuizen feiten registreren, criminaliteitsfenomenen zich voordoen en maatregelen worden getroffen om de veiligheid te bevorderen. Uit deze resultaten blijkt dat ziekenhuizen agressie in grote mate registreren en aangeven bij de politie.