SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2012-2013 Zitting 2012-2013
________________
6 mars 2013 6 maart 2013
________________
Question écrite n° 5-8404 Schriftelijke vraag nr. 5-8404

de Ludo Sannen (sp.a)

van Ludo Sannen (sp.a)

à la vice-première ministre et ministre de l'Intérieur et de l'Égalité des Chances

aan de vice-eersteminister en minister van Binnenlandse Zaken en Gelijke Kansen
________________
Le retard dans les dossiers ayant trait à l'urbanisme au Conseil pour les contestations de permis et au Conseil d'État De achterstand inzake stedenbouwkundige dossiers bij de Raad voor Vergunningsbetwistingen en de Raad van State 
________________
juridiction administrative
arriéré judiciaire
statistique officielle
répartition géographique
réglementation de l'urbanisme
permis de construire
administratieve rechtspraak
gerechtelijke achterstand
officiële statistiek
geografische spreiding
voorschriften voor de stedenbouw
bouwvergunning
________ ________
6/3/2013Verzending vraag
13/9/2013Antwoord
6/3/2013Verzending vraag
13/9/2013Antwoord
________ ________
Herkwalificatie van : vraag om uitleg 5-3194 Herkwalificatie van : vraag om uitleg 5-3194
________ ________
Question n° 5-8404 du 6 mars 2013 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 5-8404 d.d. 6 maart 2013 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

La Région flamande a décidé en 2009 de créer sa propre juridiction administrative afin de combler le retard dans le contentieux en matière d'urbanisme existant au Conseil d'État. Nous constatons malheureusement que le Conseil pour les contestations de permis n'atteint pas son objectif et que le goulet d'étranglement qui existait au Conseil d'État et que le législateur entendait supprimer s'est à présent déplacé au Conseil pour les contestations de pemis.

La Région wallonne et la Région de Bruxelles-Capitale continuent cependant à utiliser l'ancienne procédure et soumettent toujours leurs litiges en matière d'urbanisme au Conseil d'État, section du contentieux administratif.

Dans la Région de Bruxelles-Capitale, le permis d'urbanisme est régi par le Code bruxellois de l'aménagement du territoire (Code bruxellois de l'aménagement du territoire du 9 avril 2004, MB du 26 mai 2004. Contrairement à la Flandre, la Wallonie dispose depuis longtemps d'un permis unique pour l'environnement et l'aménagement du territoire (Décret de la Région wallonne du 11 mars 1999 relatif au permis d'environnement, MB du 6 août 1999, Err. MB du 22 décembre 1999 ).

Voici mes questions à la ministre :

1) La ministre peut-elle indiquer le nombre de demandes de suspension d'un permis unique (Région wallonne) et d'un permis d'urbanisme (Région de Bruxelles-Capitale), introduites devant le Conseil d'État, par an, au cours de la période de 2008 à 2012 inclus ? Combien de demandes d'annulation ont-elles été introduites pour la Région wallonne et pour la Région de Bruxelles-Capitale au cours de la même période ?

2) Dans combien de cas le Conseil d'État a-t-il statué, par an, durant la période 2008-2012 sur une suspension ou une annulation, dans la Région wallonne, d'une part, et dans la Région de Bruxelles-Capitale, d'autre part ?

3) Quel était le délai moyen de traitement des dossiers de demande de suspension et des dossiers de demande d'annulation dans la Région wallonne, d'une part, et dans la Région de Bruxelles-Capitale, d'autre part ?

4) Combien de recours contre des permis d'environnement délivrés par les députations en Flandre, ou par le ministre en degré d'appel, ont-ils été introduits, par an, au cours de la période 2008- 2012 ?

 

In 2009 heeft het Vlaams Gewest beslist om een eigen administratief rechtscollege op te richten teneinde de bestaande achterstand in het stedenbouwkundig contentieux bij de Raad van State weg te werken. Helaas stellen we vast dat de Raad voor Vergunningsbetwistingen niet in het vooropgestelde opzet slaagt en dat de bottleneck die de wetgever bij de Raad van State wilde wegwerken zich nu bij de Raad voor Vergunningsbetwistingen heeft geïnstalleerd.

Het Waals Gewest en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest gaan echter op de oude weg voort en leggen hun stedenbouwkundige geschillen nog steeds voor aan de Raad van State, afdeling bestuursrechtspraak.

In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest wordt de stedenbouwkundige vergunning geregeld in het Brussels Wetboek Ruimtelijke Ordening (Brussels Wetboek van Ruimtelijke Ordening van 9 april 2004, BS 26 mei 2004 ). Wallonië beschikt, in tegenstelling tot Vlaanderen reeds geruime tijd over een unieke vergunning voor leefmilieu en ruimtelijke ordening (Décret de la région Wallonne du 11 mars 1999 relatif au permis d'environnement, BS 6 augustus 1999, Err. BS 22 december 1999 ).

Mijn vragen aan de minister:

1) Kan de minister voor de jaren 2008 tot en met 2012 aangeven hoeveel verzoeken tot schorsing van een unieke vergunning (Waals Gewest) en van een stedenbouwkundige vergunning (Brussels Hoofdstedelijk Gewest) bij de Raad van State werden ingediend (per jaar)? Hoeveel verzoeken tot vernietiging werden ingediend voor het Waals Gewest en voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest in diezelfde periode?

2) In hoeveel dossiers heeft de Raad van State voor de jaren 2008-2012 (per jaar) uitspraak gedaan met betrekking tot een schorsing en een vernietiging, en dat in respectievelijk het Waals Gewest en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest?

3) Wat was de gemiddelde doorlooptijd voor de dossiers voor een schorsing en voor de dossiers voor een vernietiging voor respectievelijk het Waals Gewest en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest?

4) Hoeveel beroepen tegen milieuvergunningen, uitgereikt door de deputaties in Vlaanderen of de minister in beroep, werden ingediend voor de jaren 2008 tot en met 2012?

 
Réponse reçue le 13 septembre 2013 : Antwoord ontvangen op 13 september 2013 :

Depuis le 1er septembre 2009, le Conseil d'État n’est plus compétent pour régler les litiges portant sur les autorisations d’urbanisme concernant la Flandre. C’est le Conseil pour les contestations sur les autorisations « de Raad voor Vergunningsbetwistingen » qui se charge de ces recours. Il s’agit d’une juridiction administrative dont les décisions ne sont susceptibles que de recours en cassation au Conseil d'État. En urbanisme, celui-ci est, tout au plus, demeuré compétent pour les recours en annulation contre les plans d’aménagement du territoire.

En Régions wallonne et de Bruxelles-Capitale, le Conseil d'État est, en revanche, resté compétent pour l’ensemble du contentieux de l’urbanisme (autorisations et plans). Les actes illégaux peuvent être annulés, voire suspendus si le recours en annulation est assorti d’une demande de suspension.

Les quatre questions posées visent à connaître l’état du contentieux lié à l’urbanisme, voire à l’environnement, au niveau des chambres francophones du Conseil d'État entre 2008 et 2012.

Les chiffres communiqués par le Conseil d'État reflètent la situation du 1er septembre 2008 au 4 mars 2013. Ils concernent tant l’urbanisme que l’environnement.

A titre de comparaison, les chiffres valant pour la Flandre ont également été transmis. Encore une fois, à partir du 1er septembre 2009, ils ne concernent que les recours contre les plans d’aménagement et non plus ceux contre les autorisations individuelles. Pour la question n° 2, ils incluent cependant les arrêts rendus dans des affaires introduites avant le 1er septembre 2009.

1. Entre le 1er septembre 2008 et le 4 mars 2013, les recours suivants furent déposés:

1) Recours interjetés contre les décisions de permis de la Région wallonne :

Permis d’urbanisme et permis uniques (urb. + environ.) (hors communes germanophones)

 

Requête en annulation

435

Requête unique (ann. + susp. ord.)

492

Demande de suspension ordinaire

2

Demande de suspension en extrême urgence

12

Autres requêtes (révision)

2

TOTAL (1)

943

 

 

Permis d’environnement

(hors communes germanophones)

 

Requête en annulation

31

Requête unique (ann. + susp. ord.)

32

TOTAL (2)

63

 

 

Recours dans les communes germanophones contre des décisions en urb. et envir.

 

TOTAL (3)

34


 

 TOTAL (1+2+3)

1040

2) Recours interjetés contre les décisions de permis de la Région de Bruxelles-Capitale (en français)

Permis d’urbanisme et permis mixtes

 

Requête en annulation

106

Requête unique (ann. + susp. ord.)

59

Demande de suspension en extrême urgence

2

TOTAL (1)

167

 

 

Permis d’environnement

 

Requête en annulation

19

Requête unique (ann. + susp. ord.)

8

TOTAL (2)

27


 

TOTAL (1+2)

194

3) Recours interjetés contre les décisions de permis de la Région flamande +recours en flamand à Bruxelles :

Permis d’urbanisme et permis de lotir

 

Cassation

42

Requête en annulation

308

Requête unique (ann. + susp. ord.)

148

Demande de suspension en extrême urgence

1

Autres requêtes (astreinte)

4

TOTAL

503

2. Entre le 1er septembre 2008 et le 4 mars 2013, les arrêts suivants ont été prononcés:

1) Arrêts rendus concernant des des décisions de la Région wallonne (incluant les communes germanophones) :

Permis d’urbanisme et permis uniques

 

Arrêt intermédiaire

406

Arrêt définitif

1236

TOTAL (1)

1642

 

 

Permis d’environnement


Arrêt intermédiaire

40

Arrêt définitif

63

TOTAL (2)

103

 

 

TOTAL (1+2)

1745

2) Arrêts rendus concernant des des décisions de la Région de Bruxelles-Capitale (en français) :

Permis d’urbanisme

 

Arrêt intermédiaire

66

Arrêt définitif

221

TOTAL (1)

287

 

 

Permis d’environnement

 

Arrêt intermédiaire

12

Arrêt définitif

27

TOTAL (2)

39

 

 

TOTAL (1+2)

326

3) Arrêts rendus concernant des décisions de la Région flamande et de la Région de Bruxelles-Capitale (en français) :

Permis de bâtir et permis de lotir

 

Arrêt intermédiaire

2234

Arrêt définitif

353

TOTAL

2587

L’on notera que les chiffres élevés d’arrêts rendus entre 2008 et 2013 résultent de la résorption de l’ancien contentieux en matière d’urbanisme, pendant devant les chambres flamandes.

4) Arrêts rendus concernant des permis d’environnement de la Région flamande :

Arrêt intermédiaire

187

Arrêt définitif

507

TOTAL

694

3. Les délais requis ne peuvent:

  • être donnés que pour la totalité du contentieux urbanisme pour chaque groupe linguistique ;

  • uniquement pour l'annulation (la période est calculée entre la mise au rôle du dossier et la clôture définitive du dossier).

Les affaires d’urbanisme néerlandophones ont présenté une durée moyenne de deux ans et huit mois.

Les affaires d’urbanisme francophones ont présenté une durée moyenne de trois ans et six mois.

Il convient de noter que pendant l'année judiciaire 2008-2009 au Conseil d'État le plan de résorption de l'arriéré était tout juste en exécution et qu’il y avait encore relativement de nombreuses anciennes affaires devant être traitées. Ce fait augmente sensiblement le délai moyen pour cette période.

En comparaison, lorsque le délai moyen est calculé à partir d'un cas de planification déposé dans l'année judiciaire 2010-2011 la durée moyenne est limitée à dix-sept mois en contentieux d’urbanisme néerlandophone.

4. Entre le 1er septembre 2008 et le 4 mars 2013, les arrêts suivants ont été rendus :

Recours introduits contre des permis d’environnement néerlandophones


Cassation

1

Requête en annulation

262

Requête unique (ann. + susp. ord.)

126

Demande de suspension ordinaire

1

Demande de suspension ordinaire en extrême urgence

2

TOTAL

392

 

Sinds 1 september 2009 is de Raad van State niet langer bevoegd om geschillen op te lossen over bouwvergunningen voor Vlaanderen. Het is de Raad voor Vergunningsbetwistingen die verantwoordelijk is voor deze beroepen. Het is een administratieve rechtbank waarvan de beslissingen alleen nog vatbaar zijn voor een beroep in cassatie bij de Raad van State. In de stedenbouw is die, op zijn best, bevoegd gebleven voor vernietigingsberoep tegen de plannen van ruimtelijke ordening.

In Wallonië en Brussel-Hoofdstad, bleef de Raad van State, echter bevoegd voor alle geschillen stedenbouw (vergunningen en plannen). Illegale handelingen kunnen worden geannuleerd of zelfs opgeschort, indien beroep tot nietigverklaring wordt vergezeld van een vordering tot schorsing.

De vier vragen die gesteld werden zijn bedoeld om de status te kennen van een geschil met betrekking tot de ruimtelijke ordening of zelfs het milieu, bij de Franstalige kamers van de Raad van State tussen 2008 en 2012.

Ter vergelijking: de cijfers van de Raad van State betrekking op de situatie van 9 januari 2008-3 april 2013. Zij hebben betrekking op zowel de planning en het milieu.

Ter vergelijking werden de cijfers die geldig zijn voor Vlaanderen werden ook overgemaakt. Nogmaals, met ingang van 1 september 2009, hebben ze alleen betrekking op beroepen tegen de plannen van ruimtelijke ordening en niet meer tegen individuele vergunningen. Met betrekking tot vraag 2, omvatten zij evenwel de arresten die werden uitgebracht in zaken die voor 1 september 2009 werden ingediend.

1. Tussen 1 september 2008 en 4 maart 2013 werden de volgende beroepen ingediend :

1) Beroepen ingediend tegen vergunningsbeslissingen van Waalse Gewest :

Stedenbouwkundige vergunningen en enige vergunningen (Duitstalige gemeenten uitgesloten)

 

Beroep tot nietigverklaring

435

Enig verzoekschrift (nietigverkl. + schors.)

492

Vordering tot schorsing

2

Vordering tot schorsing bij uiterst dringende noodzakelijkheid (UDN)

12

Andere verzoekschriften (herziening)

2

TOTAAL (1)

943

 

 

Milieuvergunning (Duitstalige gemeenten uitgesloten)

 

Beroep tot nietigverklaring

31

Enig verzoekschrift (nietigverkl. + schors.)

32

TOTAAL (2)

63

 

 

Beroepen in de Duitstalige gemeenten tegen milieu- en stedenbouwkundige beslissingen

 

TOTAAL (3)

34

 

 

TOTAAL (1+2+3)

1040

2) Beroepen ingediend tegen vergunningsbeslissingen Brussels-Hoofdstedelijk-Gewest (in het Frans) :

Stedenbouwkundige vergunningen en gemengde vergunningen

 

Beroep tot nietigverklaring

106

Enig verzoekschrift (nietigverkl. + schors.)

59

Vordering tot schorsing UDN

2

TOTAAL (1)

167

 

 

Milieuvergunning

 

Beroep tot nietigverklaring

19

Enig verzoekschrift (verniet. + schors.)

8

TOTAAL (2)

27

 

 

TOTAAL (1+2)

194

3) Beroepen ingediend tegen vergunningsbeslissingen in Vlaamse Gewest + Nederlandstalige beroepen in Brussel:

Stedenbouwkundige vergunningen en verkavelingsvergunningen

 

Cassatie

42

Beroep tot nietigverklaring

308

Enig verzoekschrift (nietigverkl. + schors.)

148

Vordering tot schorsing bij UDN

1

Andere verzoekschriften (dwangsom)

4

TOTAAL

503

2. Tussen 1 september 2008 en 4 maart 2013 werden de volgende arresten gewezen :

1) Arresten inzake beslissingen Waalse Gewest (Duitstalige gemeenten inbegrepen) :

Stedenbouwkundige vergunningen en enige vergunningen

 

Tussenarrest

406

Eindarrest

1236

TOTAAL (1)

1642

 

 

Milieuvergunningen


Tussenarrest

40

Eindarrest

63

TOTAAL (2)

103

 

 

TOTAAL (1+2)

1745

2) Arresten inzake beslissingen Brussels (in het Frans) :

Stedenbouwkundige vergunningen

 

Tussenarrest

66

Eindarrest

221

TOTAAL (1)

287

Milieuvergunningen

 

Tussenarrest

12

Eindarrest

27

TOTAAL (2)

39

 

 

TOTAAL (1+2)

326

3) Arresten inzake beslissingen in het Vlaamse Gewest + Nederlandstalige beroepen Brussel:

Bouw- en verkavelingsvergunningen

 

Tussenarrest

2234

Eindarrest

353

TOTAAL 

2587

Men zal aanstippen dat de hoge cijfers inzake arresten die werden uitgebracht tussen 2008 en 2013 voortvloeien uit het inhalen van de oude geschillen inzake stedenbouw, voor de Vlaamse kamers.

4) Arresten inzake milieuvergunningen in het Vlaamse Gewest :

Tussenarrest

187

Eindarrest

507

TOTAAL 

694

3. De gevraagde termijnen kunnen :

  • enkel gegeven worden voor het hele stedenbouwcontentieux per taalrol;

  • enkel voor de nietigverklaring (de termijn wordt berekende tussen het op de rol plaatsen van het dossier en het definitief afsluiten van het dossier).

Nederlandstalige stedenbouwzaken hadden gemiddelde doorlooptijd van twee jaar en acht maanden.

Franstalige stedenbouwzaken hadden gemiddelde doorlooptijd van drie jaar en zes maanden.

Hierbij dient te worden opgemerkt dat in het gerechtelijk jaar 2008-2009 bij de Raad van State het plan tot inhaling van de achterstand pas in uitvoering was en er nog relatief veel oude zaken diende te worden behandeld. Dit gegeven trekt de gemiddelde doorlooptijd voor deze periode gevoelig op.

Ter vergelijking : wanneer de gemiddelde doorlooptijd wordt berekend van een stedenbouwzaak ingediend in het gerechtelijk jaar 2010-2011 zakt de gemiddelde doorlooptijd tot zeventien maanden in het Nederlandstalig stedenbouwcontentieux.

4. Tussen 1 september 2008 en 4 maart 2013 werden de volgende arresten gewezen :

Beroepen ingediend tegen Nederlandstalige milieuvergunningen:


Cassatie

1

Beroep tot nietigverklaring

262

Enig verzoekschrift (nietigverkl. + schors.)

126

Vordering tot schorsing

1

Vordering tot schorsing bij UDN

2

TOTAAL

392