| SÉNAT DE BELGIQUE | BELGISCHE SENAAT | ||||||||
| ________ | ________ | ||||||||
| Session 2010-2011 | Zitting 2010-2011 | ||||||||
| ________ | ________ | ||||||||
| 27 janvier 2011 | 27 januari 2011 | ||||||||
| ________ | ________ | ||||||||
| Question écrite n° 5-818 | Schriftelijke vraag nr. 5-818 | ||||||||
de Patrick De Groote (N-VA) |
van Patrick De Groote (N-VA) |
||||||||
au vice-premier ministre et ministre des Affaires étrangères et des Réformes institutionnelles |
aan de vice-eersteminister en minister van Buitenlandse Zaken en Institutionele Hervormingen |
||||||||
| ________ | ________ | ||||||||
| Décès à l'étranger - Assistance consulaire | Overlijden in het buitenland - Consulaire bijstand | ||||||||
| ________ | ________ | ||||||||
| Belges à l'étranger mort ambassade consulat document officiel |
Belgen in het buitenland dood ambassade consulaat officieel document |
||||||||
| ________ | ________ | ||||||||
|
|
||||||||
| ________ | ________ | ||||||||
| Question n° 5-818 du 27 janvier 2011 : (Question posée en néerlandais) | Vraag nr. 5-818 d.d. 27 januari 2011 : (Vraag gesteld in het Nederlands) | ||||||||
Le site web du Service public fédéral (SPF) Affaires étrangères aborde le problème de l'acte de décès sous la rubrique « Décès à l'étranger ». À la question : « L'ambassade ou le consulat belge ou le SPF Affaires étrangères peut-il m'aider en cas de décès d'un membre de la famille à l'étranger ? », le SPF Affaires étrangères répond : « Le Service public fédéral Affaires étrangères et l'ambassade ou le consulat belge peuvent vous aider en fournissant divers renseignements ainsi que pour le rapatriement de la dépouille mortelle et des effets personnels du défunt. Vous trouverez les renseignements nécessaires à ce sujet dans la rubrique « assistance » ». Nous n'avons pas trouvé de rubrique « assistance » sur le site web. Nous trouvons néanmoins sous la rubrique « Belges en détresse » des sujets comme « « Assistance consulaire », « Assistance en temps de crise » et « Assistance consulaire européenne », mais aucun de ceux-ci n'abordent le problème relatif au décès d'un membre de la famille à l'étranger. Nous trouvons, dans la note de politique générale Politique étrangère (Doc. Chambre, n° 52-2225/010), une quatorzième ligne de force stipulant : « Les Belges résidant à l’étranger temporairement ou pour de longues périodes doivent avoir accès à un ensemble de services clairement définis: assistance consulaire en cas de difficultés (tant dans les cas individuels que dans les situations de crise qui concernent plusieurs de nos compatriotes et entraînent l’activation du Centre de crise), intervention diplomatique s’ils ne sont pas traités comme il se doit, recours aux ambassades et aux consulats qui font office de « maison communale » à l’étranger ». En cas de décès suspect ou de mort violente d'un membre de la famille à l'étranger, la famille est confrontée à des éléments de l'enquête judiciaire tels qu'un rapport toxicologique ou une autopsie. C'est la famille qui correspond sur le traitement juridique de l'enquête judiciaire à l'étranger. Dans certains cas, la personne est décédée dans un pays où l'évolution technologique de l'enquête judiciaire ne souffre pas la comparaison avec un programme télévisé comme « Les experts Miami ». L'examen toxicologique peut donc faire défaut. Lors du rapatriement de ressortissants belges ayant trouvé la mort à l'étranger dans des circonstances suspectes ou criminelles, la réalisation d'un tel examen dépend de la famille. Si cet examen est réalisé à l'étranger, les autorités en assument la responsabilité. Je souhaiterais obtenir une réponse aux questions suivantes : 1) Combien de belges sont-ils décédés à l'étranger ces dernières années ? 2) Combien de belges ont-ils été confrontés ces dernières années à l'étranger à des événements imprévus, à savoir des événements comme un accident, un homicide ou un assassinat ? 3) Combien de belges ont-ils été assassinés ces dernières années à l'étranger ? 4) Selon le SPF Affaires étrangères, les ambassades et/ou consulats suivent une procédure différente en fonction des circonstances du décès ? 5) A-t-on délimité de manière précise une offre de service pour le décès d'un membre de la famille à l'étranger ? La situation s'est-elle améliorée depuis la dernière note de politique ? Une brochure d'information destinée à la famille est-elle disponible à ce sujet ? 6) Quand et comment la famille est-elle informée des possibilités d'assistance consulaire (automatiquement, à la demande, …) relatives aux divers éléments d'un décès d'un membre de la famille à l'étranger (informations, rapatriement, transports des effets personnels, problèmes de succession, …) ? 7) La Belgique a-t-elle examiné une procédure visant à suivre les résultats de l'enquête judiciaire à l'étranger et à apporter l'assistance juridique à la famille ? 8) La famille belge d'une personne décédée à l'étranger peut-elle faire appel à des instances juridiques belges pour les assister dans l'enquête menée à l'étranger ? Une famille peut-elle s'adresser à la police, à un juge d'instruction, à un procureur ou à quelqu'un d'autre lorsqu'elle reçoit des documents de l'étranger tels qu'un rapport d'autopsie ou un rapport toxicologique afin d'interpréter ces documents ou l'enquête dans son ensemble ou lorsque la famille n'a pas encore reçu les documents concernés après plusieurs mois alors qu'ils existent ? 9) Puis-je conclure que le traitement d'un crime commis à l'étranger sur un citoyen belge dépend de l'évolution technologique du pays dans lequel le crime est commis ? 10) Si la famille a encore des questions à poser sur la cause du décès ou sur l'enquête menée à l'étranger et qu'elle veut mener une nouvelle enquête après le rapatriement, par exemple un examen toxicologique, qui en supporte les frais ? 11) Puis-je en conclure que le traitement d'un crime commis à l'étranger sur un citoyen belge dépend de la volonté, des possibilités (en temps, connaissances, pécuniaires, …) ou de la flexibilité mentale de la famille qui est totalement plongée dans un processus de deuil ? |
Op de website van de Federale Overheidsdienst (FOD) Buitenlandse Zaken wordt onder het item "Overlijden in het buitenland" voornamelijk ingegaan op het probleem van de akte van het overlijden van de burgerlijke bestand. Tot slot stelt de FOD terecht de vraag: "Kan de Ambassade of het Consulaat van België of de FOD Buitenlandse Zaken mij helpen bij overlijden van een familielid in het buitenland?", met het antwoord: "De Federale Overheidsdienst Buitenlandse Zaken en de Ambassade of het Consulaat van België kunnen hulp bieden bij het verstrekken van inlichtingen alsook bij de repatriëring van het stoffelijk overschot en van de persoonlijke bezittingen van de overledene. U vindt de nodige inlichtingen hierover in de rubriek "Bijstand"." Een rubriek "Bijstand" heeft de vraagsteller onder deze naam op de website niet gevonden. Wel vinden we onder "Belgen in nood" items als "Consulaire bijstand", "Bijstand in een crisis" en een "Europese consulaire bijstand", maar geen van deze gaan verder in op de problemen met betrekking tot een overlijden van een familielid in het buitenland. Uit de algemene beleidsnota Buitenlands Beleid (Doc Kamer, nr. 52-2225/010) halen we een veertiende krachtlijn: "de Belgen die langdurig of tijdelijk in het buitenland verblijven moeten op een duidelijk dienstenpakket kunnen rekenen: consulaire bijstand indien zij in moeilijkheden geraken (zowel in individuele gevallen als bij crisistoestanden die meerdere landgenoten treffen en waarbij het Crisiscentrum wordt geactiveerd), diplomatieke tussenkomst indien zij onheus behandeld worden, beroep op ambassades en consulaten als “buitenlands gemeentehuis" […] ". Bij een verdacht of gewelddadig overlijden van een familielid in het buitenland wordt de familie geconfronteerd met elementen van het gerechtelijk onderzoek, zoals een toxicologisch verslag of een lijkschouwing. Het is de familie die correspondeert over de juridische afhandeling van het gerechtelijk onderzoek in het buitenland. In sommige gevallen is de persoon overleden in een land waar de technologische evolutie van het gerechtelijk onderzoek de vergelijking van een televisieprogramma als CSI Miami niet kan doorstaan. Een toxicologisch onderzoek kan aldus ontbreken. Bij de repatriëring van Belgische onderdanen die in het buitenland in verdachte of criminele omstandigheden zijn omgekomen, hangt het vervolgens van de familie af of er zo'n onderzoek volgt. Mocht dit gebeurd zijn in het binnenland dan zou de verantwoordelijkheid voor rekening zijn van de overheid. Graag kreeg ik een antwoord op de volgende vragen: 1) Hoeveel Belgen zijn in de laatste jaren in het buitenland overleden? 2) Hoeveel Belgen zijn in de laatste jaren in het buitenland in verdachte omstandigheden omgekomen, met name in omstandigheden die het midden houden tussen een ongeval, doodslag of moord? 3) Hoeveel Belgen zijn in de laatste jaren in het buitenland op een duidelijk misdadige wijze omgebracht? 4) Volgen de FOD Buitenlandse Zaken, de ambassades en / of consulaten een andere procedure naargelang van de omstandigheden van het overlijden? 5) Is er een duidelijk dienstenpakket afgebakend voor het overlijden van een familielid in het buitenland? Is dat sinds de laatste beleidsnota verbeterd? Is hiervoor een informatiebrochure voor de familie beschikbaar? 6) Wanneer en hoe wordt de familie geïnformeerd over de mogelijkheden op consulaire bijstand (automatisch, bij aanvraag, …) met betrekking tot de verschillende elementen van een overlijden van een familielid in het buitenland (inlichtingen, repatriëring, overbrengen van persoonlijke bezittingen, erfeniskwesties, …)? 7) Heeft België een procedure om de resultaten van het gerechtelijk onderzoek in het buitenland te volgen en de familie juridische bijstand te verlenen? 8) Kan de Belgische familie van een overledene in het buitenland een beroep doen op Belgische juridische instanties om hen bij te staan in het onderzoek dat in het buitenland wordt gevoerd? Kan een familie bij de politie, een onderzoeksrechter, een procureur of bij iemand anders terecht als het documenten van het buitenland ontvangt, zoals een rapport van de lijkschouwing, een toxicologisch verslag, enzovoort, om die documenten of het onderzoek in zijn geheel te duiden of wanneer de familie betrokken documenten na maanden nog niet heeft ontvangen, terwijl ze toch bestaan? 9) Mag ik concluderen dat de behandeling van een misdaad op een Belgisch Staatsburger in het buitenland afhangt van de stand van de technologische evolutie van het land waar de misdaad is gebeurd? 10) Als de familie nog vragen heeft over de doodsoorzaak of over het in het buitenland gevoerde onderzoek en ze wil na de repatriëring nog onderzoek(en) voeren, bijvoorbeeld een toxicologisch onderzoek, wie betaalt dat dan? 11) Mag ik concluderen dat de behandeling van een misdaad op een Belgisch Staatsburger in het buitenland afhangt van de wil, de mogelijkheden (tijd, kennis, financieel, ....) of de mentale flexibiliteit van de familie die volledig in een rouwproces zijn ondergedompeld? |
||||||||
| Réponse reçue le 4 juillet 2011 : | Antwoord ontvangen op 4 juli 2011 : | ||||||||
1-2-3. Le Service public fédéral (SPF) Affaires étrangères n'est pas nécessairement informée de chaque décès d'un compatriote à l'étranger. À cela s'ajoute-le faite que le nombre de décès de Belges à l'étranger n'est pas répertorié par cause de décès. Selon notre information, il s'agit de : 2007 : 230 Belges décédés. 2008 : 250 Belges décédés. 2009 : 277 Belges décédés. 2010 : 246 Belges décédés. 4. En fonction des circonstances décrites ci-dessus, le rôle du poste peut fortement varier. Le poste doit, à partir du moment qu'on l'informe du décès d'un compatriote, avertir immédiatement le service assistance de mon département. En collaboration avec les autorités locales, le poste essaye d'obtenir toutes les informations possibles au sujet de la cause et des circonstances du décès. À la demande su service compétent, le poste peut également intervenir afin d'obtenir, par exemple, un acte de décès, Il se passe parfois que même pour notre Ambassade il est impossible de demander ces documents. Un laissez-passer mortuaire est dressé dans certains cas. 5. Il existe une procédure de base à chaque fois qu'un décès d'un compatriote est notifié à un poste. Les circonstances et le lieu du décès, la situation familiale et sociale du défunt, son domicile, une affiliation ou non à une assurance et un éventail de circonstances imprévues, influencent l'intervention du poste et le résultat de cette intervention. Raison pour laquelle une brochure d'information n'existe pas. 6. Ni l'Ambassade ni le service compétent n'a la compétence de signaler directement un décès á la famille. L'Ambassade doit informer le service concerné qui, demande ensuite à la police locale d'avertir la famille. Il est libre à la famille de prendre contact avec le service assistance pour finaliser les funérailles sur place, organiser le rapatriement du cercueil et faire le suivi d'une enquête. Le rapatriement des effets personnels, les questions d'héritage ou l'obtention d'actes de l'état civil sont de la compétence du service notariat ou état civil du SPF. 7. Si cela s'avère nécessaire, le suivi d'une enquête judiciaire peut être effectué, par exemple lors d'un manque de communication de la part des autorités locales. Fournir une assistance juridique ne ressort pas de la compétence de l'Ambassade. L'Ambassade peut donner une liste d'adresses d'avocats. 8. Les instances judiciaires Belges ne sont pas compétentes à l'étranger. Si l'on constate qu'une enquête locale n'évolue pas, le parquet fédéral peut éventuellement adresser une requête d'entraide judicaire afin d'accélérer l'enquête. 9. Les moyens techniques qui sont employés par les autorités policières et judiciaires locales peuvent en effet jouer un rôle dans la solution d'un crime. 10. Ces frais sont à charge de l'assurance du défunt ou de sa famille s'il ne dispose pas d'une assurance. 11. Le traitement d'un crime à l'étranger dépend en premier lieu des autorités locales compétentes. Nos postes assistent les familles. La famille peut faire appel à un avocat ou prendre contact avec les autorités locales si, par exemple, elle réside dans le pays où le décès a eu lieu. |
1-2-3. De Federale Overheidsdienst (FOD) Buitenlandse Zaken wordt niet noodzakelijk van elk overlijden van een Belg in het buitenland ingelicht. Daar komt bij dat het aantal overleden Belgen in het buitenland niet per doodsoorzaak bijgehouden wordt. Volgens onze informatie gaat het om: 2007: 230 Belgen overleden. 2008: 250 Belgen overleden. 2009: 277 Belgen overleden. 2010: 246 Belgen overleden. 4. Afhankelijk van de omstandigheden hierboven omschreven zal de rol van de post sterk variëren. De post dient, zodra een overlijden gemeld wordt, de dienst bijstand van mijn departement onmiddellijk hiervan in te lichten. De post probeert, in samenwerking met de lokale autoriteiten, zoveel mogelijk de oorzaak en de omstandigheden van het overlijden te achterhalen. Verder kan de post, indien dat nodig is en op vraag van de betrokken dienst, tussenkomen om bijvoorbeeld een overlijdensakte te bekomen. Het gebeurt dat het zelfs voor onze Ambassade onmogelijk is zulke documenten op te vragen. In sommige omstandigheden wordt een lijkenpas opgesteld. 5. Er bestaat een basisprocedure telkens een overlijden aan een post wordt gemeld. Naargelang de omstandigheden en de plaats van het overlijden, de familiale en sociale situatie van de overledene, zijn of haar domicilieadres en het al dan niet verzekerd zijn van betrokkene samen met een waaier van onvoorziene omstandigheden zal de tussenkomst van de post en het resultaat ervan verschillend zijn. Om die reden bestaat er geen informatiebrochure. 6. Noch de Ambassade noch de bevoegde dienst mag een overlijden rechtstreeks aan de nabestaanden meedelen. De Ambassade dient de dienst bijstand in te lichten die vervolgens aan de lokale politie vraagt om de familie op de hoogte te brengen. Daarna staat het de nabestaanden vrij om contact op te nemen met de dienst bijstand voor de verdere afhandeling van een begrafenis ter plaatse, een repatriëring van het stoffelijk overschot en het opvolgen van een onderzoek. Het terugsturen van persoonlijke bezittingen, erfeniskwesties, het opvragen en bekomen van allerlei akten zijn de bevoegdheid van de dienst notariaat of burgerlijke stand van de FOD. 7. Een gerechtelijk onderzoek kan opgevolgd worden indien dat nodig is, bijvoorbeeld door gebrekkige communicatie van een lokale overheid. Het verlenen van juridische bijstand valt niet onder de bevoegdheid van de ambassade. De ambassade kan een lijst verschaffen van lokale advocaten. 8. Belgische gerechtelijke instanties zijn niet bevoegd in het buitenland. Als blijkt dat het plaatselijk onderzoek niet vordert kan het federaal parket eventueel via een internationaal verzoek tot rechtshulp het gerechtelijk onderzoek trachten te bespoedigen. 9. De technische middelen die de lokale politionele en gerechtelijke autoriteiten inzetten, kunnen inderdaad een rol spelen in de oplossing van een misdaad. 10. Deze kosten worden gedragen door de verzekering van de overleden landgenoot of indien hij niet verzekerd is door zijn familie. 11. De behandeling van een misdaad in het buitenland hangt in de eerste plaats af van de bevoegde lokale autoriteiten. Onze posten staan de familie bij waar ze kunnen. Familieleden kunnen een beroep doen op een advocaat die hun belangen behartigt of zelf met de plaatselijke autoriteiten contact opnemen, bvb. indien de familie in het land van overlijden woonachtig is. |