In het kader van gerechtelijke onderzoeken kan een beroep worden gedaan op sociale inspecteurs om bijvoorbeeld een berekening te maken van het vermogensvoordeel (inzonderheid lonen en sociale zekerheidsbijdragen) dat een werkgever heeft verworven door illegale tewerkstelling van arbeidskrachten. Dat bedrag kan nadien in de vordering van het Openbaar Ministerie worden opgenomen.

Om de omvang van de sociale fraude te weten te komen kreeg ik graag een antwoord op volgende vragen.

1) Hoeveel onderzoeken naar sociale fraude worden per federale sociale inspectiedienst in het kader van een strafonderzoek gedaan? Graag een opsplitsing in opsporings- en gerechtelijk onderzoek.

2) In hoeveel gevallen leidde dit onderzoek tot:

- strafrechtelijke vervolging,

- seponering,

- verval van de strafvordering tegen betaling van een geldsom?

3) Wat is de omvang van het vermogensvoordeel dat op basis van het onderzoek van de sociale inspectiediensten in aanmerking wordt genomen door het Openbaar Ministerie bij de vordering ten aanzien van de overheden?

4) In hoeveel gevallen werd in deze zaken overgegaan tot een verbeurdverklaring?

Graag de cijfers voor 2012 en onderverdeeld per gerechtelijk arrondissement. Graag een onderverdeling tussen bijdrage- en uitkeringsfraude.

Om uw vraag te kunnen beantwoorden, werden onderstaande gegevens bij de volgende instellingen verzameld:

a) Sociale Inspectie (SI) van de FOD Sociale Zekerheid;

b) Rijksdienst voor sociale zekerheid (RSZ), en

c) De inspectiedienst “Toezicht op de Sociale Wetten“ van de FOD Werkgelegenheid, arbeid en sociaal overleg.

a) Sociale Inspectie (SI) van de FOD Sociale Zekerheid: het is vooreerst belangrijk om erop te wijzen dat de buitendiensten van de Sociale Inspectie territoriaal georganiseerd zijn in 8 regio’s.

Deze regio’s zijn:

Regio 1: grondgebied van de provincie West-Vlaanderen;

Regio 2: grondgebied van de provincie Oost-Vlaanderen;

Regio 3: grondgebied van de provincie Antwerpen;

Regio 4: grondgebied van de provincie Limburg;

Regio 5: grondgebied van de provincie Henegouwen;

Regio 6: grondgebied van de provincies Namen, Luxemburg en Waals-Brabant;

Regio 7: grondgebied van de provincie Luik;

Regio 8: Directie A: grondgebied van de provincie Vlaams-Brabant en van Brussel-Hoofdstad (controle van de Nederlandstalige werkgevers);

Regio 8: Directie B: grondgebied van Brussel-Hoofdstad (controle van de Franstalige werkgevers).

De gevraagde statistieken kunnen derhalve slechts worden meegedeeld in functie van deze geografische indeling.

Anderzijds moet worden verduidelijkt dat de onderzoeken, gevraagd op initiatief van de gerechtelijke overheden, niet steeds betrekking hebben op feiten van sociale fraude in de “klassieke” zin van het woord, namelijk een bewust en opzettelijk gedrag met de bedoeling de reglementering te omzeilen om zo te ontsnappen aan bepaalde verplichtingen of om te genieten van onverschuldigde voordelen. De grote meerderheid van de inbreuken die voorkomen in het Sociaal Strafwetboek vereist trouwens geen bijzonder moreel element. Dientengevolge hebben de dossiers die op verzoek van de gerechtelijke overheden in onderzoek worden gesteld niet noodzakelijk een verband met sociale fraude.

De opdracht van de Sociale inspectie bestaat in het toezicht op de naleving door de werkgevers van hun verplichtingen ten opzichte van de verschillende takken van de sociale zekerheid (de werkloosheidsreglementering niet meegerekend). Hij is dan ook niet bevoegd op het vlak van de strijd tegen de sociale uitkeringsfraude.

Hieronder vindt u twee tabellen die, voor het jaar 2012, per regio het aantal afgesloten dossiers weergeven volgens hun oorsprong (arbeidsauditoraat of onderzoeksrechter), alsook het aantal regularisaties inzake sociale zekerheid die door de Sociale Inspectie werden verwezenlijkt ten gunste van de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid.

1. Dossiers behandeld op verzoek van de arbeidsauditoraten:

2. Dossiers behandeld op verzoek van de onderzoeksrechters:

Voor wat de andere punten van uw vraag betreft, deze vallen onder de bevoegdheid van de minister van Justitie.

b) Rijksdienst voor sociale zekerheid (RSZ): Wat het gerechtelijk onderzoek naar sociale fraude betreft kan ik u het totaal aantal afgesloten onderzoeken meegeven die werden uitgevoerd naar aanleiding van een kantschrift. Het is niet mogelijk een onderscheid te maken tussen de cijfers die afkomstig zijn van een onderzoeksrechter of een auditoraat.

Deze cijfers betreffen een aanvulling op de reeds verstrekte informatie voor de parlementaire vraag nummer 5-6027 d.d. 30 maart 2012, waarbij de cijfers van 2007 tot en met 2011 werden overgemaakt. Voor de goede orde geef ik u hiernavolgend het volledige overzicht.

De overige vragen hebben betrekking op de verdere vervolging door de gerechtelijke instanties. De RSZ wordt hierover niet systematisch ingelicht.

c) De inspectiedienst “Toezicht op de Sociale Wetten“ van de FOD Werkgelegenheid, arbeid en sociaal overleg: voor een antwoord op uw vragen 1 en 2 verwijs ik naar de tabellen hieronder.

Er werden 51 ²proces verbalen opgesteld ingevolge een kantschrift van het arbeidsauditoraat en een proces verbaal ingevolge opdracht van een onderzoeksrechter voor inbreuken vastgesteld inzake DIMONA, sociale documenten, deeltijdse arbeid en vreemdelingen.

Wat uw derde vraag betreft: in het geval van ernstige fraude kan de Arbeidsauditeur maatregelen treffen teneinde een deel van de inkomsten voor de Staat te kunnen recupereren bij de veroordeling, op de goederen van de veroordeelde die voortspruiten uit de opbrengst van de inbreuk.

Het betreft de toepassing van de artikelen 35bis en 35ter van het Wetboek van strafvordering. Aangezien het initiatief hiertoe volledig in handen van het Openbaar ministerie ligt dient deze vraag gesteld te worden aan de minister van Justitie. Dit geldt eveneens voor vragen 2 en 4.

AD10: Wet van 24 juli 1987 betreffende de tijdelijke arbeid, de uitzendarbeid en het ter beschikking stellen van werknemers ten behoeve van gebruikers

AG: Wet van 3 juli 1978 betreffende de arbeidsovereenkomsten

BABIS: Wet van 12 april 1965 op de bescherming van het loon der werknemers

BE: Wet van 4 januari 1974 betreffende de feestdagen

C1: Arbeidswet van 16 maart 1971

FK: Koninklijk Besluit n° 5 van 23 oktober 1978 betreffende het bijhouden van sociale documenten

FM: Wet van 16 november 1972 betreffende de arbeidsinspectie.