SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2011-2012 Zitting 2011-2012
________________
9 juillet 2012 9 juli 2012
________________
Question écrite n° 5-6700 Schriftelijke vraag nr. 5-6700

de Nele Lijnen (Open Vld)

van Nele Lijnen (Open Vld)

au secrétaire d'État aux Réformes institutionnelles, adjoint au premier ministre, et secrétaire d'État à la Régie des bâtiments, adjoint au ministre des Finances et du Développement durable, chargé de la Fonction publique

aan de staatssecretaris voor Staatshervorming, toegevoegd aan de eerste minister, en staatssecretaris voor de Regie der gebouwen, toegevoegd aan de minister van Financiën en Duurzame Ontwikkeling, belast met Ambtenarenzaken
________________
Bruxelles - Parc du Cinquantenaire - Pavillon des Passions humaines - Jef Lambeaux - Victor Horta - Restauration et entretien - Accessibilité Brussel - Jubelpark - Paviljoen van "De menselijke driften" - Jef Lambeaux - Victor Horta - Restauratie en onderhoud - Toegankelijkheid 
________________
Régie des Bâtiments
protection du patrimoine
sculpture
patrimoine architectural
patrimoine culturel
Regie der Gebouwen
bescherming van het erfgoed
beeldhouwwerk
architecturaal erfgoed
cultureel erfgoed
________ ________
9/7/2012Verzending vraag
25/10/2012Antwoord
9/7/2012Verzending vraag
25/10/2012Antwoord
________ ________
Aussi posée à : question écrite 5-6699 Aussi posée à : question écrite 5-6699
________ ________
Question n° 5-6700 du 9 juillet 2012 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 5-6700 d.d. 9 juli 2012 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Le pavillon Horta-Lambeaux, situé dans le Parc du Cinquantenaire à Bruxelles, abrite la réalisation majeure du sculpteur anversois Jef Lambeaux (1852-1908) : le bas-relief « Les Passions humaines ». L'œuvre monumentale en marbre blanc fut conçue sur le thème du bonheur et des péchés de l'humanité, dominés par la mort. Malgré la polémique entourant l'œuvre aux multiples représentations sensuelles, l'État belge se porta acquéreur de l'œuvre et l'installa dans le Parc du Cinquantenaire. Malheureusement, le monument est aujourd'hui en train de se délabrer.

Le pavillon Horta-Lambeaux s'est retrouvé dans un embrouillamini invraisemblable à la Belge. Ce monument, protégé depuis 1976, est « propriété de l'État ». L'exploitation du bas-relief relève de l'administration des Musées royaux d'Art et d'Histoire, la Régie des bâtiments est responsable de l'édifice et de son entretien, la Grande Mosquée a l'usufruit du terrain jusqu'en 2068, concédé par un bail emphytéotique, l'Institut bruxellois pour la gestion de l'environnement gère le parc.

Le résultat final est que l'un des édifices de style Art Nouveau les plus singuliers, abritant l'œuvre la plus représentative d' l'artiste belge de renommée mondiale, Jef Lambeaux, n'est pas accessible au public et est en train de se délabrer... Cet édifice et le merveilleux bas-relief en marbre de Carrare blanc méritent beaucoup mieux. D'autres pays auraient fait de ce site un pôle d'attraction touristique.

C'est pourquoi je souhaiterais poser au ministre/secrétaire d'État les questions suivantes :

1) Les travaux de restauration urgents à effectuer au pavillon, sur lequel pousse de la végétation, comme au bas-relief même ont-ils finalement été planifiés ? Dans l'affirmative, à combien se monte le budget, quelles sont les réparations prévues et pour quand sont prévus le début et la fin des travaux ?

2) Le ministre estime-t-il que l'État belge s'est comporté en bon père de famille à l'égard de ce patrimoine culturel ? Dans l'affirmative, peut-il s'expliquer ? Dans la négative, pourquoi ne l'a-t-il pas fait ?

3) Le ministre est-il disposé à rendre cette œuvre accessible au public ? Dans l'affirmative, quand ce chef-d'œuvre deviendra-t-il enfin et pour toujours accessible au public ? Dans la négative, pourquoi ? Le ministre peut-il indiquer quelles initiatives il entend prendre dans ce cas ?

4) Le ministre peut-il communiquer en détail les montants dégagés par les autorités en vue de la restauration de l'édifice et du bas-relief ?

 

Het Lambeaux-Horta-paviljoen in het Jubelpark in Brussel herbergt de grootste realisatie van de Antwerpse beeldhouwer Jef Lambeaux (1852-1908): het reliëf "De Menselijke Driften". Het enorme witmarmeren werk werd geconcipieerd op het thema van het geluk en de zonden van de mensheid, gedomineerd door de dood. Ondanks de polemiek rond het kunstwerk vol wulpse taferelen besliste de Belgische Staat het werk aan te kopen en in het Jubelpark op te stellen . Jammer genoeg staat het monument sindsdien te verkommeren.

Het Lambeaux-Horta-paviljoen is in een onwaarschijnlijk Belgisch kluwen beland. Het is sinds 1976 een beschermd monument, maar "eigendom van de staat”. De uitbating van het reliëf valt onder het bestuur van de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis, de Regie der Gebouwen staat in voor het gebouw en het onderhoud, de Grote Moskee heeft tot 2068 vruchtgebruik van het terrein en de bebouwing via de erfpacht, het Brussels Instituut voor Milieubeheer beheert het park".

Het eindresultaat is dat een de meest unieke gebouwen met art-nouveaukenmerken met daarin het meest representatieve werk van de Belgische kunstenaar met wereldfaam, Jef Lambeaux, niet toegankelijk is voor het publiek en dat het staat te verkommeren… Dit gebouw en het prachtige in wit Carraramarmer uitgehouwen beeldhouwwerk verdienen veel beter. In andere landen zou dit een toeristische trekpleister zijn.

Ik had dan ook volgende bijkomende vragen voor de minister/staatssecretaris:

1) Zijn de dringende herstelwerkzaamheden aan zowel het paviljoen, waar planten op groeien, als aan het beeldhouwwerk zelf eindelijk daadwerkelijk voorzien? Zo ja, hoeveel bedraagt het budget, wat wordt er hersteld en wanneer starten en eindigen de werken?

2) Meent de minister dat de Belgische overheid zich als een goed huisvader heeft gedragen ten opzichte van dit culturele erfgoed? Zo ja, kan hij toelichten? Zo neen, waarom niet?

3) Is de minister er voorstander van om dit werk publiekelijk toegankelijk te maken? Zo ja, wanneer gaat dit meesterwerk eindelijk eens definitief en op systematische basis toegankelijk zijn voor het publiek? Zo neen, waarom niet en kan de minister zeer concreet aangeven wat hij hieraan gaat doen?

4) Kan de minister gedetailleerd meegeven welke overheden welk concreet bedrag uittrekken voor de restauratie van het gebouw én van het beeldhouwwerk?

 
Réponse reçue le 25 octobre 2012 : Antwoord ontvangen op 25 oktober 2012 :
  1. La restauration du Pavillon fait partie d'un protocole d'accord relatif à la restauration et à la mise en valeur du Parc du Cinquantenaire.

    Ce protocole d'accord lie entre autres, la Régie des Bâtiments (gestionnaire des bâtiments de l'État et auteur du projet de restauration du Pavillon) et le Service Public Fédéral Mobilité et Transports –Beliris, chargé du financement et faisant fonction de maître d’ouvrage.

    La restauration du Pavillon comprendra entre autres, le nettoyage et la restauration des parements extérieurs et intérieurs en pierre, le renouvellement de la toiture en zinc et de la verrière, la restauration des portes d’entrée en bois et le réaménagement de l’escalier d’accès en pierre bleue.

    La restauration des décors intérieurs en plaques de marbre de Sienne fait également partie de ces travaux.

    Afin de préserver et conserver ces décors durant les travaux, la Régie des Bâtiments les entreposera dans un endroit approprié et sécurisé. Le coût de cette dépose sera de 79 820 euros tva compris.

    Suivront les travaux de désamiantage et les travaux de restauration pour lesquels un marché pour la réalisation de ces travaux sera mis en adjudication par Beliris, maître d'ouvrage.

    La réalisation de ces travaux fait l'objet d'un permis de construire obtenu par la Régie des Bâtiments.

    La restauration du haut-relief de Jef Lambeaux ne fait pas partie de ces travaux.

  2. L'histoire du Pavillon n'est pas un long fleuve tranquille et ce depuis sa création, avec les nombreux conflits opposants Jef Lambeaux et Victor Horta, jusqu'à aujourd'hui avec, entre autres, les problèmes liés à la concession du Pavillon Horta à l'asbl « Centre Islamique et Culturel de Belgique ».

    Malgré tous ces aléas, la Régie des Bâtiments, gestionnaire des bâtiments de l'Etat, a toujours tout mis en œuvre afin de préserver et conserver au mieux ce patrimoine unique.

  3. La gestion muséale du Pavillon des Passions Humaines est confiée aux Musées Royaux d'Art et d'Histoire. Le Pavillon était, jusqu’il n'y a peu, facilement accessible au public via ces mêmes Musées.

    Le Pavillon n'est actuellement plus accessible du fait du début des travaux de restauration.

    Il est de la responsabilité des Musées royaux d’Art et d’Histoire d’interdire l’accès au pavillon, en tenant compte des coûts d’exploitations.

  4. La restauration du Pavillon fait partie d'un protocole d'accord relatif à la restauration et à la mise en valeur du Parc du Cinquantenaire.

    Le financement et la maîtrise de l'ouvrage sont confiés au Service Public Fédéral Mobilité et Transports -Beliris.

  1. De restauratie van het Paviljoen maakt deel uit van een protocolakkoord voor de restauratie en opwaardering van het Jubelpark.

    Het betreft een protocolakkoord tussen onder meer de Regie der Gebouwen (beheerder van de gebouwen van de Federale Staat en ontwerper van de restauratie van het Paviljoen) en de Federale Overheidsdienst Mobiliteit en Vervoer – Beliris, die instaat voor de financiering en die als bouwheer fungeert.

    De restauratie van het Paviljoen omvat onder meer de reiniging en de restauratie van de buiten- en binnenparementen uit steen, de vernieuwing van het zinken dak en de glazen koepel, de restauratie van de houten toegangsdeuren en de heraanleg van de toegangstrap in blauwe hardsteen.

    De restauratie van de binnenensembles uit marmerplaten uit Sienna maakt eveneens deel uit van deze werken.

    Om deze ensembles te intact te houden en te bewaren tijdens de werken, zal de Regie der Gebouwen ze opslaan op een hiervoor geschikte en veilige locatie. Dit zal 79 820 euro kosten, BTW inbegrepen.

    Daarna volgen de asbestverwijderingswerken en de restauratiewerken. Voor de uitvoering ervan, zal bouwheer Beliris een opdracht uitschrijven.

    De Regie der Gebouwen kreeg een bouwvergunning voor de uitvoering van deze werken.

    De restauratie van het bas-reliëf van Jef Lambeaux maakt geen deel uit van deze werken.

  2. Het Hortapaviljoen kent een bewogen geschiedenis: van meet af aan waren er tal van conflicten tussen Jef Lambeaux en Victor Horta en tot op vandaag blijft het gebouw het voorwerp van discussie met onder meer de problemen betreffende de concessie ervan aan de vzw “Islamitisch en Cultureel Centrum van België”.

    Al die onzekerheden ten spijt, heeft de Regie der Gebouwen als beheerder van de gebouwen van de Federale Staat, steeds alles in het werk gezet om dit uniek stukje erfgoed intact te houden en zo goed mogelijk te bewaren.

  3. Het museumbeheer van het Paviljoen van de Menselijke Driften is in handen van de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis. Tot voor kort was het Paviljoen vlot toegankelijk voor het publiek via diezelfde Musea.

    Wegens de aanvang van de werken is het Paviljoen momenteel niet meer toegankelijk.

    Het is de bevoegdheid van de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis om het paviljoen al dan niet toegankelijk te maken, rekening houdende met de exploitatiekost.

  4. De restauratie van het Paviljoen maakt deel uit van een protocolakkoord voor de restauratie en opwaardering van het Jubelpark.

    De Federale Overheidsdienst Mobiliteit en Vervoer – Beliris staat in voor de financiering en treedt op als bouwheer.