SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2011-2012 Zitting 2011-2012
________________
29 juin 2012 29 juni 2012
________________
Question écrite n° 5-6604 Schriftelijke vraag nr. 5-6604

de Bert Anciaux (sp.a)

van Bert Anciaux (sp.a)

à la secrétaire d'État à l'Asile et la Migration, à l'Intégration sociale et à la Lutte contre la pauvreté, adjointe à la ministre de la Justice

aan de staatssecretaris voor Asiel en Migratie, Maatschappelijke Integratie en Armoedebestrijding, toegevoegd aan de minister van Justitie
________________
Service des tutelles du Service public fédéral Justice - Fonctionnement - Direction - Qualité et connaissances pratiques - Évaluation Dienst Voogdij van de Federale Overheidsdienst Justitie - Werking - Leiding - Kwaliteit en praktijkkennis - Evaluatie 
________________
asile politique
minorité civile
tutelle
migration illégale
enfant
demandeur d'asile
politiek asiel
minderjarigheid
voogdijschap
illegale migratie
kind
asielzoeker
________ ________
29/6/2012Verzending vraag
14/11/2012Antwoord
29/6/2012Verzending vraag
14/11/2012Antwoord
________ ________
Question n° 5-6604 du 29 juin 2012 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 5-6604 d.d. 29 juni 2012 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Nombre de tuteurs de mineurs étrangers non accompagnés se plaignent de différents aspects du fonctionnement du Service des tutelles, qui fait partie du SPF justice.

On signale les problèmes suivants :

- À aucun moment, ils n'observent le moindre signe de présence effective du fonctionnaire dirigeant. Celui-ci ne signe jamais de document et ne se montre jamais aux tuteurs, bref brille publiquement par son absence, ne semble pas motivé à prendre ses responsabilités publiques et ne manifeste en aucune manière sa vision et ses préoccupations.

- Aucun membre du personnel n'ayant d'expérience en tant que tuteur, le Service ne se rend pas ou guère compte de ce que signifie la tutelle dans la réalité quotidienne. Cette distance mène souvent à l'incompréhension de l'action des tuteurs, de leurs interrogations et de leurs besoins.

- Bien que les premiers contacts (pour autant qu'ils aient lieu...) se déroulent dans une bonne atmosphère, la relation entre le Service et les tuteurs semble se distendre, une fois ceux-ci en fonction.

Voici mes questions :

1) La secrétaire d'État dispose-t-elle d'une évaluation du Service des tutelles au sein du SPF Justice ?

2) (Re)connaît-elle les problèmes formulés par de nombreux tuteurs en matière de qualité du service, de disponibilité et de visibilité du fonctionnaire dirigeant etc ?

3) Comment évalue-t-elle la constatation que des lettres et des courriels adressées à la haute hiérarchie du SPF Justice restent sans réponse ?

4) Comment apprécie-t-elle le témoignage relatif à des courriels d'agents du Service des tutelles imposant des procédures déterminées aux tuteurs, démentis peu après oralement par des supérieurs hiérarchiques sans que les courriels ne soient retirés, ce qui rend la procédure tout à fait confuse ? Le dialogue, sous quelque forme que ce soit, entre le service et les tuteurs, en devient difficile et bien des points restent en souffrance.

5) La secrétaire d'État admet-elle la critique de nombreux tuteurs portant sur le manque d'expérience pratique des agents du Service des tutelles quant à la façon dont les tuteurs assument leur mission dans la réalité quotidienne ? Reconnaît-elle que c'est source de problèmes ?

 

Heel wat voogden van niet-begeleide minderjarige asielzoekers klagen over een aantal aspecten van de werking van de Dienst Voogdij, binnen de Federale Overheidsdienst (FOD) Justitie.

Hierbij worden de volgende problemen gesignaleerd:

- Op geen enkel moment of via geen enkel signaal merken zij de daadwerkelijke aanwezigheid van de leidinggevende ambtenaar. Die (1) ondertekent blijkbaar nooit enig document en (2) vertoont zich nooit aan de voogden, kortom schittert door "publieke" afwezigheid, lijkt niet gemotiveerd tot het opnemen van publieke verantwoordelijkheden en toont op geen enkele wijze zijn eigen visie en bekommernissen;

- Op de dienst Voogdij werkt geen enkel personeelslid met ervaring als voogd. Dit maakt dat deze dienst eigenlijk weinig tot geen besef heeft van wat zulke voogdij in de dagelijkse realiteit betekent. Die afstandelijkheid leidt niet zelden tot onbegrip voor wat de voogden doen en voor hun vragen en noden;

- Hoewel de eerste contacten bij aanmelding (tenminste, als men die contacten vindt…) vlot verlopen, lijkt de relatie tussen de dienst Voogdij en de voogden, eens aan het werk, sterk te vervlakken.

Hierover de volgende vragen:

1) Beschikt de geachte staatssecretaris over een evaluatie van de Dienst Voogdij binnen de FOD Justitie?

2) (H)erkent zij de problemen die door heel wat voogden werden geformuleerd inzake de kwaliteit van de dienstverlening, de aanspreekbaarheid en visibiliteit van de leidend ambtenaar enz.?

3) Hoe evalueert zij de vaststelling dat brieven en mails naar personen hoger in de hiërarchie van FOD Justitie onbeantwoord blijven?

4) Hoe apprecieert zij de getuigenis over mails vanwege medewerkers van de Dienst Voogdij, die de voogden bepaalde procedures opleggen maar die kort daarna mondeling worden tegengesproken door hiërarchisch hoger geplaatsten, terwijl de mails nooit worden ingetrokken, zodat de procedure totaal onduidelijk wordt? Dit maakt een gesprek tussen voogden en hun dienst, onder welke vorm ook, bijzonder moeilijk en daardoor blijven er heel wat punten totaal onopgelost.

5) Aanvaardt de geachte staatssecretaris de kritiek van heel wat voogden die wijst op een gebrek aan praktijkkennis bij de ambtenaren van de Dienst Voogdij over de wijze waarop voogden in de dagelijkse realiteit hun opdrachten vervullen? Beaamt zij dat daardoor heel wat problemen ontstaan?

 
Réponse reçue le 14 novembre 2012 : Antwoord ontvangen op 14 november 2012 :

L’Honorable Membre trouvera ci-après la réponse à ses questions.

1 à 4. Le Service des Tutelles est un des services de la Direction générale Législation, Libertés et Droits fondamentaux, qui relève de la direction Droits fondamentaux. Le fonctionnement du Service des Tutelles fait l’objet d’un suivi régulier.

Le Service des Tutelles se concerte constamment avec les tuteurs, les associations qui représentent les tuteurs indépendants et celles qui les emploient. Les responsables hiérarchiques précités participent à ces concertations. Les tuteurs et les associations ont également la possibilité de les rencontrer personnellement. Les associations sont accueillies régulièrement au SPF Justice. Des collaborations sont menées avec elles afin de gérer le nombre croissant de Mineurs étrangers non accompagnés (MENA) entrés en Belgique au cours des trois années écoulées. Enfin, des séances d’information sont organisées régulièrement pour les tuteurs. Ils peuvent ainsi signaler les problèmes auxquels ils sont confrontés.

L’affirmation selon laquelle le chef de service n’assume pas son rôle de fonctionnaire dirigeant et les lettres des tuteurs restent systématiquement sans réponse est incorrecte.

Le Service des Tutelles met tout en œuvre pour corriger les anomalies constatées, et ce dans les limites des moyens disponibles. Bien entendu, certaines difficultés dépassent les compétences de l’administration. Le Service des Tutelles m’informe des résultats obtenus et des améliorations pouvant être apportées. À cet effet, un groupe de travail (auquel prennent part les tuteurs et leurs associations) a été récemment été mis sur pied afin d’établir les directives générales pour les tuteurs.  

5. Les missions légales que doivent remplir le Service des Tutelles et les tuteurs sont multiples et variées. Elles ont cependant toutes pour objectif de rechercher l’intérêt du mineur. Le Service des Tutelles a notamment pour missions principales de coordonner l’organisation matérielle du travail des tuteurs et d’assurer la surveillance de ceux-ci.

Le Service des Tutelles est une équipe pluridisciplinaire composée de fonctionnaires possédant une formation juridique et sociale. Tous travaillent depuis des années avec des MENA et bénéficient d’une longue expérience dans le domaine de l’aide sociale à la jeunesse. Une partie d’entre eux ont contribué dès le départ (en 2004) à la mise en place du système de tutelle spécifique, à la création du Service des Tutelles ainsi qu’à la formation et au soutien des premiers tuteurs et de ceux qui leur ont succédé. Affirmer que les fonctionnaires du Service des Tutelles manquent d’expérience pratique est tout bonnement absurde.

Het geachte lid vindt hieronder het antwoord op zijn vragen. 

1 - 4. De Dienst Voogdij is één van de diensten van het Directoraat-generaal wetgeving, fundamentele vrijheden en rechten en valt onder de Directie Fundamentele rechten. De werking van de dienst Voogdij wordt voortdurend opgevolgd.

De dienst Voogdij organiseert voortdurend overleg met de voogden, de verenigingen die de onafhankelijke voogden vertegenwoordigen en de verenigingen die voogden te werk stellen. De bovengenoemde hiërarchische verantwoordelijken zijn daarbij aanwezig en de voogden en verenigingen hebben ook de mogelijkheid hen persoonlijk te ontmoeten. Verenigingen worden regelmatig ontvangen op de Federale Overheidsdienst (FOD) Justitie. Er is ook concreet met hen samengewerkt om de stijging van het aantal binnenkomende Niet-begeleide minderjarige vreemdelingen (NBMV) in de laatste drie jaar, te beheren. Ten slotte worden er regelmatig informatiesessies aan de voogden gegeven waarbij zij de mogelijkheid krijgen de problemen waarmee zij geconfronteerd worden, te signaleren.

De bewering al zou de dienstchef geen leiding zou geven en dat brieven van voogden systematisch onbeantwoord blijven, is onjuist.

De dienst Voogdij doet er alles aan om de gekende tekortkomingen te verhelpen, dit binnen de bestaande beschikbare middelen. Uiteraard zijn er moeilijkheden die de bevoegdheid van de administratie overschrijden. De dienst Voogdij informeert mij over de gemaakte bevindingen en de verbeteringen die kunnen gedaan. In die zin is onlangs een werkgroep (waaraan de voogden en hun verenigingen deelnemen) opgestart om algemene richtlijnen aan de voogden op te stellen.  

5. De wettelijke taken van de Dienst Voogdij en van de voogden zijn verscheiden en vaak verschillend. Gemeenschappelijk is wel dat het belang van de minderjarige dient te worden nagestreefd. Belangrijke taken van de dienst Voogdij zijn onder andere het coördineren van de materiële organisatie van het werk van de voogden en het uitoefenen van het toezicht op hen.

De dienst Voogdij is een multidisciplinair team bestaande uit ambtenaren met een juridische en sociale opleiding. Allen hebben een jarenlange beroepservaring in het werken met niet begeleide minderjarige vreemdelingen en de jeugdzorg. Een deel van hen heeft van in het begin (2004) meegewerkt aan de invoering van het specifieke voogdijsysteem, de oprichting van de dienst Voogdij en het opleiden en ondersteunen van de eerste voogden en degene die na hen kwamen. Beweren al zouden de ambtenaren van de dienst Voogdij een gebrek aan praktijkkennis hebben, is gewoonweg niet ernstig te nemen.