SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2011-2012 Zitting 2011-2012
________________
18 juin 2012 18 juni 2012
________________
Question écrite n° 5-6513 Schriftelijke vraag nr. 5-6513

de Bert Anciaux (sp.a)

van Bert Anciaux (sp.a)

à la ministre de la Justice

aan de minister van Justitie
________________
Prison de Louvain central - Système de “Cellule ouverte” - Évaluation - Extension - Bonnes pratiques Gevangenis Leuven Centraal - "Open cel" systeem - Evaluatie - Uitbreiding - Goede praktijken 
________________
détenu
régime pénitentiaire
établissement pénitentiaire
gedetineerde
strafstelsel
strafgevangenis
________ ________
18/6/2012Verzending vraag
22/8/2012Antwoord
18/6/2012Verzending vraag
22/8/2012Antwoord
________ ________
Question n° 5-6513 du 18 juin 2012 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 5-6513 d.d. 18 juni 2012 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Depuis un certain temps, la prison de Louvain central, où sont incarcérés des détenus condamnés à une peine de longue durée, travaille avec un concept de « cellule ouverte ». Pendant quelques heures par jour, entre les repas, les portes des cellules sont ouvertes, de sorte que les détenus peuvent se déplacer librement et se rendre mutuellement visite. Cette approche crée une liberté - certes fort relative - mais améliore grandement la qualité de vie des détenus. Des témoins externes qui se rendent régulièrement dans cette prison constatent très clairement qu'il y a un lien extrêmement positif entre l'atmosphère d'ouverture et de confiance – en rapport avec l'ouverture temporaire des cellules - et le climat généralement positif et calme qui règne dans la prison. Ce effet positif se traduirait par une diminution importante des problèmes, etc. Il faut cependant souligner qu'il ne s'agit pas ici d'une prison inhumainement surpeuplée où sont également incarcérées des personnes en détention préventive.

Voici mes questions.

1) Le concept de cellules ouvertes, tel qu'appliqué à la prison de Louvain central, a-t-il déjà été évalué ? Cette évaluation confirme-t-elle les effets positifs que constatent différents témoins ?

2) Y a-t-il encore dans les prisons belges d'autres concepts comparables tendant délibérément à la création d'une meilleure culture carcérale, plus positive et plus rassurante ?

3) La ministre compte-t-elle étendre ces concepts positifs de manière active et persuasive et, dans la mesure du possible, les faire appliquer dans d'autres prisons qui se prêtent à ce type d'initiative ?

4) Au sein des services des établissements pénitentiaires, travaille-t-on d'une manière continue, intensive et créative au recueil et à la promotion de bonnes pratiques pour les prisons belges ? Dans l'affirmative, la ministre peut-elle illustrer cette approche? Dans la négative, est-elle disposée à en faire une priorité et à prévoir le personnel et les moyens nécessaires à cet effet ?

 

Sinds geruime tijd werkt de gevangenis van Leuven Centraal, waar gevangenen een langdurige straf uitzitten, met een concept van "open cel". Gedurende enkele uren per dag, tussen de maaltijden, worden de deuren van de cellen geopend, zodat gevangenen zich ongedwongen kunnen verplaatsen en bij elkaar op bezoek kunnen gaan. Deze aanpak creëert een - uiteraard sterk relatieve - vrijheid maar zorgt voor een belangrijke verbetering van de levenskwaliteit van de gedetineerden. Getuigen die als externe deze gevangenis regelmatig bezoeken, stellen heel duidelijk een uiterst positief verband vast tussen een meer open en vertrouwenswekkende sfeer - met als exponent de tijdelijke open cellen - en een algemeen positief en rustig klimaat in de gevangenis. Dit positieve effect zou blijken uit beduidend minder problemen enzovoort. Het moet wel worden opgemerkt dat het hier niet gaat over een van de onmenselijke overbezette gevangenissen waar ook mensen in voorlopige hechtenis worden samengepakt.

Hierover de volgende vragen:

1) Werd het concept van de open cellen, zoals toegepast in de gevangenis van Leuven Centraal, al geëvalueerd? Bevestigt deze evaluatie de positieve effecten die verschillende getuigen vaststelden?

2) Zijn er in de Belgische gevangenissen nog andere en vergelijkbare concepten die heel bewust streven naar de creatie van een betere, meer vertrouwenswekkende en positieve gevangeniscultuur?

3) Wil de geachte minister deze positieve concepten op een actieve en overtuigende wijze propageren en waar mogelijk ook laten toepassen in andere gevangenissen die zich tot dit soort positieve regimes lenen?

4) Wordt er binnen de diensten van het gevangeniswezen op een continue, intensieve en creatieve wijze gewerkt aan het verzamelen en promoten van goede praktijken in en voor Belgische gevangenissen? Zo ja, kan de geachte minister deze aanpak illustreren? Zo niet, is zij bereid om daarvan een prioriteit te maken, er mensen en middelen voor vrij te maken?

 
Réponse reçue le 22 aôut 2012 : Antwoord ontvangen op 22 augustus 2012 :
  1. Il n'existe pas d'évaluation officielle ciblée de ce concept. L'administration pénitentiaire dispose aujourd'hui néanmoins de suffisamment d’éléments positifs pour poursuivre le régime de portes ouvertes à la prison de Louvain central.

  2. Plusieurs prisons ont une forme de sections ouvertes. Cela cadre d'ailleurs entièrement avec l'esprit de la Loi de principes, qui prévoit explicitement le régime communautaire comme étant une des modalités de vie en commun des détenus dans la prison. Étant donné qu'un régime ouvert n'est pas profitable pour tout détenu, il ne peut être étendu purement et simplement à toutes les sections des différentes prisons.

  3. Évidemment. La direction générale des établissements pénitentiaires cherche continuellement à créer un climat social humain et positif dans les prisons, en tenant compte des besoins d'ordre et de sécurité.

  4. Au sein de la direction générale des établissements pénitentiaires, des réunions régionales sont planifiées une à deux fois par an. Au cours de ces réunions, des directions de prison d'une région déterminée se penchent sur un certain nombre de thèmes.

    La direction générale des établissements pénitentiaires dispose par ailleurs de son propre site internet, en l'occurrence « EPI site », lequel contient des liens vers les différents intranets des prisons. De la sorte, le personnel de l'administration pénitentiaire peut jeter un regard virtuel sur ce qui se fait et ce qui se passe au sein des prisons.

    Enfin, l'administration pénitentiaire et la communauté flamande visitent tous les dix-huit mois chaque prison dans le cadre du plan stratégique d'aide et d'assistance aux détenus. Ces visites sont également mises à profit pour propager des bonnes pratiques.

    De même, lors de contacts internationaux (réunions des directeurs généraux de l'administration pénitentiaire de différents pays, par exemple), il y a un échange de bonnes pratiques en matière de régime des détenus.

  1. Er bestaat geen gerichte, officiële evaluatie van dit concept. Er zijn echter tot op heden voldoende positieve elementen voorhanden voor de penitentiaire administratie om het opendeur-regime in de gevangenis van Leuven- Centraal verder te zetten.

  2. Er zijn meerdere gevangenissen met een vorm van open afdelingen. Dit strookt trouwens volledig met de geest van de basiswet die het gemeenschapsregime uitdrukkelijk voorziet als één van de wijzen waarop gedetineerden met elkaar samenleven in de gevangenis. Aangezien niet elke gedetineerde gedijt onder een open regime, kan dit niet zonder meer uitgebreid worden naar alle afdelingen van de verschillende gevangenissen.

  3. Uiteraard. Het Directoraat- generaal van de Penitentiaire Inrichtingen streeft voortdurend naar het creëren van een menswaardig en positief samenlevingsklimaat in de gevangenissen, rekening houdend met de noden van orde en veiligheid.

  4. Binnen het Directoraat- generaal van de Penitentiaire Inrichtingen worden één à twee maal per jaar regionale vergaderingen gepland. Dit zijn bijeenkomsten van gevangenisdirecties van een bepaalde regio die zich buigen over een aantal thema’s.

    Verder beschikt het Directoraat- generaal van de Penitenitiaire Inrichtingen over een eigen internetsite, mamelijk “EPI site”, die links bevat naar de onderscheiden intranetten van de gevangenissen. Op die manier kan het personeel van de penitenitiaire administratie een virtuele blik werpen op het reilen en zeilen binnen de gevangenissen.

    Ten slotte wordt er per anderhalf jaar een bezoek gebracht aan elke gevangenis door de penitentiaire administratie en de Vlaamse Gemeenschap in het kader van het strategisch plan “Hulp- en dienstverlening aan gedetineerden”. Ter gelegenheid van deze bezoeken worden tevens goede praktijken gepropageerd.

    Ook tijdens internationale contacten (bv. vergaderingen van de directeurs-generaal van het gevangeniswezen van verschillende landen) worden best practices uitgewisseld omtrent het regime van gedetineerden.