SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2011-2012 Zitting 2011-2012
________________
12 juin 2012 12 juni 2012
________________
Question écrite n° 5-6456 Schriftelijke vraag nr. 5-6456

de Bert Anciaux (sp.a)

van Bert Anciaux (sp.a)

à la vice-première ministre et ministre des Affaires sociales et de la Santé publique, chargée de Beliris et des Institutions culturelles fédérales

aan de vice-eersteminister en minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid, belast met Beliris en de Federale Culturele Instellingen
________________
Prisons - Soins de santé - Transfert de compétences vers la Santé publique - Situation - Agence fédérale - Les Marronniers Gevangenissen - Gezondheidszorg - Overheveling bevoegdheden naar Volksgezondheid - Stand van zaken - Federaal agentschap - Les Marronniers 
________________
soins de santé
détenu
internement psychiatrique
établissement pénitentiaire
gezondheidsverzorging
gedetineerde
opname in psychiatrische kliniek
strafgevangenis
________ ________
12/6/2012Verzending vraag
24/7/2013Rappel
6/12/2013Herkwalificatie
21/1/2014Antwoord
12/6/2012Verzending vraag
24/7/2013Rappel
6/12/2013Herkwalificatie
21/1/2014Antwoord
________ ________
Aussi posée à : question écrite 5-6457
Requalifiée en : demande d'explications 5-4414
Aussi posée à : question écrite 5-6457
Requalifiée en : demande d'explications 5-4414
________ ________
Question n° 5-6456 du 12 juin 2012 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 5-6456 d.d. 12 juni 2012 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Le Conseil de l'Europe, le Conseil pénitentiaire de la Santé, le Comité européen pour la prévention de la torture et des peines ou traitements inhumains ou dégradants (CPT) ainsi qu'une série d'organisations et de personnalités de la société civile ont demandé conjointement un transfert des compétences en matière de soins de santé dans les prisons vers le Service public fédéral (SPF) Santé publique.

Les soins de santé ne constituent en effet pas les activités essentielles du SPF Justice. Cela donne souvent lieu à des recommandations erronées ou inconsidérées et au sous-financement des services de soins de santé dans les prisons. De plus, les coûts y sont généralement beaucoup plus élevés et la qualité des soins médiocre.

D'où les questions suivantes :

1) La ministre pense-t-elle également que pour un fonctionnement optimal des services de soins de santé dans les prisons, il est utile et nécessaire de placer ces services sous l'égide du SPF Santé publique et/ou des communautés ?

2) La Justice et la Santé publique mènent-elles des concertations, d'une part, entre elles, et d'autre part, avec les communautés ? Dans l'affirmative, avec quels résultats ? Dans la négative, la ministre envisage-t-elle de lancer de telles concertations ?

3) Existe-t-il une concertation spécifique sur les soins médicaux des internés, étant donné que leur situation de soins est bien plus complexe ?

4) Quels accords de coopération existe-t-il déjà entre la Justice et la Santé publique et avec les communautés ? Comment la ministre évalue-t-elle cette coopération ? Envisage-t-elle de la généraliser et/ou de l'étendre à d'autres institutions/domaines ?

5) Que pense-t-elle de la création d'une agence fédérale visant spécifiquement les détenus et les internés ? La Justice et la Santé publique se sont-elles déjà concertées à ce sujet ?

6) L'établissement de défense sociale (EDS) Les Marronniers, à Tournai, a été défédéralisé et placé sous la compétence de la Communauté française. Le SPF Justice n'assume plus que le paiement des factures. La situation en matière d'infrastructure, de soins médicaux et d'encadrement s'y est depuis lors considérablement améliorée. Pourquoi Les Marronniers est-il le seul établissement à avoir été transféré à la Communauté française ? Pourquoi d'autres établissements de défense sociale continuent-ils à relever de la Justice ? Quelle est/était la raison de cette approche sui generis ?

 

De Raad van Europa, de penitentiaire gezondheidsraad, het Europees Comité voor de Preventie van Folteringen, Onmenselijke of Vernederende Behandeling of Bestraffing (CPT) en een heleboel middenveldorganisaties en belanghebbenden vragen gezamenlijk een overheveling van de bevoegdheden voor de gezondheidszorg in de gevangenissen naar de Federale Overheidsdienst (FOD) Volksgezondheid.

Gezondheidzorg behoort namelijk niet tot de kernactiviteiten van de FOD Justitie. Dat leidt vaak tot verkeerde, ondoordachte aanbevelingen en tot de onderfinanciering van de gezondheidsdiensten in de gevangenissen. Bovendien liggen de kosten er doorgaans veel hoger en is de kwaliteit van de zorg ondermaats.

Hierover de volgende vragen:

1) Beaamt de geachte minister dat het voor een optimale werking van de gezondheidsdiensten in de gevangenissen nodig en nuttig is om ze onder de vleugels van FOD Volksgezondheid en/of de gemeenschappen te plaatsen?

2) Plegen Justitie en Volkgezondheid hierover, enerzijds, overleg met elkaar en, anderzijds, overleg met de Gemeenschappen? Zo ja, met welke resultaten? Zo neen, overweegt de geachte minister dit overleg alsnog op te starten?

3) Bestaat er specifiek overleg over de verzorging van geïnterneerden, aangezien hun zorgsituatie vele malen complexer is?

4) Welke samenwerkingsakkoorden bestaan er reeds tussen Justitie en Volksgezondheid en met de Gemeenschappen? Hoe evalueert de geachte minister die samenwerking? Overweegt ze om de bestaande samenwerking te veralgemenen en/of uit te breiden naar andere instellingen/terreinen?

5) Wat denkt ze ervan om een federaal agentschap op te richten dat zich specifiek op de zorg voor gedetineerden en geïnterneerden richt? Hebben Justitie en Volksgezondheid hierover al overleg gepleegd?

6) De instelling ter bescherming van de maatschappij (IBM) te Doornik, Les Marronniers, werd gedefederaliseerd en kwam onder de bevoegdheid van de Franse Gemeenschap. De FOD Justitie betaalt enkel nog de rekening. De situatie inzake infrastructuur, verzorging en begeleiding is er sindsdien aanzienlijk verbeterd. Waarom zijn alleen Les Marronniers overgeheveld naar de Franse gemeenschap? Waarom blijven andere instellingen voor sociaal verweer onder Justitie? Wat was/is de reden van deze sui generis aanpak?

 
Réponse reçue le 21 janvier 2014 : Antwoord ontvangen op 21 januari 2014 :

1) et 2) Tout d’abord, je souhaite vous informer que vos questions dépassent le cadre de mes compétences en tant que ministre de la Santé publique. Je ne dispose donc pas de toutes les informations nécessaires pour répondre à toutes vos questions, étant donné qu’un certain nombre d’éléments tombent sous les compétences de la Justice.

Pour les internés, on observe un consensus selon lequel les internés ont droit à des soins de qualité et équivalents à ceux dispensés dans la société libre. Ce consensus existe depuis la publication du rapport de la commission Internement de 1999 et du plan fédéral de sécurité et de politique pénitentiaire de 2000. Il est conforme aux normes internationales. De nombreuses initiatives politiques ont été prises pour améliorer la situation des internés dans le sens d’une prise en charge par la Santé publique. 

L’objectif politique central n’a pas changé depuis. L’année 2013 a vu s’accroître significativement la collaboration concrète entre la Justice et la Santé publique au bénéfice des personnes internées. Cette évolution est très encourageante.  

Actuellement, la prise en charge des soins pour les détenus et les internés dans les services de soins de santé dans la prison fait l’objet de concertation entre la Justice et la santé publique (Institut national d’assurance maladie-invalidité(Inami)). La justice a déjà pris des mesures concrètes pour améliorer les soins dans les prisons. La Justice a dégagé les moyens budgétaires pour engager des équipes de base pluridisciplinaire (un psychiatre, un psychologue, un assistant social, un ergothérapeute, un éducateur, un kinésithérapeute et un infirmier psychiatrique de soins) dans chaque annexe psychiatrique. 

La question de rendre la Santé publique compétente pour les soins de santé tant somatiques que psychiques, aux internés et aux détenus, a effectivement été soulevée lors de la récente visite du Comité européen pour la prévention de la torture (CPT). Le transfert de l’ensemble des soins de santé de la population carcérale vers la Santé publique doit être précédé d’un discussion politique, au Parlement comme au gouvernement. Cette discussion politique devra aller de pair avec des considérations budgétaires et de sécurité.  

3) et 4) Dans le cadre de ma vision politique selon laquelle le trajet de soins pour patients psychiatriques médico-légaux (internés) doit faire partie intégrante du programme de soins de santé mentale pour adultes, il a été proposé de prévoir l’implication des communautés et des Régions dans chaque étape de l’élaboration du trajet de soins par analogie avec les projets article 107.

Parmi les actions proposées lors de la Conférence Interministérielle (CIM) du 18 juin 2012, la CIM a autorisé le groupe de travail intercabinets  ‘taskforce soins de santé mentale’ à prendre contact avec la Justice afin de discuter des différentes lois de la justice impliquant les projets pilotes de la Santé publique et notamment la loi du 21 avril 2007relative à l’internement, d’inviter des représentants de la Ministre et/ou de son administration à participer activement à ses travaux, ainsi que d’inviter la Ministre de la Justice à une prochaine CIM Santé publique lorsque des décisions impliquant ses compétences doivent être prises. L’implication de la Justice est également instamment sollicitée pour parvenir à une collaboration optimale entre les coordinateurs de réseaux internement de la Santé publique et ceux de la Justice.

 5) Concernant la mise en place d’une agence fédérale spécifique pour les soins des internés et des détenus, étant donné les restrictions budgétaires, d’autres objectifs sont devenus prioritaires. 

6) Le Centre Régional de soins Psychiatrique Les Marronniers (CRP Les Marronniers) est considéré comme un hôpital psychiatrique relevant de la Région wallonne, suite à la loi spéciale du 8 août 1980 de réformes institutionnelles qui précise que la Région wallonne est compétente pour ce qui concerne la politique de la santé et notamment les centres hospitaliers psychiatriques (à savoir Le Chêne aux Haies à Mons et Les Marronniers à Tournai). La différence réside dans le fait qu’il s’agit de lits de défense sociale au sein d’hôpitaux psychiatriques. Ce qui n’est pas le cas pour, par exemple, Paifve ou Merksplas. La justice prend la décision de placer les internés aux Marronniers et l’INAMI finance les soins pour les internés en sachant bien que la justice prend en charge certains frais spécifiques ainsi que ce qui dépasse l’objectif budgétaire prévu pour les soins aux internés placés en institutions de soins.

1) en 2) Vooreerst wens ik toch te stellen dat uw vragen mijn bevoegdheden als minister van Volksgezondheid overtreffen. Ik beschik dus niet over alle gegevens en informatie om uw vragen te beantwoorden aangezien een aantal van deze vragen onder de bevoegdheden van Justitie vallen. 

Wat betreft de geïnterneerden, observeert men een consensus volgens dewelke de geïnterneerden recht hebben op een kwaliteitsvolle zorgverlening en equivalent aan degene die in de vrije maatschappij verstrekt wordt. Deze consensus bestaat sinds de publicatie van het rapport van de commissie Internering van 1999 en het federaal veiligheids- en detentieplan van 2000 en is conform aan de internationale normen. Verschillende politieke initiatieven werden genomen om de situatie van de geïnterneerden te verbeteren in de zin van een tenlasteneming door Volksgezondheid. 

Het centrale politieke doel is niet veranderd sindsdien. In het jaar 2013 werd de concrete samenwerking tussen Justitie en Volksgezondheid signicatief verhoogd ten voordele van de geïnterneerden. Deze evolutie is zeer bemoedigend. 

Op dit moment, is de zorgverstrekking voor gevangenen en geïnterneerden in de verzorgingsdiensten in de gevangenissen onderwerp voor overleg tussen Justitie en Volksgezondheid (Rijksinstituut voor ziekte- en invaliditeitsverzekering (RIZIV)).

Justitie heeft reeds concrete stappen ondernomen ter verbetering van de zorg in de gevangenissen.

Justitie heeft budgettaire middelen vrijgemaakt om multidisciplinaire basisteams aan te werven voor elk psychiatrische afdeling (een psychiater, een psycholoog, een maatschappelijk werker, een ergotherapeut, een opvoeder, een fysiotherapeut en een psychiatrische zorgverpleegkundige).  

De kwestie om Volksgezondheid bevoegd te maken voor de gezondheidszorg – zowel lichamelijk als psychisch – van de geïnterneerden en de gevangenen werd effectief aanhangig gemaakt door het European Committee for the Prevention of Torture. De overdracht van het geheel van de gezondheidszorg van de gevangenisbevolking naar de Volksgezondheid dient vooraf gegaan te worden door een politieke discussie, zowel in het Parlement als in de regering. Deze discussie moet gepaard gaan met budgetaire en veiligheidsoverwegingen. 

3) en 4) Binnen het kader van mijn politieke visie volgens de welke het zorgtraject voor forensisch psychiatrische patiënten (geïnterneerden) integraal moet deel uitmaken van het GGZ zorgprogramma voor volwassenen en naar analogie met de projecten ‘artikel 107’ werd er voorgesteld om de betrokkenheid van de Gemeenschappen en de Gewesten te voorzien bij elke ontwikkelingsfase van het zorgtraject.

Bij de vooropgestelde acties tijdens de Interministeriële Conferentie (IMC) Volksgezondheid van 18 juni 2012, heeft de IMC aan de interkabinneten werkgroep 'taskforce geestelijke gezondheidszorg' de toelating gegeven contact op te nemen met Justitie om te overleggen over de verschillende wetten binnen justitie die betrekking hebben tot de pilootprojecten van Volksgezondheid, in het bijzonder de wet van 21 april 2007 met betrekking tot internering; vertegenwoordigers van de Minister en/of haar administratie uit te nodigen om aan deze werkzaamheden actief deel te nemen; alsook de minister van Justitie uit te nodigen voor een volgende IMC Volksgezondheid indien er beslissingen moeten worden genomen die haar competenties impliceren. De betrokkenheid van Justitie is ook met aandrang vereist om tot een optimale samenwerking te komen tussen de netwerkcoördinatoren internering van Volksgezondheid en deze van Justitie. 

5) Wat betreft de oprichting van een specifiek Federaal Agentschap voor de geïnterneerden- en gevangenenzorg en gezien de budgettaire restricties, zijn nu andere objectieven prioritair geworden.  

6) Het Regionaal Centrum voor Psychiatrische zorg Les Marronniers (CRP Les Marronniers) wordt beschouwd als een psychiatrisch ziekenhuis behorend tot de bevoegdheid van het Waals Gewest, ingevolge de bijzondere wet van 8 augustus 1980 van institutionele hervormingen waarin staat dat het Waalse Gewest verantwoordelijk is voor het gezondheidsbeleid en meer bepaald voor de psychiatrische ziekenhuizen (met name Le Chêne aux Haies te Mons en Les Marronniers te Tournai). Het verschil bestaat erin dat het gaat om bedden ter bescherming van de maatschappij binnen psychiatrische ziekenhuizen, wat niet het geval is voor, bijvoorbeeld, Paifve of Merksplas. Justitie neemt de beslissing om de geïnterneerden te plaatsen in Les Marronniers en het RIZIV financiert de zorg voor de geïnterneerden, met dien verstande dat Justitie bepaalde specifieke kosten op zich neemt evenals het bedrag dat het voorziene budget voor de geïnterneerden in zorginstellingen overschrijdt.