SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2011-2012 Zitting 2011-2012
________________
28 février 2012 28 februari 2012
________________
Question écrite n° 5-5714 Schriftelijke vraag nr. 5-5714

de Bert Anciaux (sp.a)

van Bert Anciaux (sp.a)

à la ministre des Classes moyennes, des PME, des Indépendants et de l'Agriculture

aan de minister van Middenstand, KMO's, Zelfstandigen en Landbouw
________________
Métiers artisanaux - Boulangers - Diminution du nombre de maîtres boulangers - Étude - Politique Ambachten - Bakkers - Terugloop van ambachtelijke bakkers - Onderzoek - Beleid 
________________
production artisanale
entreprise artisanale
boulangerie
ambachtelijke productie
ambachtelijk bedrijf
bakkerij
________ ________
28/2/2012Verzending vraag
23/4/2012Antwoord
28/2/2012Verzending vraag
23/4/2012Antwoord
________ ________
Question n° 5-5714 du 28 février 2012 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 5-5714 d.d. 28 februari 2012 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Le plaisir de se fournir en délicieux produits fabriqués par un maître boulanger est en constante diminution. De nombreux facteurs l'expliquent, notamment des problèmes de succession et de personnel, la pénibilité du métier, la concurrence des grandes surfaces et les distributeurs automatiques de pain... Une série de facteurs expliquent la diminution systématique du nombre de maîtres boulangers.

Je voudrais poser les questions suivantes :

1) La ministre confirme-t-elle la baisse systématique du nombre de maîtres boulangers ? Peut-elle communiquer des chiffres qui prouvent la diminution constatée au cours de la dernière décennie ?

2) Une étude a-t-elle été réalisée à ce sujet, entre autres concernant les causes principales ?

3) L'État fédéral dispose-t-il de moyens et d'instruments précis pour améliorer les conditions de travail de ces commerçants et ainsi promouvoir cette profession ? La ministre mène-t-elle une politique spécifique à cet égard et dans l'affirmative, laquelle ? Dans la négative, pourquoi l'État fédéral n'accorde-t-il aucune attention à ce problème ?

 

Het genoegen om over de lekkere aanbiedingen van een warme bakker te kunnen beschikken, lijkt steeds meer te verdwijnen. Tal van factoren geven hiertoe aanleiding, onder andere problemen van opvolging en het vinden van personeel - het is een harde en oncomfortabele stiel, de concurrentie van supermarkten en broodautomaten… Een cumul van factoren zorgt voor een systematische terugloop van "warme", dus ambachtelijke bakkers.

Hierover de volgende vragen:

1) Bevestigt de minister de systematische terugloop van het aanbod van warme, ambachtelijke bakkers? Kan zij hierover cijfers geven die deze terugloop over het voorbije decennium bewijzen?

2) Werd hieromtrent een onderzoek verricht, onder andere naar de belangrijkste oorzaken?

3) Beschikt de federale overheid over expliciete mogelijkheden en beleidsinstrumenten om het deze middenstanders gemakkelijker, comfortabeler te maken en het beroep daardoor te promoten? Voert de minister hieromtrent een specifiek beleid en zo ja, welk? Zo neen, waarom besteedt de federale overheid hier geen aandacht aan?

 
Réponse reçue le 23 avril 2012 : Antwoord ontvangen op 23 april 2012 :

1.    Le Service public fédéral (SPF) Économie confirme cette analyse globale. Depuis 1998, le nombre de boulangeries et de pâtisseries artisanales (chaudes) a  baissé de presque 30 %. Ce sont surtout les petites unités qui ont fortement diminué, en particulier celles occupant de 1 à 4 salariés (- 46 %). On remarque par contre une augmentation des chaînes et grandes entreprises artisanales plus intensives en emplois. On peut toutefois ajouter que depuis 2008, les statistiques révèlent un net ralentissement de la baisse des entreprises indépendantes sans salarié (classe 0). J'espère que c'est le signe d'une stabilisation du nombre de petits artisans indépendants.

Nombre d'entreprises actives à la TVA par classe de taille

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 Boulangeries et pâtisseries artisanales: NACE 15.812  (Source : INS)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

0

1-4

5-9

10-19

20-49

>/=50

Total

 

1998

1.884

3.552

847

230

72

7

6.592

 

2011

1.591

1.925

720

269

109

18

4.632

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2011-1998

-293

-1.627

-127

+39

+37

+11

-1.960

 

2011-1998 (%)

-15,6%

-45,8%

-15,0%

+17,0%

+51,4%

+157,1%

-29,7%

 

2.    Les causes énoncées par l'honorable membre et qui concernent l'offre, sont exactes. J'y ajouterai qu'il n'est pas impossible que la longue période de contrôle des prix dans le secteur ait, dans le passé, découragé certains jeunes d'entrer dans le métier ou de succéder à leurs parents. Il faut aussi les compléter par des modifications sensibles observées dans la demande, par exemple, dans les habitudes alimentaires des ménages et des consommateurs (moins de pain, plus de céréales) ainsi que dans l'extension de la consommation hors foyer (cantines scolaires et des entreprises). Toutefois, dans certains métiers et professions caractérisés par une pénibilité certaine, on remarque un accès à l'entrepreneuriat de migrants dans des activités artisanales de base, notamment liées à l'alimentation (boulangerie, boucherie, épicerie, etc.). C'est un signe positif qui mérite d'être relevé.

3.    Des connaissances professionnelles spécifiques sont requises pour accéder à la profession de boulanger-pâtisser artisanal, en vertu de la loi-programme pour la promotion de l'entreprise indépendante du 10 février 1998 (Moniteur belge du 21 février 1998). Aussi bien la protection du consommateur que la saine concurrence entre professionnels indique, à mon sens, de maintenir cette politique. Par ailleurs, j'ai souhaité soutenir les professionnels qui organisent des concours pour leurs membres en leur offrant une reconnaissance légale via la loi du 13 mai 2009 relatives aux concours officiels d'excellence professionnelle (Moniteur belge du 16 juin 2009). À ce jour, le secteur de la boulangerie-pâtisserie artisanale n'a pas encore utilisé cette possibilité. Enfin, je prépare un projet de loi visant à définir l’artisan. Ce projet a notamment pour objectif de mettre en valeur les professionnels de l'artisanat. Il permettra notamment au ministre qui a les Classes moyennes dans ses attributions de définir des actions de promotion et des initiatives en faveur des artisans. D’ici là, les artisans de la boulangerie-pâtisserie à chaud peuvent, à l'instar d'autres professionnels, s'inscrire sur un site hébergé par le site web du SPF Économie qui leur est dédié et grâce auquel ils peuvent assurer leur promotion gratuitement.

1.    De Federale Overheidsdienst (FOD) Economie bevestigt deze globale analyse. Sinds 1998 daalde het aantal artisanale brood-en banketbakkerijen (warme bakkers) met bijna 30%. De hevigste daling (-46%) betreft de kleine bedrijven die 1 à 4 loontrekkenden tewerkstellen. Daarentegen stellen we een bloei bij de ketens en de grote ambachtsbedrijven vast die meer arbeidsintensief zijn. Hieraan kan men echter toevoegen dat de statistieken vanaf 2008 een duidelijke vertraging van de daalbeweging bij de zelfstandige bedrijven zonder loontrekkende (klasse 0) vertonen. Ik hoop dat deze trend een stabilisatie voor de kleine zelfstandige bakkers betekent.

Aantal actieve BTW-plichtige ondernemingen per klassengrootte                                     

 

 

 

 

 

 

 

 

Artisanale brood- en banketbakkerijen: NACE 15.812 (Bron : NIS)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

0

 1-4

5-9

10-19

20-49

>/=50

  Totaal

1998

1.884

3.552

847

230

72

7

6.592

2011

1.591

1.925

720

269

109

18

4.632

 

 

 

 

 

 

 

 

2011-1998

-293

-1.627

-127

+39

+37

+11

-1.960

2011-1998 (%)

-15,6%

-45,8%

-15,0%

+17,0%

+51,4%

+157,1%

-29,7%

2.    De door het geachte lid genoemde oorzaken, gelinkt aan het aanbod, stroken met de werkelijkheid. Bovendien heeft de prijscontrole die jarenlang in deze sector werd doorgevoerd misschien wel jongeren ontmoedigd dit beroep te kiezen of de zaak van hun ouders over te nemen. Hieraan dienen nog de gevoelige wijzigingen in de vraag, bijvoorbeeld qua eetgewoontes  van de gezinnen en van de verbruikers (minder brood, meer ontbijtgranen) en in het verbruikspatroon : er wordt meer buitenshuis gegeten (schoolkantines en bedrijven) te worden toegevoegd. Wat bepaalde harde beroepen en stielen betreft, stelt men evenwel vast dat migranten hun toegang tot ambachtelijke basisactiviteiten, o.m. in de voedingssector (bakkerij, slagerij, kruidenierswinkel, enz.) aanvragen. Dit is een noemenswaardig positief teken.

3.    De programmawet van 10 februari 1998 tot bevordering van het zelfstandig ondernemerschap (Belgisch Staatsblad van 21 februari 1998) stelt dat een specifieke beroepsbekwaamheid vereist is om toegang te krijgen tot het beroep van artisanale brood-en banketbakker. Met het oog op zowel de bescherming van de verbruiker als de handhaving van een gezonde concurrentie  moet dit beleid blijven bestaan.  Bovendien wens ik de federaties te ondersteunen die wedstrijden voor hun leden organiseren en in dit kader een wettelijke erkenning via de wet van 13 mei 2009 betreffende de officiële meesterschapwedstrijden (Belgisch Staatsblad 16 juni 2009) aanbieden. Tot nu toe heeft de sector van de artisanale brood-en banketbakkerijen deze mogelijkheid nog niet gebruikt. Ik bereid ook thans een wetsontwerp voor om de ambachtsman te definiëren. Dit ontwerp heeft met name tot doel de nadruk te leggen op de professionele ambachtslieden. Met deze wet zal de minister onder andere bevoegd voor Middenstand promotie-acties kunnen organiseren en initiatieven kunnen nemen ten gunste van het ambacht. Tot dan kunnen de warme banketbakkers net als de andere beroepen, zich inschrijven op een door de weBelgisch Staatsbladite van de FOD Economie gehoste en voor hen ontwikkelde weBelgisch Staatsbladite waarop zij hun ambacht gratis kunnen promoten.