SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2011-2012 Zitting 2011-2012
________________
19 janvier 2012 19 januari 2012
________________
Question écrite n° 5-5316 Schriftelijke vraag nr. 5-5316

de Bert Anciaux (sp.a)

van Bert Anciaux (sp.a)

à la ministre de la Justice

aan de minister van Justitie
________________
Prison - Délinquants sexuels - Traitement médical - Thérapie - Pédophilie - Récidive Gevangenis - Seksuele delinquenten - Medische behandeling - Therapie - Pedofilie - Recidive 
________________
pédophilie
délit sexuel
réinsertion sociale
établissement pénitentiaire
thérapeutique
pedofilie
seksueel misdrijf
reclassering
strafgevangenis
geneeswijze
________ ________
19/1/2012Verzending vraag
26/11/2012Rappel
16/5/2013Antwoord
19/1/2012Verzending vraag
26/11/2012Rappel
16/5/2013Antwoord
________ ________
Question n° 5-5316 du 19 janvier 2012 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 5-5316 d.d. 19 januari 2012 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Dans une question antérieure (5-1338), j'ai interrogé le ministre de la Justice de l'époque sur la réintégration problématique des délinquants sexuels dans la société.

Il m'a répondu que de plus en plus de condamnés choisissent de purger totalement leur peine sans suivre de thérapie. Ils échappent ainsi aux conditions d’une libération conditionnelle.

Cette réponse me consterne. À mes yeux, une condamnation pour pédophilie motive justement un suivi strict et un traitement adéquat. Le risque de récidive est en effet plus élevé que, par exemple, pour les auteurs de vol, de cambriolage voire de coups et blessures.

Voici mes questions :

1) La ministre trouve-t-elle normal que des condamnés pour pédophilie puissent purger leur peine sans suivre la moindre forme de thérapie ? Ne serait-il pas logique d'imposer une thérapie, ou bien sommes-nous face à une contradiction ? Il me semble que ce sont précisément ceux qui refusent une thérapie, préférant purger la totalité de leur peine, qui doivent être suivis de plus près que les personnes traitées et libérées conditionnellement. Que pense la ministre de ce paradoxe et envisage-t-elle des mesures pour pallier cette lacune ?

2) Chacune de ces cinq dernières années, combien de condamnés pour pédophilie ont-ils été libérés sans avoir suivi la moindre forme de thérapie ? Quelle est leur proportion dans l'ensemble des délinquants sexuels (condamnés pour pédophilie) relâchés ? La ministre dispose-t-elle de chiffres relatifs à la récidive ventilés selon que l'intéressé a suivi une thérapie en prison ou pas ?

3) Chacune de ces cinq dernières années, combien de condamnés pour pédophilie ont-ils été libérés sans conditions ? Quelle est leur proportion dans l'ensemble des condamnés pour pédophilie relâchés ? La ministre dispose-t-elle de chiffres relatifs à la récidive ventilés selon que l'intéressé a été libéré sous conditions ou pas ?

4) Selon le précédent ministre de la Justice, il y a un manque de traitement thérapeutique au cours de la détention même. Arrive-t-il que des centres de détention refusent une thérapie simplement parce que l'offre fait défaut ? Si oui, quelle est l'ampleur du problème ? Comment la ministre garantira-t-elle une offre suffisante en matière de traitement de la délinquance sexuelle ? Se concerte-t-on à ce sujet avec les Communautés ?

5) Le précédent ministre de la Justice évoquait aussi une pénurie de places dans les centres résidentiels spécialisés pour les délinquants sexuels. Combien de places sont-elles actuellement disponibles ? De combien de places aurait-on besoin et combien de personnes figurent-elles en liste d'attente ? Se concerte-t-on avec les Communautés et la ministre les incitera-t-elle à créer davantage de places dans ces centres ?

 

In een eerdere vraag (5-1338) ondervroeg ik de toenmalige minister van Justitie over de problematische re-integratie van seksuele delinquenten in de maatschappij.

De minister antwoordde mij dat een stijgend aantal delinquenten ervoor kiest de straf volledig uit te zitten, zonder enige vorm van therapie. Daardoor ontsnapt de veroordeelde aan de voorwaarden die gepaard gaan met een voorwaardelijke invrijheidstelling.

Ik vind dit antwoord zeer zorgwekkend. De bijzondere aard van een veroordeling voor pedofilie vraagt mijn inziens juist een sterke opvolging en al zeker een adequate behandeling. Een vermoeden van recidive weegt in deze context immers veel zwaarder dan bijvoorbeeld bij diefstallen, inbraken en zelfs gewelddelicten.

Hierover de volgende vragen:

1) Vindt de geachte minister het normaal dat personen veroordeeld voor pedofilie hun straf kunnen uitzitten zonder enige vorm van therapie? Lijkt het niet logisch om hier te verplichten tot een therapie of treedt hier een contradictio in terminis op? Het lijkt dat personen die therapie resoluut weigeren en die er voor kiezen om hun straf volledig uit te zitten juist sterker moeten worden opgevolgd dan diegenen die onder behandeling zijn en onder voorwaarden worden vrijgelaten? Hoe beoordeelt zij deze tegenstrijdigheden en plant zij maatregelen om aan deze lacunes tegemoet te komen?

2) Hoeveel personen veroordeeld voor pedofilie kwamen er jaarlijks de afgelopen vijf jaar vrij zonder enige vorm van therapie? Hoe verhoudt dit aantal zich tot het totale aantal seksuele delinquenten (veroordeeld voor pedofilie) die vrijkwamen? Heeft de geachte minister cijfers met betrekking tot recidive naargelang men al dan niet therapie heeft ondergaan in de gevangenis?

3) Hoeveel personen veroordeeld voor pedofilie kwamen er jaarlijks de afgelopen vijf jaar onvoorwaardelijk vrij? Hoe verhoudt dit aantal zich tot het totale aantal veroordeelden die vrijkwamen voor deze feiten? Heeft de geachte minister cijfers met betrekking tot recidive naargelang men al dan niet vrijkomt onder voorwaarden?

4) Volgens de voormalige minister van Justitie bestaat er een gebrek aan therapie tijdens de detentie zelf. Is het mogelijk dat detentiecentra een behandeling weigeren omdat er simpelweg geen aanbod is? Zo ja, wat is de omvang van deze problematiek? Hoe zal de geachte minister in de toekomst verzekeren er een voldoende aanbod bestaat bij de behandeling van seksuele delinquentie? Bestaat er hierover een overleg met de gemeenschappen?

5) De voormalige minister van Justitie stelde tevens dat er een gebrek is aan plaatsen in de gespecialiseerde residentiële centra voor seksuele delinquenten. Hoeveel plaatsen zijn er momenteel beschikbaar? Hoeveel plaatsen zijn er daadwerkelijk nodig en hoe lang zijn de wachtlijsten? Bestaat er hierover een overleg met de gemeenschappen en zal zij de gemeenschappen aansporen om meer plaatsen in deze centra te creëren?

 
Réponse reçue le 16 mai 2013 : Antwoord ontvangen op 16 mei 2013 :

1. Je pense que plusieurs points doivent être précisés :

  • L’examen de la libération conditionnelle se fait de manière automatique à la date d’admissibilité. C’est l’occasion de faire le point avec le condamné sur les possibilités de réinsertion qui sont présentes. La décision d’octroi implique que le condamné marque son accord aux conditions qui lui seraient imposées en cas de libération. Le dossier est néanmoins réexaminé régulièrement. Le détenu sera interpellé par le service psychosocial (SPS) qui tentera de le responsabiliser et d’installer un suivi post-pénitentiaire. Néanmoins, durant sa détention, le SPS ne pourra apporter au détenu qu’un suivi pré-thérapeutique (sensibilisation à la problématique et à la victime, préparation à une prise en charge thérapeutique) ou un soutien. La prise en charge thérapeutique proprement dite est de la compétence des Communautés et Régions conformément aux règles de répartition des compétences (loi de réforme de l’État du 8 août 1980, art. 5, §1, II 7°).

  • Il faut également préciser que certains détenus ne font pas le choix d’aller à fin de peine. Ils peuvent être demandeurs, avoir préparé leurs dossiers avec le SPS et ne pas trouver de service adéquat pour le traitement post-pénitentiaire. Par exemple, certains centres de santé spécialisés prennent plus difficilement en charge – voire refusent – les détenus négateurs (qui nient les faits) ou les internés.

  • Il est important de rappeler que ce n’est pas parce que les faits (ou certains faits pour lesquels le détenu a été condamné) ont un caractère sexuel et que les condamnés sont donc catégorisés comme auteurs d’infractions à caractère sexuel qu’il existe une problématique à caractère sexuel dans leur chef susceptible d’être rencontrée par une thérapie.

2. et 3. Je ne dispose pas de données chiffrées à cet égard.

4. Outre les précisions apportés sous le point 1, il y a lieu de préciser que des concertations ont lieu avec les Communautés sur base des accords de coopération en matière de guidance et de traitement d’auteurs d’infractions à caractère sexuel. Des recommandations sont transmises, chaque année, par les comités d’accompagnement des accords aux ministres concernés (Justice, Communautés/régions) pour améliorer la prise en charge des auteurs d’infractions à caractère sexuel.

5. Je ne dispose pas des chiffres relatifs à cette question. Les recommandations des comités d’accompagnement des accords de coopération spécifiques portent entre autres sur l’augmentation de la capacité de prise en charge des centres spécialisés au niveau d’une offre qualitative (type de prise en charge diversifiée et adaptée notamment en résidentiel) et quantitative.

1. Ik meen dat verschillende punten moeten worden verduidelijkt:

  • Het onderzoek van de voorwaardelijke invrijheidstelling gebeurt automatisch op de toelaatbaarheidsdatum. Dat is de gelegenheid om met de veroordeelde de stand van zaken op te maken van de mogelijkheden inzake re-integratie die bestaan. De beslissing tot toekenning houdt in dat de veroordeelde instemt met de voorwaarden die hem zouden worden opgelegd in geval van invrijheidstelling. Het dossier wordt evenwel regelmatig opnieuw onderzocht. De gedetineerde heeft gesprekken met de psychosociale dienst (PSD) die probeert hem te responsabiliseren en een post-penitentiaire follow-up uit te werken. Toch kan de PSD de gedetineerde tijdens zijn detentie slechts een pretherapeutische follow-up (bewust maken van de problematiek en van het slachtoffer, voorbereiding op therapeutische begeleiding) of ondersteuning bieden. De eigenlijke therapeutische begeleiding valt onder de bevoegdheid van de gemeenschappen en gewesten, zulks overeenkomstig de regels inzake de bevoegdheidsverdeling (bijzondere wet tot hervorming der instellingen van 8 augustus 1980, art. 5, § 1, II, 7°).

  • Er moet eveneens nader worden bepaald dat sommige gedetineerden niet ervoor kiezen tot het strafeinde te gaan. Zij kunnen aanvrager zijn, hun dossier met de PSD hebben voorbereid en geen geschikte dienst vinden voor de post-penitentiaire behandeling. De begeleiding van ontkennende gedetineerden (die de feiten ontkennen) of van geïnterneerden wordt door sommige gespecialiseerde gezondheidscentra slechts met mondjesmaat aanvaard of zelfs gewoon geweigerd.

  • Het is belangrijk erop te wijzen dat het niet is omdat de feiten (of bepaalde feiten waarvoor de gedetineerde is veroordeeld) van seksuele aard zijn en de veroordeelden dus gecategoriseerd zijn als daders van seksueel misbruik dat er bij hen een probleem van seksuele aard bestaat die met een therapie kan worden opgelost.

2. en 3. Ik beschik niet over cijfers hieromtrent.

4. Naast de preciseringen in punt 1 moet nader worden bepaald dat overleg heeft plaatsgevonden met de gemeenschappen op grond van de samenwerkingsakkoorden inzake begeleiding en behandeling van daders van seksueel misbruik. Jaarlijks zenden de begeleidingscomités aanbevelingen over aan de betrokken ministers (justitie, gemeenschappen/gewesten) met het oogmerk de begeleiding van daders van seksueel misbruik te verbeteren.

5. Ik heb geen cijfers daarover. De aanbevelingen van de begeleidingscomités van de specifieke samenwerkingsakkoorden hebben onder andere betrekking op de verhoging van de begeleidingscapaciteit van de gespecialiseerde centra op het stuk van een kwaliteitsvol (veelzijdige en aangepaste soort begeleiding, inzonderheid residentieel) en kwantitatief aanbod.