SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2011-2012 Zitting 2011-2012
________________
28 décembre 2011 28 december 2011
________________
Question écrite n° 5-4895 Schriftelijke vraag nr. 5-4895

de Bert Anciaux (sp.a)

van Bert Anciaux (sp.a)

à la ministre de l'Emploi

aan de minister van Werk
________________
Travail intérimaire - Effet de la crise - Étude - Accidents du travail Uitzendarbeid - Cijfers - Effect crisis - Onderzoek - Arbeidsongevallen 
________________
travail temporaire
statistique officielle
accident du travail
tijdelijk werk
officiële statistiek
arbeidsongeval
________ ________
28/12/2011Verzending vraag
2/5/2012Antwoord
28/12/2011Verzending vraag
2/5/2012Antwoord
________ ________
Réintroduction de : question écrite 5-3891 Réintroduction de : question écrite 5-3891
________ ________
Question n° 5-4895 du 28 décembre 2011 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 5-4895 d.d. 28 december 2011 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Marginal il y a quelques décennies, le travail intérimaire représente aujourd'hui une fraction importante du marché du travail. En 2007, on comptait déjà 380 000 intérimaires. La clientèle des agences d'intérim présente des caractéristiques spécifiques, entre autres quant à l'âge et au faible niveau d'études. Environ le quart des intérimaires a moins de 25 ans et 40% sont peu qualifiés.

L'intérim a des avantages. Pour le travailleur, il constitue souvent un tremplin vers un emploi fixe, alors que les employeurs l'utilisent pour réguler et tester les engagements de personnel dans leur entreprise.

Mais il y a aussi d'importants inconvénients. Le travail intérimaire, en raison de son instabilité, est souvent considéré comme inférieur. Il est plus difficile pour un intérimaire de suivre des formations ou d'obtenir un emprunt à la banque. Par ailleurs, l'intérimaire se constitue moins de droits dans le cadre de la sécurité sociale et a moins d'opportunités de développer sa carrière financièrement et professionnellement. En outre, il ne s'agit pas des emplois les plus attrayants.

L'intérim n'est donc avantageux pour le travailleur que si celui-ci ne s'enlise pas dans ce statut et n'enchaîne pas les contrats à durée déterminée.

Voici mes questions :

1) Pour la période 2007-2011, la ministre peut-elle indiquer le nombre annuel d'intérimaires engagés ? Comment explique-t-elle et commente-t-elle ces chiffres ?

2) Le travail intérimaire est très sensible à la conjoncture. La ministre peut-elle dire s'il a pâti de la crise économique ?

3) La ministre peut-elle fournir des chiffres sur le passage de l'intérim vers un emploi fixe ? Combien d'intérimaires accèdent-ils à un emploi fixe après 6, 12, 18, 24 mois ou plus longtemps ?

4) Y a-t-il des études sur les aspects positifs et négatifs de l'intérim ? A-t-on déjà suivi des cohortes d'intérimaires durant quelques années ? Si oui, quelles ont été les conclusions ? Si non, la ministre ne pense-t-elle pas utile - eu égard à la croissance du secteur et l'impact sur une part importante de la population - de consacrer à ce thème une étude de grande envergure ?

5) Est-il exact que l'incidence des accidents du travail est nettement plus élevé chez les intérimaires que chez les salariés fixes ? La ministre peut-elle me communiquer des chiffres pour la période 2007-2011 ? La tendance est-elle vraiment à la hausse ? Peut-on en conclure que les employeurs confient de plus en plus souvent aux intérimaires des tâches qui étaient auparavant exécutées par des travailleurs fixes et plus expérimentés ?

 

Uitzendarbeid groeide in enkele decennia van een marginale speler op de arbeidsmarkt naar een zeer belangrijke actor. In 2007 telde de sector al 380 000 uitzendkrachten. Deze werkpopulatie van uitzendbureaus heeft heel specifieke kenmerken, onder andere rond leeftijd en laaggeschooldheid. Ongeveer één op vier van de uitzendkrachten is jonger dan 25 jaar en 40 % is laaggeschoold.

Uitzendarbeid heeft zijn voordelen. Voor vele uitzendkrachten betekent uitzendarbeid een opstap naar een vaste baan, terwijl werkgevers uitzendarbeid gebruiken als een belangrijke middel voor de instroom en toetsing van werknemers in hun bedrijf.

Maar er spelen zeker ook enkele belangrijke nadelen. Uitzendarbeid wordt vaak als niet volwaardig werk aanzien omwille het gebrek aan zekerheid. Men krijgt er beduidend minder kansen om opleidingen te volgen, het wordt moeilijker om snel leningen bij de bank aan te gaan. Daarnaast bouwt een uitzendkracht minder rechten op in het kader van sociale zekerheid en verwerft weinig kansen op een duurzaam financieel en arbeidsperspectief. Het zijn bovendien niet de meest kwalitatief aantrekkelijke jobs.

In globo is het voor een werknemer alleen voordelig als hij niet te lang in dit statuut blijft hangen. Dus niet verglijdt in een opeenvolging van contracten van bepaalde duur

Hierover de volgende vragen:

1) Kan de minister jaarlijkse cijfers bezorgen over het aantal tewerkgestelde uitzendkrachten voor de periode 2007-2011? Hoe duidt en evalueert de minister deze cijfers?

2) Uitzendarbeid is zeer conjunctuurgevoelig. Kan de minister aantonen of de economische crisis nefaste gevolgen heeft gehad voor de uitzendarbeid?

3) Kan de minister cijfers bezorgen over de doorstroming van uitzendkrachten naar een vaste baan? Hoeveel van hen kunnen gemiddeld na 6 maanden, 1 jaar, 1,5 jaar, 2 jaar of langer vast aan de slag?

4) Bestaan er studies over de merites en de schaduwzijden van uitzendarbeid? Zijn er al onderzoeken geweest waarbij men grote groepen uitzendkrachten gedurende enkele jaren heeft opgevolgd? Zo ja, wat waren daarbij de algemene conclusies? Zo neen, lijk het de minister- gezien het toenemend belang van deze sector en de impact ervan op een groot en groeiend deel van bevolking- niet belangrijk om hierover grootschalig onderzoek te verrichten?

5) Klopt het dat het aantal arbeidsongevallen bij uitzendkrachten veel hoger ligt dan bij vaste krachten? Kan de minister me hieromtrent cijfers bezorgen voor de periode 2007-2011? Klopt het dat deze statistieken bovendien in stijgende lijn zitten? Kan men hieruit concluderen dat werkgevers steeds meer taken uitbesteden aan uitzendkrachten, waar ze deze voordien aan vaste en meer ervaren werknemers toevertrouwden?

 
Réponse reçue le 2 mai 2012 : Antwoord ontvangen op 2 mei 2012 :
  1. L’honorable membre trouvera dans le tableau 1 repris en annexe une évolution de l’emploi dans le secteur de l’intérim entre 2007 et 2010. On ne dispose pas de chiffres pour l’année 2011. Comme le laisse apparaître l’évolution des chiffres, ce secteur a été fortement touché par les conséquences de la crise financière de la fin de l’année 2008. Le rétablissement de la situation économique à partir de la fin de l’année 2009 se marque clairement dans les chiffres disponibles pour l’année 2010 pour le secteur qui enregistre une progression notable de l’emploi.

  2. Le travail intérimaire, de par sa raison d’être, est nécessairement plus sensible aux fluctuations de l’activité économique, ce que traduisent très clairement les chiffres repris dans le tableau 1.

  3. L’examen des trajectoires dans l’emploi des différentes catégories de travailleurs ne fait pas l’objet d’un suivi systématique. Certaines études existent toutefois qui ont tenté d’appréhender certaines dimensions du phénomène dans le secteur du travail intérimaire. Ainsi, selon une étude d'Idea Consult réalisée à la demande de Federgon, en 2009, il apparaît que 40 % des intérimaires à titre principal ont trouvé un emploi fixe à l'issue de leur dernière mission d'intérim. Il s'agit d'un pourcentage inférieur à celui observé dans des études portant sur des années antérieures, ainsi tant en 2003 qu’en 2006, ce chiffre s’élevait encore à 63 %. Cet écart peut certes s'expliquer pour une part pour des raisons méthodologiques (l’étude s’appuie sur les résultats d’une enquête), mais plus fondamentalement, on peut considérer que c’est ici le contexte économique qui a été prépondérant.

  4. Mon administration n’a pas mené ou commandité d’étude sur le sujet. Pour le surplus, il ne m’appartient pas de commenter la littérature scientifique sur cette question.

  5. L’honorable membre trouvera dans le tableau 2 une évolution du nombre des accidents de travail entre 2007 et 2010 dans le secteur privé et dans le secteur intérimaire. Quand on rapporte le nombre total des accidents de travail enregistrés par le Fonds des Accidents du Travail au nombre de travailleurs salariés dans le secteur privé, on constate que cette proportion reste supérieure à celle des accidents de travail enregistrés dans le secteur de l’intérim rapportés au nombre de travailleurs intérimaires. Ceci n’augure toutefois en aucune façon de la situation particulière, à certains secteurs d’activités, qui n’a pas été analysée comme telle. Par ailleurs, on peut observer que le nombre des accidents de travail dans le secteur intérimaire sur la période 2007-2010 a été réduit de près d’un tiers alors que sur la même période le nombre total des accidents de travail a connu une diminution d’à peine 10 %.

Tableau 1

Nombre d'intérimaires mis au travail par an

Année/Intérimaires

2007

382 188

2008

382 607

2009

326 103

2010

359 427

Source : Federgon

Tableau 2

Nombre d'accidents du travail de 2007 à 2010

Année

Total

Dans le secteur intérimaire

2007

163 928

17 046

2008

165 126

15 082

2009

145 546

10 169

2010

150 944

11 836

Source : Fonds des Accidents du Travail



  1. Het geachte lid vindt in de bijgevoegde tabel 1 een overzicht van de evolutie van de werkgelegenheid in de uitzendsector tussen 2007 en 2010. We beschikken niet over cijfers voor het jaar 2011. Zoals blijkt uit de evolutie van de cijfers werd deze sector sterk getroffen door de gevolgen van de financiële crisis van eind 2008. De heropleving van de economische situatie vanaf eind 2009 blijkt duidelijk uit de cijfers die beschikbaar zijn voor het jaar 2010 voor de sector die een grote vooruitgang van de werkgelegenheid laat optekenen.

  2. Het uitzendwerk is omwille van de aard ervan per definitie veel gevoeliger voor de schommelingen van de economische activiteit, wat zeer duidelijk blijkt uit de cijfers in tabel 1.

  3. Het onderzoek van de werkgelegenheidstrajecten van bepaalde categorieën van werknemers gebeurt niet systematisch. Er bestaan echter enkele studies die getracht hebben bepaalde dimensies van het fenomeen in de sector van de uitzendarbeid te vatten. Zo blijkt volgens een studie van Idea Consult die werd uitgevoerd op vraag van Federgon dat 40% van de personen die hoofdzakelijk als uitzendkracht werken, een vaste baan hebben gevonden aan het einde van hun laatste interimopdracht. Dit percentage ligt lager dan de percentages die werden vastgesteld in studies die betrekking hebben op de vorige jaren; zo bedroeg dit cijfer zowel in 2003 en 2006 nog 63 %. Dit verschil kan weliswaar ten dele verklaard worden om methodologische redenen (de studie baseert zich op de resultaten van een enquête), maar in essentie kan men ervan uitgaan dat de economische context hier een grote rol speelt.

  4. Mijn diensten hebben geen studie over dit onderwerp uitgevoerd en evenmin de opdracht gegeven een dergelijke studie uit te voeren. Voor het overige is het niet mijn taak de wetenschappelijke literatuur ter zake te verklaren.

  5. Het geachte lid vindt in tabel 2 een overzicht van de evolutie van het aantal arbeidsongevallen tussen 2007 en 2010 in de privé-sector en in de uitzendsector. Wanneer men het totale aantal arbeidsongevallen dat werd geregistreerd door het Fonds voor Arbeidsongevallen vergelijkt met het aantal loontrekkenden in de privé-sector, stelt men vast dat deze verhouding hoger ligt dan de verhouding van het aantal arbeidsongevallen die werden opgetekend in de uitzendsector vergeleken met het aantal uitzendkrachten. Dit zegt echter helemaal niets over de bijzondere situatie van bepaalde activiteitensectoren die niet als dusdanig werd geanalyseerd. Overigens kan men vaststellen dat het aantal arbeidsongevallen in de uitzendsector tijdens de periode 2007-2010 met haast een derde is gedaald, terwijl het totale aantal arbeidsongevallen met amper 10 % naar beneden ging.

Tabel 1

Aantal tewerkgestelde uitzendkrachten per jaar

Jaar/Uitzendkrachten

2007

382 188

2008

382 607

2009

326 103

2010

359 427

Bron : Federgon

Tabel 2

Aantal arbeidsongevallen van 2007 tot 2010

Jaar

Totaal

Waarvan ongevallen in de uitzendsector

2007

163 928

17 046

2008

165 126

15 082

2009

145 546

10 169

2010

150 944

11 836

Bron : Fonds voor Arbeidsongevallen