SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2010-2011 Zitting 2010-2011
________________
23 juin 2011 23 juni 2011
________________
Question écrite n° 5-2612 Schriftelijke vraag nr. 5-2612

de Fabienne Winckel (PS)

van Fabienne Winckel (PS)

au ministre de la Justice

aan de minister van Justitie
________________
Peines de travail autonomes - Financement - Intervention des communes et du pouvoir fédéral - Peines prestées - Prescription des peines - Mesures Autonome werkstraffen - Financiering - Financiële bijdrage van de gemeenten en van de federale overheid - Uitgevoerde straffen - Verjaring van de straffen - Maatregelen 
________________
peine de substitution
exécution de la peine
vervangende straf
voltrekking van de straf
________ ________
23/6/2011Verzending vraag
26/9/2011Antwoord
23/6/2011Verzending vraag
26/9/2011Antwoord
________ ________
Question n° 5-2612 du 23 juin 2011 : (Question posée en français) Vraag nr. 5-2612 d.d. 23 juni 2011 : (Vraag gesteld in het Frans)

Les peines de travail autonomes sont une alternative aux peines de prison prononcées en matière correctionnelle ou de police. Dans ce cas, un jugement précise le nombre d'heures non rémunérées que le prévenu doit prester au profit de la société via le secteur public ou associatif.

Le système nécessite un suivi par un assistant de justice mais permet le désengorgement des prisons et une meilleure réinsertion des personnes condamnées.

Cependant, le budget réservé par le pouvoir fédéral, qui complète l'intervention financière des communes, serait resté constant depuis cinq ans alors que le nombre de dossiers aurait fortement augmenté. Pire, l'enveloppe globale fédérale devrait diminuer à l'avenir.

Les communes qui ont mis un système de ce genre en place seraient en manque de personnel réservé à cet effet et surtout en manque de budget pour mener à bien leur mission. Les services responsables seraient dès lors souvent confrontés à des personnes condamnées qu'ils ne peuvent pas placer, au risque de tomber dans la prescription et donc dans l'impunité.

Confirmez-vous ces informations ? Est-il normal qu'une commune doive financer quasiment seule un service public fédéral, qui profite de surcroît à d'autres communes voisines ? Combien d'heures de travail autonome n'auraient pas encore été prestées et parmi celles-ci, combien seraient tombées sous le coup de la prescription ? Des dispositions vont-elles être mises en place afin de régler cette problématique ?

 

Autonome werkstraffen zijn een alternatief voor gevangenisstraffen die in correctionele of politiezaken zijn uitgesproken. In een vonnis wordt bepaald hoeveel uren een verdachte onbezoldigd voor de gemeenschap moet werken via overheid of verenigingen.

Dit systeem moet worden opgevolgd door een justitieassistent, maar het ontlast de gevangenissen en vergemakkelijkt de re-integratie van de veroordeelden.

Het budget dat door de federale overheid is voorbehouden voor de aanvulling van de financiële bijdrage van de gemeenten zou al vijf jaar ongewijzigd zijn, terwijl het aantal dossiers fors is gestegen. Erger nog, de federale enveloppe zou in de toekomst zelfs afnemen.

De gemeenten die zo'n systeem hebben opgezet zouden hiervoor te weinig personeel hebben en vooral ook te weinig financiële middelen. De betrokken diensten zouden bijgevolg vaak te maken hebben met veroordeelden die ze niet kunnen plaatsen en dan dreigt er verjaring van de straf en bijgevolg straffeloosheid.

Bevestigt u deze informatie? Is het normaal dat een gemeente bijna alleen moet opdraaien voor de financiering van een federale overheidsdienst, waar de omliggende gemeenten bovendien ook baat bij hebben? Hoeveel autonome werkuren zijn nog niet uitgevoerd en hoeveel daarvan zijn intussen verjaard? Zullen er maatregelen worden genomen om dit probleem op te lossen?

 
Réponse reçue le 26 septembre 2011 : Antwoord ontvangen op 26 september 2011 :

1) Assurément le nombre de peine de travail autonome va croissant puisqu’en 2007, les maisons de justice ont enregistré 9 800 nouveaux mandats peine de travail, 10 211 nouveaux mandats en 2008, 10 108 nouveaux mandats en 2009 et 10 530 nouveaux mandats en 2010.

Effectivement, le montant qui est réservé à la Justice au sein de fonds de sécurité et qui permet l'octroi des subventions aux communes dans le cadre du « Plan global », est un montant fixe qui n'a pas été modifié depuis 1998. Celui-ci s’élève à 6 197 338,12 euros

Une diminution de ce montant n'est pas prévue.

Au cours de ces cinq dernières années, des extensions de subventionnement de projet ont été acceptées lors des conseils des ministres des 13 octobre 2006, 20 avril 2007 et 12 juin 2009.

Cependant, depuis le conseil des ministres du 12 juin projets ou d’extension du personnel, de l’ensemble des arrondissements judiciaires du royaume n’ont plus été soumises à évaluation (à l’inspecteur des finances, à moi comme ministre de la Justice, et enfin au conseil des ministres

2) Dans le cadre de l’exécution des peines de travail autonome, 70 communes supportent les frais de fonctionnement et d'investissement ainsi qu'une petite part des coûts salariaux.

A plusieurs reprises, j’ai déclaré que le règlement qui organise ces interventions financières et qui date des années '90 est maintenant dépassé.

J'ai lancé la réforme de ce système dès février 2010 en créant un groupe de travail. Le gouvernement est tombé peu après. Cependant, le groupe de travail n'est pas resté inactif et des pistes ont été mises sur la table. Il s'agit maintenant de poser des choix. J'aurais volontiers finalisé cette réforme mais il me semble qu’elle relève de la compétence du prochain gouvernement.

3) La base d’enregistrement des maisons de justice ne répertorie pas le nombre d’heures de travail qui ne sont pas encore prestées.

La prescription de la peine signifie que si la mesure n’est pas exécutée dans un certain délai, la peine ne pourra plus être appliquée. Le délai varie selon la nature de la peine :

  • pour les peines correctionnelles le délai est de 5 ans à compter de la date à partir de laquelle la décision est coulée en force de chose jugée (art. 92 C. pén.) ;

  • pour les peines de police le délai est de un an (art. 93 C. pén.).

La prescription peut être suspendue ou interrompue par divers mécanismes.

La prescription ne doit pas être confondue avec le délai d’exécution d’un an. L’article 37ter du code pénal prévoit qu’une peine de travail doit être réalisée dans les douze mois qui suivent la date à laquelle la décision est passée en force de chose jugée. Cependant la Commission de probation peut d’office ou à la demande du condamné prolonger ce délai.

4) Dès lors, lorsqu’une peine de travail n’est pas exécutée dans le délai d’un an, par exemple pour des raisons qui ne sont pas imputables au condamné comme un manque d’encadrement ou de lieu de prestation, les Commissions de probation peuvent allonger le délai.

En 2010, 1 844 mandats des 10 267 mandats peine de travail clôturés (c'est à dire 17,9 %) n’ont pas été/ou pas entièrement exécutés pour des raisons diverses.

La prescription ne constitue pas un motif de clôture du mandat répertorié dans la base d’enregistrement des maisons de justice. Dès lors, nous ne connaissons pas le nombre de mandats clôturés en raison de la prescription.

L’encadrement des peines de travail est limité au niveau du personnel des maisons de Justice, du financement des villes et communes, et des lieux de prestation disponibles.

J’ai formulé des propositions de réforme nécessaires dans ma note de politique pénale et d'exécution des peines, aussi bien pour le paysage des subventions actuelles que pour ce qui concerne la collaboration avec les partenaires non subventionnés.

Les affaires courantes m’empêchent de mener ce travail de manière structurelle. Des choix importants doivent être posés, avec trop d'incidences budgétaires et organisationnelles.

1) Het aantal autonome werkstraffen stijgt ongetwijfeld aangezien de justitiehuizen 9 800 nieuwe mandaten werkstraffen registreerden in 2007, 10 211 nieuwe mandaten in 2008, 10 108 nieuwe mandaten in 2009 en 10 530 nieuwe mandaten in 2010.

Het bedrag dat door Justitie wordt voorzien in het kader van het Veiligheidsfonds en dat toelaat om subsidies te voorzien aan de gemeenten in het kader van het Globaal Plan, is een vast bedrag dat sinds 1998 inderdaad niet werd aangepast. Het gaat om een bedrag van 6 197 338,12 euro.

Een vermindering van dit bedrag is niet voorzien.

In de loop van de laatste vijf jaren, werd een verhoging van de subsidiëring van bepaalde projecten aanvaard bij ministerraad de dato 13 oktober 2006, 20 april 2007 en 12 juni 2009.

Niettemin, werden aanvragen uit alle gerechtelijke arrondissementen van het rijk met betrekking tot de aanvraag tot uitbreiding van nieuwe projecten of met betrekking tot de uitbreiding van personeel, sinds de ministerraad van 12 juni 2009, niet meer ter evaluatie voorgelegd (aan de inspecteur van financiën, aan mij als minister van Justitie, en tenslotte aan de ministerraad).

2) In het kader van de uitvoering van de autonome werkstraf, dragen 70 gemeenten de werkingskosten, de investeringskosten alsook een klein gedeelte van de salariskosten.

Ik ben er al meermaals op teruggekomen dat de regelgeving die deze financiële tussenkomsten organiseert en die dateert van de jaren ’90 thans voorbijgestreefd is.

Ik ben begin februari 2010 begonnen met de hervorming van dit systeem door het oprichten van een werkgroep. Niet veel later is de regering gevallen. Niettemin, is de werkgroep actief gebleven en werden er bepaalde pistes naar voren geschoven. Het komt er nu op aan om bepaalde keuzes te maken. Ik had deze hervorming graag afgewerkt maar dit lijkt mij binnen de bevoegdheid van de volgende regering te vallen.

3) Het aantal uren van de werkstraf die nog niet werden gepresteerd, worden niet geregistreerd in het registratiesysteem van de justitiehuizen.

De verjaring van de straf houdt in dat indien de maatregel niet uitgevoerd wordt binnen een bepaalde termijn, de straf niet meer kan worden toegepast. De termijn verschilt naargelang de aard van de straf:

  • voor correctionele straffen is de termijn vijf jaar vanaf het in kracht van gewijsde gaan van de rechterlijke beslissing (art. 92 S.W.);

  • voor poliitiestraffen is de termijn een jaar (art. 93 S.W.);

De verjaring kan geschorst of gestuit worden door verschillende mechanismen.

De verjaring mag niet verward worden met de uitvoeringstermijn van één jaar. Artikel 37ter van het Strafwetboek voorziet dat de werkstraf uitgevoerd dient te worden binnen de twaalf maanden na het in kracht van gewijsde gaan van de rechterlijke beslissing. Niettemin kan de Probatiecommissie de termijn ambtshalve of op vraag van de veroordeelde verlengen.

4) Indien een werkstraf niet is uitgevoerd binnen het jaar, bijvoorbeeld omwille van redenen die niet te wijten zijn aan de veroordeelde zoals een gebrek aan omkadering of prestatieplaatsen, kunnen de Probatiecommissies de uitvoeringstermijn dus verlengen.

In 2010, werden 1 844 van de 10 267 afgesloten mandaten werkstraf (17,9 %) niet of niet volledig uitgevoerd omwille van verschillende redenen.

De verjaring is in het registratiesysteem van de justitiehuizen niet opgenomen als één van de redenen van afsluiting van het mandaat. Dientengevolge is het aantal werkstraffen dat werd afgesloten omwille van verjaring, niet gekend.

Ik heb noodzakelijke hervormingsvoorstellen geformuleerd in mijn nota “straf- en strafuitvoeringsbeleid – overzicht en ontwikkeling”, zowel wat betreft het huidige subsidiëringlandschap als wat betreft de samenwerking met niet gesubsidieerde partners.

De lopende zaken verhinderen mij om dit werk op een gestructureerde manier aan te pakken. Er dienen immers belangrijke keuzes gesteld te worden, met te veel organisatorische en budgettaire gevolgen.