SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2010-2011 Zitting 2010-2011
________________
1 juin 2011 1 juni 2011
________________
Question écrite n° 5-2454 Schriftelijke vraag nr. 5-2454

de Bert Anciaux (sp.a)

van Bert Anciaux (sp.a)

au ministre de la Justice

aan de minister van Justitie
________________
Adoption par des couples homosexuels - Opposition d'hôpitaux - Mesures Adoptie door homoparen - Tegenwerking van ziekenhuizen - Maatregelen 
________________
minorité sexuelle
adoption d'enfant
discrimination fondée sur l'orientation sexuelle
établissement hospitalier
seksuele minderheid
adoptie
discriminatie op grond van seksuele geaardheid
ziekenhuis
________ ________
1/6/2011Verzending vraag
26/9/2011Antwoord
1/6/2011Verzending vraag
26/9/2011Antwoord
________ ________
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-2455 Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-2455
________ ________
Question n° 5-2454 du 1 juin 2011 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 5-2454 d.d. 1 juni 2011 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

À peine dix-huit couples homosexuels ont réussi à adopter un enfant ces quatre dernières années. À l'étranger aussi, les couples homosexuels ont très peu de chances de pouvoir adopter. C'est pourquoi ils sont de plus en plus souvent candidats aux adoptions nationales. D'après certains experts, les hôpitaux plus conservateurs hésitent à confier un enfant pour adoption à un couple homosexuel. Ils formulent des objections à cet égard et ils abusent de la loi de façon à mettre des obstacles à l'adoption par des couples homosexuels. Ils contournent la loi en cherchant eux-mêmes, en tant qu'hôpital ou que gynécologue, un couple hétérosexuel désireux d'adopter un enfant.

Selon la réaction de la ministre de la Santé publique à ma question écrite n°5-1584, vous pouvez répondre aux questions suivantes.

Avez-vous connaissance de ces pratiques ? Pouvez-vous intervenir disciplinairement contre les hôpitaux qui rendent impossible, par des voies détournées, l'application de la réglementation légale relative à l'adoption par des couples homosexuels ? Cette forme de discrimination est-elle punissable ou peut-elle être rendue punissable ? Ordonnerez-vous une enquête à ce sujet et communiquerez-vous éventuellement, au parquet ou au Centre pour l'égalité des chances, les noms des hôpitaux et médecins agissant de manière discriminatoire ?

2) Pouvez-vous confirmer le faible nombre d'adoptions par des couples homosexuels ou avez-vous connaissance d'adoptions internationales qui ont abouti grâce à la médiation directe des candidats adoptants ? J'ai déjà dénoncé voici de nombreuses années les situations intolérables que l'on rencontre dans le monde de l'adoption. Êtes-vous au courant des pratiques qui imposent aux candidats adoptants le paiement de sommes importantes pour l'adoption d'un enfant ?

 

Amper achttien homokoppels slaagden er de laatste vier jaar in om een kind te adopteren. Ook in het buitenland maken homokoppels bitter weinig kans op een adoptie. Daarom stellen homokoppels zich steeds meer kandidaat voor de binnenlandse adopties. Volgens sommige deskundigen bieden de meer conservatieve ziekenhuizen tegenkanting bij het toekennen van een adoptiekind aan een homokoppel. Ze uiten daartegen bezwaren en misbruiken zo de wet, waardoor adoptie door homokoppels in de praktijk wordt tegengewerkt. Ze omzeilen de wet door als ziekenhuis of als gynaecoloog zelf op zoek te gaan naar een heterokoppel dat interesse heeft in het adoptiekind.

Volgens de reactie van de minister van Volksgezondheid op mijn schriftelijke vraag nr. 5-1584 u op de volgende vragen antwoorden:

1) Heeft u kennis over deze praktijken? Kan u disciplinair optreden tegen ziekenhuizen die op slinkse wijze de wettelijke regeling voor adoptie voor homoparen onmogelijk maken? Is zulke vorm van discriminatie strafbaar of kan deze strafbaar worden gemaakt? Zal u hieromtrent een onderzoek bevelen en zo mogelijk de namen van die ziekenhuizen en geneeskundigen die discriminerend optreden doorgeven aan het parket of aan het Centrum voor gelijkheid van kansen?

2) Kan u het lage aantal adopties door homoparen bevestigen of heeft u kennis van buitenlandse adopties die gelukt zijn via rechtstreekse bemiddeling van de kandidaat adoptieouders? Al vele jaren geleden klaagde ik de wantoestanden aan binnen de adoptiewereld. Bent u op de hoogte van praktijken waarbij kandidaat-adoptanten grote geldsommen moeten betalen voor het verkrijgen van een adoptiekind?

 
Réponse reçue le 26 septembre 2011 : Antwoord ontvangen op 26 september 2011 :

Même après m'être renseigné auprès des communautés, je n'ai pas connaissance de pratiques auxquelles des hôpitaux ou même des gynécologues apporteraient leur contribution afin d'empêcher les couples homosexuels d'adopter. Le rapport annuel 2010 en matière de discrimination et de diversité du Centre pour l'égalité des chances et la lutte contre le racisme, qui s'est concentré sur les holebis, n'en fait pas non plus état.

Si je venais à être informé de telles pratiques, j'aviserais immédiatement le procureur du roi des faits qui constituent un abus. Le Centre pour l'égalité des chances et la lutte contre le racisme peut lui aussi agir si de tels faits se produisent, et ce en vertu de l'article 3, alinéa 2, 5°, de la loi du 15 février 1993 créant un Centre pour l'égalité des chances et la lutte contre le racisme. Le Centre est en effet habilité à ester en justice dans les litiges violant la loi du 10 mai 2007 tendant à lutter contre certaines formes de discrimination. Or, la situation évoquée dans la question parlementaire relève de cette loi qui a créé un cadre général pour la lutte contre la discrimination sur la base, entre autres, de l'orientation sexuelle et ce dans les domaines visés à l’article 5. Un médecin ou un hôpital qui empêche l'adoption d'un enfant par un couple homosexuel uniquement sur la base du fait qu'il s'agit d'un couple homosexuel commet en principe une discrimination à l'accès et à l'offre de biens et services publiquement disponibles. Il incombe in fine au juge du fond d'estimer s'il est question concrètement de discrimination ou non.

L'article 22 de la loi tendant à lutter contre certaines formes de discrimination prévoit les peines suivantes :

Est puni d'un emprisonnement d'un mois à un an et d'une amende de cinquante euros à mille euros, ou de l'une de ces peines seulement :

1° quiconque, dans l'une des circonstances visées à l'article 444 du Code pénal, incite à la discrimination à l'égard d'une personne, en raison de l'un des critères protégés, et ce, même en dehors des domaines visés à l'article 5 ;

2° quiconque, dans l'une des circonstances visées à l'article 444 du Code pénal, incite à la haine ou à la violence à l'égard d'une personne, en raison de l'un des critères protégés, et ce, même en dehors des domaines visés à l'article 5 ;

3° quiconque, dans l'une des circonstances visées à l'article 444 du Code pénal, incite à la discrimination ou à la ségrégation à l'égard d'un groupe, d'une communauté ou de leurs membres, en raison de l'un des critères protégés, et ce, même en dehors des domaines visés à l'article 5 ;

4° quiconque, dans l'une des circonstances visées à l'article 444 du Code pénal, incite à la haine ou à la violence à l'égard d'un groupe, d'une communauté ou de leurs membres, en raison de l'un des critères protégés, et ce, même en dehors des domaines visés à l'article 5.

Le renvoi à l’article 444 du Code pénal détermine que les faits doivent se produire publiquement. Dans le cadre de la procédure pénale, l'intentionnalité de l'auteur doit aussi être présumée : celui-ci doit avoir commis la discrimination de façon volontaire et intentionnelle.

Le nombre d'adoptions par des couples homosexuels est en effet faible. Jusqu'à présent, aucune adoption internationale par des couples homosexuels n'a été reconnue. Dans de nombreux pays d'origine, la législation interne prévoit effectivement que les adoptions ne sont ouvertes qu'aux couples de sexe différent.

Des pratiques étrangères sont en effet connues où d'importantes sommes d'argent doivent être payées pour obtenir un enfant adoptif. De telles pratiques sont inacceptables.

Ook na navraag bij de gemeenschappen zijn mij geen praktijken bekend waaraan ziekenhuizen of zelfs gynaecologen zouden meewerken om homokoppels van adopties uit te sluiten. Het jaarverslag 2010 inzake discriminatie en diversiteit van het Centrum voor Gelijke Kansen en Racismebestrijding, dat zich focuste op holebi’s, maakt hier ook geen gewag van.

Indien ik zou geïnformeerd worden van dergelijke praktijken zou ik de feiten die een misbruik uitmaken, onmiddellijk aan de procureur des Konings ter kennis brengen. Ook het Centrum voor gelijke kansen en racismebestrijding kan optreden indien dergelijke feiten zich voordoen en dit op basis van artikel 3, tweede lid, 5º, van de wet van 15 februari 1993 tot oprichting van een Centrum voor gelijkheid van kansen en voor racismebestrijding. Het Centrum is namelijk bevoegd om in rechte op te treden in alle rechtsgeschillen waarbij er een schending is van de antidiscriminatiewet van 10 mei 2007. De situatie waarvan sprake in de parlementaire vraag valt dan ook onder deze wet. Deze wet creëerde een algemeen kader voor de bestrijding van discriminatie op grond van onder andere seksuele geaardheid en dit met betrekking tot de in artikel 5 bedoelde aangelegenheden. Een arts of ziekenhuis die de adoptie van een kind door een homokoppel verhindert, enkel op basis van het feit dat het om een homokoppel gaat, maakt zich in principe schuldig aan discriminatie bij de toegang tot en het aanbod van goederen en diensten die publiekelijk beschikbaar zijn. Het is uiteindelijk aan de feitenrechter om te oordelen of er in concreto sprake zal zijn van discriminatie of niet.

Artikel 22 van de antidiscriminatiewet bepaalt de straffen

Met gevangenisstraf van een maand tot een jaar en met geldboete van vijftig euro tot duizend euro of met een van die straffen alleen wordt gestraft:

1° hij die in een van de in artikel 444 van het Strafwetboek bedoelde omstandigheden aanzet tot discriminatie jegens een persoon wegens een van de beschermde criteria, en dit, zelfs buiten de in artikel 5 bedoelde domeinen;

2° hij die in een van de in artikel 444 van het Strafwetboek bedoelde omstandigheden aanzet tot haat of geweld jegens een persoon wegens een van de beschermde criteria, en dit, zelfs buiten de in artikel 5 bedoelde domeinen;

3° hij die in een van de in artikel 444 van het Strafwetboek bedoelde omstandigheden aanzet tot discriminatie of tot segregatie jegens een groep, een gemeenschap of de leden ervan, wegens een van de beschermde criteria, en dit, zelfs buiten de in artikel 5 bedoelde domeinen;

4° hij die in een van de in artikel 444 van het Strafwetboek bedoelde omstandigheden aanzet tot haat of geweld jegens een groep, een gemeenschap of de leden ervan, wegens een van de beschermde criteria, en dit, zelfs buiten de in artikel 5 bedoelde domeinen.

De verwijzing naar artikel 444 van het Strafwetboek bepaalt dat de gebeurtenissen zich in het openbaar moeten voordoen. In de strafrechtelijke procedure wordt er ook een intentionaliteit verondersteld van de dader: deze moet op een vrijwillige en opzettelijke manier hebben gediscrimineerd.

Het aantal adopties door homoparen is inderdaad laag. Tot op heden werden er geen inter-landelijke adopties door homoparen erkend. In veel landen van herkomst bepaalt de interne wetgeving immers dat adopties alleen voor koppels van verschillend geslacht openstaan.

Er zijn inderdaad buitenlandse praktijken bekend waar voor het verkrijgen van een adoptiekind belangrijke geldsommen worden betaald. Dergelijke praktijken zijn onaanvaardbaar.