SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2010-2011 Zitting 2010-2011
________________
21 avril 2011 21 april 2011
________________
Question écrite n° 5-2169 Schriftelijke vraag nr. 5-2169

de Inge Faes (N-VA)

van Inge Faes (N-VA)

au ministre de la Justice

aan de minister van Justitie
________________
Prisons - Agressions - Enregistrement - Politique Gevangenissen - Agressie -- Registratie - Beleid 
________________
établissement pénitentiaire
agression physique
strafgevangenis
lichamelijk geweld
________ ________
21/4/2011Verzending vraag
18/10/2011Antwoord
21/4/2011Verzending vraag
18/10/2011Antwoord
________ ________
Question n° 5-2169 du 21 avril 2011 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 5-2169 d.d. 21 april 2011 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Plusieurs fois par an, les médias signalent des cas d'agression dans les prisons belges. Des membres du personnel de la prison mais également des détenus sont pratiquement chaque semaine victimes d'agression tant verbale que physique. En vue d'enregistrer le nombre de cas d'agression dans les établissements pénitentiaires, la direction générale des Établissements pénitentiaires travaille, depuis 2007, à un système d'enregistrement standardisé des agressions ou incidents.

Afin de pouvoir examiner cette question, je voudrais obtenir une réponse aux questions suivantes :

1. Le système d'enregistrement des agressions ou incidents de la direction générale des Établissements pénitentiaires est il tout à fait opérationnel ? Dans la négative, quelle en est la raison ?

2. Combien d'agressions ou incidents sont ils enregistrés chaque année depuis 2007 ? Je souhaiterais que ces chiffres soient ventilés par établissement pénitentiaires/prison.

3. De quelles sortes d'agressions ou incidents s'agit il chaque fois ?

4. Comment l'administration pénitentiaire intervient elle contre ces agressions ? Est il nécessaire de revoir le règlement disciplinaire des prisons ?

 

Een aantal keer per jaar worden we via de media opgeschrikt door een geval van agressie in een Belgische gevangenis. Personeelsleden van de gevangenis, maar ook andere gedetineerden zijn echter, haast wekelijks het slachtoffer van agressie dit zowel verbaal als fysiek. Om het aantal gevallen van agressie in penitentiaire instellingen te registreren werkt het directoraat-generaal Penitentiaire Inrichtingen sinds 2007 aan een gestandaardiseerd registratiesysteem van agressie-incidenten.

Om deze problematiek te kunnen onderzoeken had ik dan ook graag antwoord op volgende vragen.

1. Staat het registratiesysteem van agressie-incidenten van het directoraat-generaal Penitentiaire Inrichtingen op punt? Zo nee wat is hiervoor de reden?

2. Hoeveel agressie-incidenten per jaar, sinds 2007 zijn er geregistreerd? Graag deze cijfers onderverdeeld per strafinrichting/gevangenis.

3. Over welk soort agressie-incidenten gaat het dan telkens?

4. Hoe treedt het gevangeniswezen op tegen deze agressie, is er noodzaak om het tuchtrechtelement voor gevangenissen te herzien?

 
Réponse reçue le 18 octobre 2011 : Antwoord ontvangen op 18 oktober 2011 :

1. à 3. La direction générale (DG) EPI dispose de données chiffrées relatives au nombre d'agressions ou incidents dans les prisons. Ces chiffres sont liés à l'enregistrement des accidents du travail. Vous trouverez en annexe un tableau donnant un aperçu par prison du nombre d'accidents du travail à la suite d'une agression.

4. Tout d'abord, il existe un certain nombre d'aspects préventifs qui doivent faire en sorte que le nombre de cas d'agression à l'égard du personnel pénitentiaire diminue. Un élément important est la formation du personnel afin d'apprendre à gérer l'agression et afin de l'éviter. Le deuxième aspect préventif est la sécurité dynamique. La sécurité est en grande partie déterminée par les conditions de vie, l'offre de travail, les visites et les activités. La surpopulation entraîne une charge supplémentaire pour les conditions de travail des membres du personnel et pour les conditions de vie des détenus. Le Masterplan apporte une réponse à ce problème notamment en créant plus de capacité. Si l'on s'est attelé à la rénovation de l'infrastructure existante dans une première phase, la construction de nouvelles ailes et de nouvelles prisons a entre-temps débuté dans une seconde phase. En attendant, la location de la prison de Tilburg offre une solution transitoire.

Le maintien de la sécurité est en outre caractérisé par une interaction dynamique entre le personnel pénitentiaire et les détenus, d'une part, et par un équilibre entre les moyens techniques mis en œuvre et un régime de détention constructif, d'autre part.

Outre les aspects préventifs, il y a les aspects répressifs. Conformément à l’article 29 du Code d'instruction criminelle, les cas de coups et blessures doivent toujours être dénoncés au ministère public.

Parallèlement, l'agression physique ou verbale à l'égard du personnel constitue évidemment aussi une infraction disciplinaire, qui est sanctionnée de manière appropriée par le biais du régime disciplinaire applicable aux détenus. Il appartient au directeur d'apprécier, sur la base des faits qui lui sont exposés, si une sanction disciplinaire doit être infligée et le cas échéant laquelle. Il est impossible de dire combien de cas enregistrés ont débouché sur une sanction pour les détenus. Les dispositions de la loi de principes relative à la discipline sont entrées en vigueur le 1er septembre 2011 en remplacement des dispositions de l'arrêté royal du 21 mai 1965 portant règlement général des établissements pénitentiaires. Plus encore que les anciennes dispositions, cette loi offre à toutes les parties un cadre juridique sûr qui énumère clairement les transgressions disciplinaires ainsi que les sanctions disciplinaires (maximales) correspondantes.

Accidents du travail à la suite d'une agression 2007-2010

EP

Agression physique

Agression verbale


2007

2008

2009

2010

2007

2008

2009

2010

Anvers

11

9

6

21

0

0

0

0

Bruges

10

4

18

25

0

3

0

0

Termonde

1

3

0

0

0

0

0

0

Everberg

0

0

1

1

0

0

0

0

Gand

4

0

2

4

0

0

0

0

Hasselt

5

17

9

14

0

0

0

0

Hoogstraten

0

0

0

1

0

1

0

0

Ypres

0

1

1

1

0

0

0

0

Louvain central

0

2

9

3

0

0

0

0

Louvain secondaire

3

2

|

6

0

0

0

0

Malines

0

1

0

4

0

0

0

0

Merksplas

7

6

14

26

1

0

0

0

Audenarde

5

1

2

4

1

0

0

0

Ruiselede

0

0

0

0

0

0

0

0

Saint-Gilles (NL)

5

1

3

3

0

0

0

0

Tongres

N/A

N/A

N/A

1

N/A

N/A

N/A

0

Turnhout

8

3

10

8

0

0

0

0

Forest (NL)

7

1

2

2

0

0

0

0

Wortel

1

0

0

5

0

0

1

0

Andenne

4

8

2

5

0

0

0

0

Arlon

3

0

2

2

0

0

0

0

Dinant

0

0

0

2

0

0

0

0

Everberg (F)

1

0

0

0

0

0

0

0

Forest (F)

2

4

6

12

0

0

0

0

Huy

0

0

0

0

0

0

0

0

Ittre

8

2

7

3

1

1

0

1

Jamioulx

2

2

3

8

1

0

1

0

Lantin

14

7

21

45

2

0

1

2

Marneffe

1

0

0

2

0

0

0

0

Mons

4

1

2

2

0

1

0

0

Namur

2

0

2

1

0

0

0

0

Nivelles

1

3

3

4

0

0

0

0

Paifve

10

9

4

13

0

0

0

0

St-Gilles (F)

6

1

2

7

0

0

0

0

St-Hubert

4

3

1

3

0

0

0

0

Tournai

0

0

0

3

0

0

0

0

Verviers

3

2

3

3

0

0

0

1

TOTAL

132

93

136

232

6

6

3

4


1. tot 3. Het directie-generaal (DG) EPI beschikt over cijfergegevens van het aantal agressie-incidenten in de gevangenissen. Deze cijfers zijn gelinkt aan de registratie van de arbeidsongevallen. In bijlage vindt u een tabel met een overzicht per gevangenis van het aantal arbeidsongevallen als gevolg van agressie.

4. Vooreerst zijn er een aantal preventieve aspecten die moeten zorgen voor een vermindering van het aantal agressiegevallen ten aanzien van het gevangenispersoneel. Een belangrijk element is de opleiding van het personeel om te leren omgaan met agressie en het voorkomen ervan. Een tweede preventief aspect is de dynamische veiligheid. De veiligheid wordt in hoge mate bepaald door de leefomstandigheden, het werkaanbod, bezoek en activiteiten. De overbevolking zorgt voor een extra last voor de werkomstandigheden van personeelsleden en de leefomstandigheden van gedetineerden. Met het Masterplan wordt hieraan een antwoord geboden door onder andere het creëren van meer capaciteit. Waar in een eerste fase ingezet is op het renoveren van bestaande infrastructuur, is inmiddels de tweede fase ingezet met het bouwen van nieuwe vleugels en gevangenissen. Ondertussen brengt het huren van de gevangenis van Tilburg een tussenoplossing.

De handhaving van de veiligheid wordt bovendien gekenmerkt door een dynamische wisselwerking tussen het gevangenispersoneel en de gedetineerden, enerzijds, en een evenwichtige verhouding tussen de technische middelen die worden ingezet en een constructief detentieregime, anderzijds.

Naast de preventieve aspecten heeft men de repressieve aspecten. In geval van slagen en verwondingen dient er steeds, overeenkomstig artikel 29 van het Wetboek van Strafvordering, aangifte te worden gedaan bij het openbaar ministerie.

Daarnaast maakt fysieke of verbale agressie ten aanzien van het personeel uiteraard ook een tuchtrechtelijke inbreuk uit, die via het tuchtregime voor gedetineerden op gepaste wijze wordt gesanctioneerd. Het komt aan de directeur toe te oordelen op basis van de hem voorgelegde feiten of en zo ja, welke tuchtsanctie er dient te worden opgelegd. Het is onmogelijk te zeggen in hoeveel van de gevallen er een sanctie volgde voor de gedetineerden. Op 1 september 2011 treden, ter vervanging van de bepalingen van het koninklijk besluit van 21 mei 1965 houdende het algemeen reglement van de strafinrichtingen, de bepalingen van de Basiswet met betrekking tot de tucht in werking. Meer nog dan de huidige bepalingen, biedt dit een voor alle partijen rechtszeker kader waarin heel duidelijk de tuchtvergrijpen worden opgesomd, alsook de tuchtsancties die daar (maximaal) tegenover staan.

Arbeidsongevallen ten gevolge van agressie 2007-2010

PI

Fysieke agressie

Verbale agressie


2007

2008

2009

2010

2007

2008

2009

2010

Antwerpen

11

9

6

21

0

0

0

0

Brugge

10

4

18

25

0

3

0

0

Dendermonde

1

3

0

0

0

0

0

0

Everberg

0

0

1

1

0

0

0

0

Gent

4

0

2

4

0

0

0

0

Hasselt

5

17

9

14

0

0

0

0

Hoogstraten

0

0

0

1

0

1

0

0

Ieper

0

1

1

1

0

0

0

0

Leuven Centraal

0

2

9

3

0

0

0

0

Leuven Hulp

3

2

1

6

0

0

0

0

Mechelen

0

1

0

4

0

0

0

0

Merksplas

7

6

14

26

1

0

0

0

Oudenaarde

5

1

2

4

1

0

0

0

Ruiselede

0

0

0

0

0

0

0

0

Sint-Gillis (NL)

5

1

3

3

0

0

0

0

Tongeren

nvt

nvt

nvt

1

nvt

nvt

nvt

0

Turnhout

8

3

10

8

0

0

0

0

Vorst (NL)

7

1

2

2

0

0

0

0

Wortel

1

0

0

5

0

0

1

0

Andenne

4

8

2

5

0

0

0

0

Arlon

3

0

2

2

0

0

0

0

Dinant

0

0

0

2

0

0

0

0

Everberg (F)

1

0

0

0

0

0

0

0

Forest (F)

2

4

6

12

0

0

0

0

Huy

0

0

0

0

0

0

0

0

Ittre

8

2

7

3

1

1

0

1

Jamioulx

2

2

3

8

1

0

1

0

Lantin

14

7

21

45

2

0

1

2

Marneffe

1

0

0

2

0

0

0

0

Mons

4

1

2

2

0

1

0

0

Namur

2

0

2

1

0

0

0

0

Nivelles

1

3

3

4

0

0

0

0

Paifve

10

9

4

13

0

0

0

0

St-Gilles (F)

6

1

2

7

0

0

0

0

St-Hubert

4

3

1

3

0

0

0

0

Tournai

0

0

0

3

0

0

0

0

Verviers

3

2

3

3

0

0

0

1

TOTAAL

132

93

136

232

6

6

3

4