SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2010-2011 Zitting 2010-2011
________________
23 mars 2011 23 maart 2011
________________
Question écrite n° 5-1855 Schriftelijke vraag nr. 5-1855

de Guido De Padt (Open Vld)

van Guido De Padt (Open Vld)

au vice-premier ministre et ministre des Finances et des Réformes institutionnelles

aan de vice-eersteminister en minister van Financiën en Institutionele Hervormingen
________________
Douanes et accises - Fonctionnement - Contrôle ("Système PLDA ICT") Douane en accijnzen - Werking - Controle ("PLDA ICT-systeem") 
________________
douane
accise
gazole
administration électronique
contrôle de douane
fraude douanière
douane
accijns
gasolie
elektronische overheid
douanecontrole
douanefraude
________ ________
23/3/2011Verzending vraag
4/5/2011Antwoord
23/3/2011Verzending vraag
4/5/2011Antwoord
________ ________
Question n° 5-1855 du 23 mars 2011 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 5-1855 d.d. 23 maart 2011 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

La douane est chargée de protéger la société, de promouvoir le commerce international en se chargeant de la gestion des frontières extérieures et d'assurer la sécurité de la chaîne logistique.

Pour réaliser cet objectif, il est indispensable que l'administration des Douanes et Accises (D&A) fonctionne correctement, ce qui n'est pas toujours le cas. En 2009, le ministre des Finances Didier Reynders a estimé que D&A ne remplissait pas suffisamment son rôle de " facilitateur du commerce ". Pour ne pas compromettre la compétitivité de la Belgique, quelques réformes ont été effectuées. La concertation avec les différents acteurs repose maintenant sur une base structurelle, le Comité stratégique du Forum national, et l'on a introduit un nouveau système TIC (PLDA) dans le cadre de la modernisation des douanes.

Ces deux réformes ont connu un début quelque peu difficile. Le système PLDA ne se révélait pas si performant et le Forum national n'apportait aucun résultat concret malgré les négociations qui s'y déroulaient.

Un nouveau point noir est récemment apparu. En quatre ans, le nombre de contrôles sur l'utilisation de diesel rouge a diminué de 25 %. Pourtant, cette pratique illégale devient d'autant plus intéressante que le prix du carburant à la pompe connaît une hausse vertigineuse. Selon le service public fédéral (SPF) Finances, le manque de personnel explique cette baisse des contrôles. Le contrôle de l'utilisation de diesel rouge a donc perdu quelques places dans l'ordre de priorités de D&A.

Je souhaiterais obtenir une réponse aux questions suivantes :

1) Le ministre peut-il évaluer le Forum national sur la base des tâches qu'on lui a confiées en 2009 ? Voici ces tâches :

a) présentation des défis pour les années à venir ;

b) détermination des priorités sur lesquelles doit s'axer la concertation ;

c) attribution des priorités aux interestgroups qui travaillent sur des thèmes concernant :policy, research & development et operations ;

d) feed-back du Policy Group transmis au Comité stratégique ;

e) accords sur l'application des décisions.

2) Les débuts difficiles du système PLDA appartiennent-ils au passé ? Quel est le pourcentage des déclarations d'importation et d'exportation en matière de douanes qui ont été validées en 2010 avec le système PLDA ? Où en est l'audit interne du système PLDA ? Le rapport est-il déjà disponible ? Si oui, quelles en sont les conclusions principales ? Où est-il souhaitable d'apporter des améliorations ?

3) Combien de contrôles les douanes ont-elles effectués en 2008, 2009 et 2010 ? Combien d'effectifs a-t-on mobilisés pour chacun de ces contrôles ? Qu'a-t-on principalement contrôlé ? Combien de constations y a-t-il eu ? Quel en était le coût et le revenu tiré ?

4) Outre celui du diesel rouge, quels autres contrôles ont-ils pâti du manque de personnel ? Comment le ministre espère-t-il résoudre ce problème sans augmenter les effectifs ?

 

De Douane staat in voor de bescherming van de samenleving en de bevordering van de internationale handel door het beheer van de buitengrenzen en het verzekeren van de veiligheid van de logistieke keten.

Om deze doelstelling te behartigen is een goed functioneren van de administratie der Douane en Accijnzen (D&A) onontbeerlijk. Dit blijkt niet altijd het geval te zijn. In 2009 oordeelde de geachte minister van Financiën Didier Reynders dat D&A zijn rol van " trade facilitator " onvoldoende vervulde. Om de concurrentiepositie van België niet in het gedrang te brengen werden enkele hervormingen doorgevoerd. Het overleg met de verschillende actoren kreeg met het Strategisch Comité van het Nationaal Forum een structurele basis en een nieuw ICT-systeem (PLDA) werd in het kader van de modernisering van de douane geïntroduceerd.

Beiden kenden een ietwat ongelukkige start. Het PLDA-systeem bleek niet zo performant te zijn en in het Nationaal Forum werd wel onderhandeld maar bleven concrete resultaten uit.

Onlangs kwam een nieuw pijnpunt aan het licht. In vier jaar tijd daalde het aantal controles op het gebruik van rode diesel met een kwart. Nochtans wordt die illegale praktijk financieel steeds interessanter nu de reguliere brandstof aan de pomp steeds meer kost. Volgens de Federale Overheidsdienst (FOD) Financiën is het gebrek aan mankracht verantwoordelijk voor het dalende aantal controles. Controle op rode diesel prijkt daarom lager op het prioriteitenlijstje van D&A.

Graag kreeg ik een antwoord op de volgende vragen:

1) Kan de geachte minister een evaluatie maken van het Nationaal Forum op basis van de taken die hij haar in 2009 hebt toevertrouwd? Deze taken zijn:

a) voorstelling van de uitdagingen voor de komende jaren;

b) vaststellen van de prioriteiten waarrond overleg moet worden gepleegd;

c) toewijzing van de prioriteiten aan interestgroups die werken op thema's rond: policy, research & development en operations;

d) terugkoppeling van Policy Group naar Strategische Comité;

e) afspraken omtrent uitvoering van beslissingen.

2) Zijn de kinderziekten van het PLDA ICT-systeem definitief achter de rug? Hoeveel procent van de in- en uitvoeraangiften inzake douane werden in 2010 met het PLDA- systeem gevalideerd? Hoe ver staat de interne audit van het PLDA-systeem? Is het rapport reeds beschikbaar? Zo ja, wat zijn de belangrijkste conclusies? Waar is verbetering wenslelijk?

3) Hoeveel controles voerde de Douane in 2008, 2009 en 2010 uit? Hoeveel mankrachten werden er telkens ingezet? Naar wat werd vooral gecontroleerd? Hoeveel vaststellingen waren er? Wat was de kostprijs en wat was de opbrengst?

4) Welke controles lijden er, naast de controle op rode diesel, aan een gebrek aan personeel? Hoe hoopt hij dit probleem op te lossen zonder hierbij het personeelsbestand te verhogen?

 
Réponse reçue le 4 mai 2011 : Antwoord ontvangen op 4 mei 2011 :

Question 1

Début 2010, un nouveau souffle a été insufflé au Forum national D&A-commerce. L’objectif était de créer un cadre clair de concertation entre D&A et le commerce. Le Forum national renouvelé a reçu comme mission, dans un esprit de confiance mutuelle et de façon structurée :

- d’échanger mutuellement des informations (feedback) ;

- de concerner le commerce lors de l’élaboration de la législation et lors de l’implémentation de la législation et la réglementation dans des structures opérationnelles;

- de tenir compte de façon structurée de l’avis émis au sein de la plate-forme.

Le Forum national se compose d’un groupe plénier composé de représentants du commerce et des D&A (le Comité stratégique). Ce Comité stratégique, qui se réunit deux fois par an, définit, de façon consensuelle, les priorités et les défis tant à court qu’à long terme.

Ces priorités sont ensuite traitées dans divers groupes de travail qui sont orientés autour de trois thèmes. Le pilier Policy élabore les priorités définies à un niveau stratégique. Le pilier « Policy » est actuellement constitué de deux groupes de travail. Le groupe de travail MCC-MCCIP se focalise, d’une part, sur la réalisation de la nouvelle législation douanière communautaire (actuellement, les priorités sont le « centralised clearance et le self-assessment ») et met en avant, d’autre part, de nouveaux concepts (les priorités sont actuellement entry to the record, la représentation directe vs indirecte, convention unique de transport) en utilisant de façon créative la législation douanière en vigueur (en mettant l’accent sur la facilitation). Le groupe de travail AEO s’occupe de la politique de contrôle vis-à-vis des entreprises certifiées.

Au sein du pilier R&D, les sujets faisant l’objet d’un accord au niveau politique sont examinés et développés. Le groupe de travail BPM a comme mission, d’une part, d’élaborer les sujets traités au niveau politique selon les processus et, d’autre part, de discuter et d’évaluer les paquets BPM proposés par la Commission européenne. Le groupe de travail MASP s’occupe des questions liées à l’implémentation technique (ICT) des processus au sein du cadre général du MASP (multi-annual strategic plan).

Le pilier Operations aborde divers problèmes procéduraux et opérationnels. Ce pilier se compose de quatre groupes de travail : « hinterland », « services de courrier express », « PLDA-NCTS » et « Accises ».

Au sein du Forum national, un Groupe directeur a été créé afin de pouvoir suivre et d’adapter le fonctionnement du Forum national. Ce groupe directeur est composé de coprésidents du Comité stratégique et des trois piliers. Le groupe directeur se réunit bimestriellement. Le groupe directeur a pour but de garantir que les discussions dans les divers groupes de travail (qui sont regroupés autour des trois piliers précités) progressent et aboutissent effectivement à des résultats. Le groupe directeur a également pour rôle de veiller à la cohésion horizontale entre les piliers et à la cohésion de l’ensemble des discussions dans tous les groupes de travail. Lors de la réunion plénière semestrielle du comité stratégique, le groupe directeur fait rapport à propos des résultats et des recommandations des différents groupes à tous les membres du Forum national. Si des décisions sont prises à propos de certains sujets, celles-ci sont prises de concert par les représentants du commerce et les D&A. Si un point de vue commun ne peut être obtenu à propos de certains sujets, les raisons sont toujours communiquées par écrit au commerce.

Question 2

Le PLDA est un système qui s’intègre parfaitement à d’autres systèmes tels que l’ICS (Import Control System), l’EORI (Economic Operator Registration and Identification), l’ECS (Export Control System et le NCTS (New Computerised Transit System) et qui, en plus, doit toujours être adapté suivant les dispositions fiscales et non fiscales qui ne cessent d’être modifiées pour l’importation, l’exportation et le transit de marchandises dans l’Union européenne.

Malgré les mesures prises, il se peut toujours que des éléments imprévus se produisent et l’utilisateur ait l’impression que PLDA n’est pas disponible à 100 %.

Par ailleurs, il y a le problème de la performance. Le contractant conjointement avec l’ICT Finances, a démarré une enquête dont les résultats seront disponibles en mai/juin 2011.

Le système PLDA a validé, en 2010, les déclarations suivantes :

- export: 2 526 643 déclarations;

- import: 2 075 753 déclarations;

- exportation indirecte avec un bureau de sortie BE: 1 873 828.

Pour les déclarations d’exportation, y compris les déclarations d’exportation indirecte avec un bureau de sortie BE, cela représente 100 % conformément à l’obligation légale. Pour les déclarations d’importation, cela représente 90 % des déclarations.

L’audit interne du système PLDA a été exécuté et un rapport officieux à été soumis à l’approbation de l’Administration le 15 février 2011. L’Administration a formulé ses remarques et les a envoyées le 11 mars 2011. Jusqu’à présent, le rapport définitif n’est pas encore parvenu.

Question 3

Nombre de contrôles et de constatations pour les années 2008, 2009 et 2010.

Année 2010

Nombre de contrôles

Nombre de constatations

a) Contrôle visuel des échantillons

74940

409

b) Petit échantillon gasoil pour le labo

12608

788

c) Grand échantillon gasoil pour le labo

1943

110

d) Petit échantillon gasoil de station-service

106

8

e) Grand échantillon gasoil de station-service

21

3

Année 2009

Nombre de contrôles

Nombre de constatations

a) Contrôle visuel des échantillons

81.151

386

b) Petit échantillon gasoil pour le labo

11621

831

c) Grand échantillon gasoil pour le labo

1263

79

d) Petit échantillon gasoil de station-service

113

8

e) Grand échantillon gasoil de station-service

20

3

Année 2008

Nombre de contrôles

Nombre de constatations

a) Contrôle visuel des échantillons

105.642

556

b) Petit échantillon gasoil pour le labo

9349

696

c) Grand échantillon gasoil pour le labo

1068

118

d) Petit échantillon gasoil de station-service

79

26

e) Grand échantillon gasoil de station-service

33

6

En matière de recettes, il n'existe pas de chiffres exacts disponibles.

Il n'y a pas de statistique annuelle du prix de revient et du nombre d'effectifs pour les lieux où les contrôles sont effectués parce que ceux-ci sont souvent coordonnés c'est-à-dire qu'ils prévoient au même moment le contrôle du chargement, du carburant, des documents de transport, des temps de conduite et de repos, etc.…

Le contrôle du carburant vise principalement la double interdiction reprise dans les dispositions de l'article 47 de l'Arrêté Ministériel du 27 octobre 2005 concernant la taxation des produits énergétiques et de l'électricité, à savoir que :

- le gasoil ne peut pas contenir de "Solvent yellow 124";

- et qu'aucun autre marqueur rouge ne peut y être ajouté.

Lors de ce contrôle, les fonctionnaires ne se limitent pas au contrôle du carburant du véhicule. Ils examinent également si le véhicule est muni d'un réservoir dissimulé (par exemple, si le réservoir usuel a été aménagé en deux compartiments, s'il existe un réservoir supplémentaire, s'il y a un deuxième orifice de remplissage…).

Question 4

Le fait qu'il n'y ait plus de recrutement de nouveaux fonctionnaires depuis quelques années se répercute sur tous les contrôles de sorte que des priorités sont établies particulièrement pour les contrôles des produits d'accises et, en général, pour les contrôles sécuritaires.

La collaboration des fonctionnaires accisiens pour effectuer les contrôles de gasoil rouge, l’achat des scanners pour les plaques d'immatriculation qui permettront d'assurer des contrôles ciblés dans le cadre du non-paiement de la taxe de circulation, de la souscription d’une police d’assurance, de la validité du certificat de contrôle technique et du signalement des véhicules volés sont d'autres alternatives. Enfin, l'achat ultérieur du logiciel pour le tachygraphe numérique permettrait un contrôle à la fois plus rapide et plus efficace.

Enfin, les contrôles sont de plus en plus basés sur des critères de sélection.

Vraag 1

Begin 2010 werd het Nationaal Forum D&A – handel nieuw leven ingeblazen. De doelstelling hierbij was om een duidelijk kader voor overleg te scheppen tussen D&A en de handel. Het vernieuwde Nationaal Forum heeft de opdracht om, in een geest van onderling vertrouwen en op een gestructureerde manier:

- onderling informatie uit te wisselen (feedack);

- de handel te betrekken bij het tot stand komen van wetgeving en bij de implementatie van wet- en regelgeving in operationele structuren;

-op een gestructureerde wijze rekening te houden met het binnen het platform uitgebrachte advies.

Het Nationaal Forum bestaat uit een plenaire groep die samengesteld is uit vertegenwoordigers van de handel en van D&A (het Strategisch Comité). Dit Strategisch Comité, dat twee maal per jaar bijeenkomt, legt op basis van een consensusmodel de prioriteiten en uitdagingen vast waarrond zowel op korte termijn als op lange termijn moet worden gewerkt.

Deze prioriteiten worden vervolgens uitgewerkt in diverse werkgroepen, die georiënteerd zijn rond drie pijlers. Binnen de pijler Policy worden de vastgelegde prioriteiten op een strategisch niveau uitgewerkt. De pijler “policy” bestaat momenteel uit twee werkgroepen. De werkgroep MCC-MCCIP focust enerzijds op de totstandkoming van de nieuwe communautaire douanewetgeving (de prioriteiten op dit vlak zijn momenteel Centralised clearance en self - assessment) en schuift anderzijds, door creatief gebruik te maken van de vigerende douanewetgeving, (met nadruk op facilitatie) nieuwe concepten naar voren (de prioriteiten zijn momenteel entry into the record, direct. vs. indirecte vertegenwoordiging, unieke vervoersovereenkomst). De werkgroep AEO, houdt zich bezig met het controlebeleid ten opzichte van AEO gecertificeerde bedrijven.

Binnen de pijler R&D worden de onderwerpen, waarover op policy niveau overeenstemming is bereikt, verder onderzocht en ontwikkeld. De werkgroep BPM heeft enerzijds als opdracht de op policy niveau behandelde onderwerpen procesmatig uit te werken, maar anderzijds ook om de door de Europese Commissie voorgestelde BPM- pakketten te bespreken en te evalueren. De werkgroep MASP houdt zich bezig met vraagstukken verbonden aan de technische implementatie (ICT) van de processen binnen het algemene kader van het MASP (multi - annual strategic plan).

Binnen de pijler Operations worden diverse procedurele en operationele problemen behandeld. Deze pijler bestaat uit vier werkgroepen: “hinterland”, “koerierdiensten”, PLDA-NCTS” en “Accijnzen”

Om de werking van het Nationaal Forum beter te kunnen opvolgen en indien noodzakelijk bij te sturen werd binnen de schoot van het Nationaal forum een stuurgroep opgericht. Deze stuurgroep is samengesteld uit de covoorzitters van het Strategisch comité en van de drie pijlers. De stuurgroep vergadert tweemaandelijks. Het is de rol van de stuurgroep om te garanderen dat de discussies in de diverse werkgroepen (die gegroepeerd zijn rond de drie voornoemde pijlers) vooruitgang maken en ook daadwerkelijk resultaten opleveren. Het is eveneens de rol van de stuurgroep om te waken over de horizontale samenhang tussen de pijlers en over de coherentie van het geheel van de discussies in alle werkgroepen. Tijdens de halfjaarlijkse plenaire vergadering van het Strategisch Comité rapporteert de stuurgroep de resultaten en aanbevelingen van de diverse groepen aan alle leden van het Nationaal Forum. Indien er beslissingen worden genomen omtrent bepaalde onderwerpen, worden deze gezamenlijk genomen door de vertegenwoordigers van de handel en D&A. Indien over bepaalde onderwerpen geen gemeenschappelijk standpunt kan bereikt worden, worden de redenen hiervoor steeds schriftelijk kenbaar gemaakt aan de handel.

Vraag 2

PLDA is een systeem dat verregaand integreert met andere systemen zoals ICS (Import Control System), EORI (Unieke registratie van bedrijven binnen Europa) ECS (Export Control System, NCTS (New Computerised Transit System) en bovendien dient het voortdurend te worden aangepast ingevolge steeds wijzigende fiscale en niet-fiscale maatregelen bij de in-, uit- en doorvoer van goederen in de Europese Unie.

Ondanks de nodige voorzorgen is het steeds mogelijk dat er onverwachte elementen optreden waardoor de gebruiker de indruk krijgt dat PLDA niet voor de volle 100 % beschikbaar is.

Voorts is er het probleem van performantie. De contractant samen met ICT financiën zijn een onderzoek gestart waarvan de resultaten zullen zichtbaar worden in mei/juni 2011.

Het PLDA systeem heeft in 2010 de volgende aangiften gevalideerd:

- uitvoer : 2 526 643 aangiften;

- invoer : 2 075 753 aangiften;

- indirecte uitvoer met kantoor van uitgang BE : 1 873 828.

Voor de uitvoeraangiften met inbegrip van de aangiften indirecte uitvoer met kantoor van uitgang BE betekent dit 100 % gezien de wettelijke verplichting. Voor de invoeraangiften betekent dit 90 % van de aangiften.

De interne audit van het PLDA systeem werd doorgevoerd en een officieus rapport werd aan de Administratie ter goedkeuring voorgelegd op 15 februari 2011. De Administratie heeft haar opmerkingen geformuleerd en doorgestuurd op 11 maart 2011. Tot op heden werd het definitieve rapport nog niet ontvangen.

Vraag 3

Het aantal controles en vaststellingen voor de jaren 2008, 2009 en 2010 is als volgt:

Jaar 2010

Aantal controles

Aantal vaststellingen

a) visuele controle van het monster

74940

409

b) klein gasoliemonster labo

12608

788

c) groot gasoliemonster labo

1943

110

d) klein gasoliemonster benzinestation

106

8

e) groot gasoliemonster benzinestation

21

3

Jaar 2009

Aantal controles

Aantal vaststellingen

a) visuele controle van het monster

81151

386

b) klein gasoliemonster labo

11621

831

c) groot gasoliemonster labo

1263

79

d) klein gasoliemonster benzinestation

113

8

e) groot gasoliemonster benzinestation

20

3

Jaar 2008

Aantal controles

Aantal vaststellingen

a) visuele controle van het monster

105642

556

b) klein gasoliemonster labo

9349

696

c) groot gasoliemonster labo

1068

118

d) klein gasoliemonster benzinestation

79

26

e) groot gasoliemonster benzinestation

33

6

Er zijn geen exacte cijfers beschikbaar inzake opbrengst.

Er worden geen jaarstatistieken bijgehouden van de kostprijs en van het aantal mankrachten, daar de controles meestal gecoördineerd geschieden, dit wil zeggen dat zowel tegelijkertijd controle wordt gedaan op de lading, de transportdocumenten, rij-en rusttijden, brandstof enz…

De brandstofcontrole wordt vooral toegespitst op de verbodsbepaling van artikel 47 van het ministerieel Besluit van 27 oktober 2005 betreffende de belasting van energieproducten en elektriciteit, die tweeledig is:

- de gasolie mag geen “solvent yellow 124” bevatten;

- aan de gasolie mag evenmin een rode merkstof zijn toegevoegd.

Bij die controle beperken de ambtenaren zich niet tot het controleren van de brandstof van het voertuig. Zij zullen tevens onderzoeken of het voertuig uitgerust is met een geheime brandstoftank (bijvoorbeeld normale brandstoftank onderverdeeld in twee compartimenten, bijkomend ingebouwde brandstoftank, tweede vulopening…)

Vraag 4

Daar er sedert jaren geen nieuwe instroom meer is van ambtenaren begint dat inderdaad zijn effect te hebben op alle controles zodat er prioriteiten dienen te worden gesteld, inzonderheid op de controle van de accijnsgoederen en de controle op alles wat kadert inzake veiligheid.

Andere mogelijkheden zijn het inschakelen van accijnsambtenaren voor de controle van de rode gasolie, de aankoop van de nummerplaatscanners waarbij gericht en selectiever kan worden gecontroleerd op niet betaalde verkeersbelasting, de niet verzekerde wagens, de niet gekeurde almede de geseinde en gestolen voertuigen. Ook zou de verdere aankoop van de software voor de digitale tachograaf een vluggere en efficiëntere controle mogelijk maken.

Ten slotte zijn de controles meer en meer gericht op selectiecriteria.