SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2010-2011 Zitting 2010-2011
________________
16 mars 2011 16 maart 2011
________________
Question écrite n° 5-1746 Schriftelijke vraag nr. 5-1746

de Bert Anciaux (sp.a)

van Bert Anciaux (sp.a)

au ministre de la Justice

aan de minister van Justitie
________________
Prison de Tilburg - Détenus belges - Discrimination - Plaintes Gevangenis van Tilburg - Belgische gevangenen - Discriminatie - Klachten 
________________
établissement pénitentiaire
Pays-Bas
transfèrement de détenus
égalité de traitement
strafgevangenis
Nederland
overbrenging van gedetineerden
gelijke behandeling
________ ________
16/3/2011Verzending vraag
1/12/2011Antwoord
16/3/2011Verzending vraag
1/12/2011Antwoord
________ ________
Question n° 5-1746 du 16 mars 2011 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 5-1746 d.d. 16 maart 2011 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

La Ligue des droits de l'homme a émis des remarques critiques quant à une possible discrimination de détenus belges incarcérés à la prison de Tilburg. L'encadrement et l'assistance proposés dans les prisons belges ne seraient que peu voire pas présents à Tilburg. En outre, la Ligue a également relevé de nombreuses plaintes, entre autres sur la qualité de la nourriture, la grande distance pour les visiteurs et la communication difficile.

Indépendamment de l'appréciation positive ou négative qu'offre la solution de Tilburg, cette situation appelle un suivi particulièrement vigilant.

Je souhaiterais obtenir une réponse aux questions suivantes :

1) Le ministre reconnaît-il que les détenus belges de Tilburg ne disposent pas de la même assistance et du même encadrement ? Sur quels arguments et sur quelles preuves fonde-t-il sa réponse ?

2) La nature et l'ampleur relative des plaintes des détenus belges de Tilburg sont-elles différentes et plus importantes que celles des détenus des prisons belges ? Les plaintes sur la qualité de l'alimentation, par exemple, sont-elles justifiées ? Dans l'affirmative, le ministre veillera-t-il à améliorer cet aspect ? Dans la négative, comment justifie-t-il sa réponse ?

3) Peut-il garantir que la prison de Tilburg n'est pas plus difficile d'accès que les prisons belges ?

 

De Liga van de Rechten van de Mens maakte kritische opmerkingen over een mogelijke discriminatie van Belgische gevangenen die in de gevangenis van Tilburg worden ondergebracht. De begeleiding en hulpverlening die in Belgische gevangenissen wel worden aangeboden, zouden in Tilburg niet of onvoldoende aanwezig zijn. Daarnaast noteerde de Liga ook veel klachten, onder andere over de kwaliteit van het eten, de grote afstand voor de bezoekers en de moeilijke communicatie.

Ongeacht een positieve of negatieve appreciatie voor de uitwijkmogelijkheid die Tilburg biedt, vraagt deze casus een bijzonder alerte follow-up.

Graag kreeg ik een antwoord op de volgende vragen:

1) Beaamt de minister dat Belgische gevangenen in Tilburg niet beschikken over een evenwaardig aanbod van hulpverlening en begeleiding? Met welke argumenten en bewijzen staaft hij zijn antwoord?

2) Liggen de aard en de relatieve omvang van de klachten van Belgische gevangenen in Tilburg anders en hoger dan die van de gevangenen in Belgische gevangenissen? Zijn de klachten over bijvoorbeeld de kwaliteit van het eten terecht? Zo ja, hoe zal de minister daarin verbetering brengen? Zo neen, hoe bewijst hij zijn antwoord?

3) Kan hij waarborgen dat de Tilburgse gevangenis niet moeilijker bereikbaar is dan de Belgische gevangenissen?

 
Réponse reçue le 1 décembre 2011 : Antwoord ontvangen op 1 december 2011 :

1) L'offre d'activités de formation et de loisirs à l'établissement de Tilburg est en principe assurée par les Pays-Bas conformément à l'accord de coopération conclu entre la Belgique et les Pays-Bas en vue de l'exécution de la Convention. Cela signifie dans la pratique que le sport, l'enseignement et la bibliothèque de Tilburg sont aujourd'hui pris en charge par les services néerlandais.

Le plus urgent à Tilburg est la mise en place de l'offre du Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding (VDAB) dans le cadre des dossiers de réinsertion. En concertation avec le ministre flamand de l'Emploi (M. Muyters), il a été convenu que le VDAB organiserait le screening des détenus qui entrent en ligne de compte pour un trajet de mise au travail. Le VDAB se rendra à cette fin quelques jours par semaine à Tilburg. A l’issue du screening, l'encadrement concret se fera depuis un établissement pénitentiaire sur le territoire belge.

2) Hormis les échos que j’ai pu lire ou entendre comme vous dans la presse (qui valent donc ce qu’ils valent), je ne dispose d’aucun indice permettant d’affirmer que tel serait bien le cas. Il n’y a aucune plainte formelle. A cet égard, il me semble également significatif qu’alors qu’une vingtaine de procédures ont déjà été engagées par des détenus contre leur transfèrement avant leur transfèrement vers Tilburg (le juge ayant à chaque fois estimé que les droits subjectifs invoqués n’avaient pas été violés), aucune procédure ne l’a jusqu’à présent été par les détenus de Tilburg. Les premières plaintes étaient liées aux inévitables problèmes et difficultés rencontrés à chaque lancement d’un établissement. Elles ont rapidement disparu. La plainte qui a perduré un peu plus longtemps concerne effectivement l’alimentation. Ce sont surtout les détenus qui étaient familiarisés avec la procédure belge où les détenus participent souvent à la préparation des repas qui pouvaient difficilement s’habituer aux repas préparés par le fournisseur externe. Ce problème a été examiné dans le cadre de l’évaluation qui est organisée entre les administrations pénitentiaires des deux pays sur la base de l’article 32 de la Convention. Les Pays-Bas ont indiqué - à juste titre - que la nourriture distribuée à Tilburg est la même que dans tous les autres établissements pénitentiaires néerlandais et qu’elle répond pleinement à toutes les exigences d’une alimentation complète et équilibrée ainsi qu’aux normes néerlandaises pour les collectivités. Pour répondre aux plaintes, la possibilité de servir régulièrement des frites aux détenus serait néanmoins examinée.

Le 10 juin dernier, les membres de la Commission de la Justice de la Chambre ont visité l'établissement pénitentiaire de Tilburg. A cette occasion, les membres de la Commission ont pu constater la situation sur place et ont largement eu l’opportunité de poser des questions aux représentants des différents services concernés de l’administration pénitentiaire.

3) En ce qui concerne l’accessibilité de Tilburg, je répète que Tilburg est situé à moins de 15 kilomètres de la frontière belgo-néerlandaise. L’établissement est facilement accessible en voiture et avec les transports en commun (bus de De Lijn depuis la gare de Turnhout – trajet de 40 minutes).

Dans aucune des 20 procédures distinctes engagées jusqu’ici (à titre préventif) contre un transfèrement, les instances judiciaires belges ont conclu à la violation de l’article 8 de la CEDH ou de tout autre droit subjectif. Depuis Tilburg même, aucune action dans laquelle un détenu invoque une violation au droit à la vie familiale n’a encore été intentée à cet effet.

En outre, les difficultés pratiques éventuelles sont compensées par l’octroi de temps de visite plus longs.

La Belgique est un petit pays où les distances sont très restreintes par rapport aux pays voisins. La localisation de l’établissement pénitentiaire de Tilburg, situé à moins de 15 kilomètres de la frontière belgo-néerlandaise, ne déroge aucunement à cette règle.

1) Het aanbod aan vormingsactiviteiten en vrijetijdsbesteding in de inrichting van Tilburg wordt overeenkomstig de samenwerkings- overeenkomst tussen België en Nederland ter uitvoering van het Verdrag in principe verzorgd door Nederland. Dit betekent dat in de praktijk vandaag in Tilburg sport, onderwijs en bibliotheek door de Nederlandse diensten worden gegarandeerd.

De meest dringende nood in Tilburg is het aanbod van de Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding (VDAB) in het kader van reclasseringsdossiers. In overleg met Vlaams minister van Werk (de heer Muyters) werd de afspraak gemaakt dat de VDAB de screening zal organiseren van de gedetineerden die in aanmerking komen voor een tewerkstellings- traject. De VDAB zal daarvoor enkele dagen per week naar Tilburg komen. Na screening zal de concrete begeleiding verlopen vanuit een strafinrichting op Belgisch grondgebied.

2) Behalve de echo’s die ik met u mocht opvangen via de pers (en die dus waard zijn wat ze waard zijn) beschik ik niet over aanwijzingen dat dit zo zou zijn. Er zijn geen formele klachten. Het lijkt me wat dat betreft ook betekenisvol dat, waar er wel reeds een 20-tal procedures werden ingespannen door gedetineerden vooraleer ze naar Tilburg werden overgeplaatst, gericht tegen de overplaatsing (waarbij de rechter telkens tot niet-schending van de ingeroepen subjectieve rechten besloot), er tot hiertoe nog geen enkele procedure aanhangig werd gemaakt door gedetineerden vanuit Tilburg. De klachten die er in het begin waren, hingen samen met de onvermijdelijke moeilijkheden en problemen verbonden aan elke opstart van een inrichting en zijn snel weggeëbd. De klacht die wat langer bleef nazinderen, betreft inderdaad de voeding. Vooral de gedetineerden die vertrouwd waren met de Belgische gang van zaken waar de gedetineerden dikwijls zelf mee instaan voor de bereiding van het eten, konden moeilijk wennen aan de bereide maaltijden van de externe leverancier. In het kader van de evaluatie die op basis van artikel 32 van het Verdrag wordt georganiseerd tussen de gevangenisadministraties van beide landen, werd dit probleem besproken. Daarbij gaf Nederland – terecht – aan dat er in Tilburg dezelfde voeding wordt verstrekt als in alle andere Nederlandse penitentiaire inrichtingen en dat deze volledig beantwoordt aan alle vereisten voor een volwaardige en evenwichtige voeding en de Nederlandse normen voor collectiviteiten. Om tegemoet te komen aan de klachten, zou niettemin onderzocht worden of er op regelmatige tijdstippen frieten konden worden verstrekt aan de gedetineerden.

Op 10 juni jongstleden bezochten de leden van de Kamercommissie Justitie de penitentiaire inrichting te Tilburg. Bij die gelegenheid hebben de leden van de Kamercommissie de situatie op het terrein kunnen vaststellen en uitgebreid de gelegenheid gehad om vragen te stellen aan de vertegenwoordigers van de verschillende betrokken diensten van de penitentiaire administratie.

3) Wat de bereikbaarheid van Tilburg betreft, weze herhaald dat Tilburg op nog geen 15km van de Nederlands-Belgische grens ligt. De inrichting is vlot bereikbaar met de auto en met het openbaar vervoer (bus van De Lijn vanuit station Turnhout – traject van 40 minuten).

In geen enkele van de 20 onderscheiden procedures die tot hiertoe (preventief) tegen een overplaatsing werden ingespannen, hebben de Belgische rechtsinstanties besloten tot de schending van artikel 8 EVRM of van enig ander subjectief recht. Vanuit Tilburg zelf werd tot hiertoe nog geen enkele vordering aanhangig gemaakt waarbij een gedetineerde zich beroept op een schending van het recht op een familieleven.

Bovendien is er een compensatie van mogelijke praktische moeilijkheden door toekenning van langere bezoektijden.

België is een klein land waarbij de afstanden in verhouding tot de buurlanden zeer gering zijn. De situering van de PI Tilburg, op nog geen 15 km van de Nederlands-Belgische grens, doet op geen enkele wijze afbreuk aan deze verhoudingen