SÉNAT DE BELGIQUE | BELGISCHE SENAAT | ||||||||
________ | ________ | ||||||||
Session 2010-2011 | Zitting 2010-2011 | ||||||||
________ | ________ | ||||||||
23 février 2011 | 23 februari 2011 | ||||||||
________ | ________ | ||||||||
Question écrite n° 5-1456 | Schriftelijke vraag nr. 5-1456 | ||||||||
de Bert Anciaux (sp.a) |
van Bert Anciaux (sp.a) |
||||||||
au ministre des Pensions et des Grandes villes |
aan de minister van Pensioenen en Grote Steden |
||||||||
________ | ________ | ||||||||
Pouvoirs publics - Lien avec les entreprises - Déontologie et transparence - Prévention de confusion d'intérêts | Overheid - Band met het bedrijfsleven - Deontologie en transparantie - Voorkomen van belangenvermenging | ||||||||
________ | ________ | ||||||||
relation administration-administré transparence administrative moralité de la vie politique moralité de la vie économique conflit d'intérêt ministre fonctionnaire |
betrekking tussen overheid en burger openbaarheid van het bestuur politieke moraal economische ethiek belangenconflict minister ambtenaar |
||||||||
________ | ________ | ||||||||
|
|
||||||||
________ | ________ | ||||||||
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-1450 Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-1451 Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-1452 Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-1453 Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-1454 Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-1455 Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-1457 Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-1458 Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-1459 Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-1460 Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-1461 Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-1462 Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-1463 Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-1464 Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-1465 Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-1466 Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-1467 Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-1468 Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-1469 Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-1470 |
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-1450 Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-1451 Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-1452 Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-1453 Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-1454 Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-1455 Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-1457 Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-1458 Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-1459 Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-1460 Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-1461 Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-1462 Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-1463 Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-1464 Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-1465 Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-1466 Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-1467 Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-1468 Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-1469 Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-1470 |
||||||||
________ | ________ | ||||||||
Question n° 5-1456 du 23 février 2011 : (Question posée en néerlandais) | Vraag nr. 5-1456 d.d. 23 februari 2011 : (Vraag gesteld in het Nederlands) | ||||||||
Les pouvoirs publics ont souvent des liens, parfois très étroits, avec les entreprises. Cette relation entraîne toujours un danger de confusion d'intérêts. C'est pourquoi une transparence absolue sur les relations ou les rapports entre des ministres et des fonctionnaires dirigeants, d'une part, et des entreprises, d'autre part, est capitale en vue d'un contrôle attentif et afin de pouvoir démentir avec force de vagues insinuations. Cela renforce la confiance dans l'intégrité des politiques investis d'un mandat exécutif. J'aimerais obtenir une réponse aux questions suivantes : 1) Avez-vous ou vos collaborateurs directs ou fonctionnaires dirigeants ont-ils des liens directs avec une ou plusieurs entreprises de droit privé ? Avez-vous ou vos collaborateurs directs ont-ils des participations dans des sociétés avec lesquelles l'autorité fédérale a un lien contractuel ou structurel ? Dans l'affirmative, de quelles sociétés s'agit-il ? 2) Êtes-vous membre d'un conseil d'administration ou propriétaire ou copropriétaire d'une société de droit privé ? En avez-vous informé le gouvernement ? 3) Avez-vous participé à des délibérations qui ont pu ou peuvent avoir une influence pour ces sociétés ? Si ces sociétés ont acquis ou acquièrent, de l'une ou l'autre manière, un lien direct avec l'autorité, comment pouvez-vous justifier ce lien personnel ? 4) Quelles règles déontologiques valent-elles au sein du gouvernement ? Comment ces règles préviennent-elles très concrètement une éventuelle confusion d'intérêts ? Y a-t-il déjà eu des présomptions, ou des faits de confusion d'intérêts se sont-ils déjà produits ? Dans l'affirmative, quels sont-ils et quelles en sont les conséquences ? Avez-vous démissionné de l'un ou l'autre conseil d'administration en raison d'un lien avec une autorité ? |
Er bestaan veel en soms zeer intensieve banden tussen de overheid en het bedrijfsleven. In die relaties zit altijd het gevaar van belangenvermenging verscholen. Voor een alert toezicht en om vage verdachtmakingen met kracht te kunnen ontkennen, is een absolute transparantie met betrekking tot de verbanden of de verhoudingen tussen regeringsleden en topambtenaren enerzijds en het bedrijfsleven anderzijds daarom cruciaal. Dat zorgt voor een sterk vertrouwen in de onkreukbaarheid van uitvoerende politici. Graag kreeg ik een antwoord op de volgende vragen. 1) Heeft u of hebben uw rechtstreekse medewerkers of topambtenaren rechtstreekse banden met een of meerdere privaatrechtelijke ondernemingen? Bezit u of bezitten uw rechtstreekse medewerkers aandelen van firma's waarmee de federale overheid een contractuele of een structurele band onderhoudt? Zo ja, om welke firma's gaat het? 2) Bent u lid van een raad van bestuur of eigenaar of mede-eigenaar van een privaatrechtelijke firma? Stelde u de regering hiervan op de hoogte? 3) Nam u deel aan beraadslagingen die een invloed konden of kunnen hebben voor die firma's? Indien die firma's op een of andere wijze een rechtstreekse band verwierven of verwerven met de overheid, hoe kan u die persoonlijke band verantwoorden? 4) Welke deontologische regels gelden binnen de regering? Hoe voorkomen die regels heel concreet een mogelijke belangenvermenging? Zijn reeds vermoedens gerezen of hebben zich al feiten van belangenvermenging voorgedaan? Zo ja, welke en met welke gevolgen? Nam u ontslag uit een of andere raad van bestuur wegens een band met een overheid? |
||||||||
Réponse reçue le 12 avril 2011 : | Antwoord ontvangen op 12 april 2011 : | ||||||||
En réponse à la question, je peux communiquer à l’honorable membre ce qui suit. Au niveau fédéral, différentes réglementations sont d’application en la matière. En premier lieu, citons la législation en matière de listes de mandats et de déclaration de patrimoine. Ensuite, la circulaire du premier ministre du 21 décembre 2007 relative aux mandats privés décrit le modus vivendi auquel les membres du gouvernement doivent se conformer pour l’exercice de mandats privés. Enfin, l’on retrouve des règles spécifiques telles que l’interdiction pour les membres du gouvernement de siéger dans certains conseils d’administration, y compris après l’exercice de leur mandat, ou encore d’autres règles spécifiques visant à prévenir les situations de conflits d’intérêts, reprises notamment dans la législation relative aux marchés publics. Les lois du 2 mai 1995 relatives à l'obligation de déposer une liste de mandats, fonctions et professions et une déclaration de patrimoine, prévoient l’obligation de déposer chaque année une liste de mandats auprès de la Cour des comptes ainsi qu’une déclaration de patrimoine lorsque le mandat assujettissable a fait l’objet d’une modification au cours de l’année écoulée. Ces lois ont été complétées et exécutées par les lois du 26 juin 2004. Cette réglementation s’inscrit dans le cadre de la « transparence » mais aussi de l’égalité de traitement, en ce sens que l’exercice d’une fonction ne peut injustement profiter à la personne qui l’exerce. La déclaration de patrimoine peut être un moyen de prouver que l’exercice d’une fonction ou d’un mandat n’a pas donné lieu à un enrichissement irrégulier. Le juge d’instruction est ainsi habilité à consulter la déclaration dans le cadre d’une instruction pénale. Au niveau fédéral, ces lois s’appliquent entre autres aux membres du gouvernement, aux directeurs des organes stratégiques (cellules de politique générale, cellules stratégiques et secrétariats) ainsi qu’aux titulaires d’une fonction de management ou d’une fonction d’encadrement au sein des services publics fédéraux. La circulaire du premier ministre du 21 décembre 2007 relative aux mandats privés indique que dans le chef des membres du gouvernement, la plus grande prudence s’impose quant à l’exercice de mandats privés pendant la durée de leurs fonctions ministérielles. La circulaire prescrit qu’un membre du gouvernement démissionne, dès son entrée en fonction ministérielle et pour la durée du mandat ministériel, de toute fonction de direction dont il/elle est revêtu(e) au sein d'une ASBL. Toutefois, si un membre du gouvernement désire continuer à exercer une telle fonction de direction, il/elle en informe le premier ministre En ce qui concerne les mandats de membre du conseil d’administration dans des sociétés de droit public ou privé, seuls les mandats qui ont un caractère d’intérêt général peuvent être poursuivis. La circulaire énonce enfin que les membres du gouvernement doivent s’abstenir de participer à toute discussion, voire de prendre une décision dans un dossier qui concernerait l’association ou la société dans laquelle ils exercent un mandat. En matière de marchés publics, il convient de rappeler les dispositions de l’article 10 de la loi du 24 décembre 1993 relative aux marchés publics et à certains marchés de travaux, de fournitures et de services. Cet article interdit à tout fonctionnaire, officier public ou toute autre personne physique ou morale chargée d'un service public d'intervenir d'une façon quel-conque, directement ou indirec-tement, dans la passation et la surveillance de l'exécution d'un marché public dès qu'il a un intérêt, soit personnellement, soit par personne interposée, dans l'une des entreprises soumis-sionnaires. Ledit article prévoit également une série de présomptions réfragables et irréfragables de conflit d’intérêts ainsi qu’un devoir de récusation pour les situations affectées par une présomption irréfragable de conflit d’intérêts. Dans la foulée, mettons en lumière la circulaire fédérale du Service public fédéral (SPF) Chancellerie du premier ministre et du SPF Budget et Contrôle de la Gestion « Marchés publics – Déontologie - Conflit d'intérêts - Déclarations sur l'honneur », publiée au Moniteur belge (MB)du 21 juin 2010. Cette circulaire encadre l’application de l’article 10 de la loi du 24 décembre 1993 précitée afin de sensibiliser les intervenants et d’activer les mesures qui y sont contenues, notamment l’obligation de déposer une déclaration sur l’honneur. Les mesures précitées s’inscrivent dans la politique préventive d’intégrité fédérale, qui répond elle-même aux obligations internationales en la matière (voir notamment l’article 9, e, de la loi du 8 mai 2007 portant assentiment à la Convention des Nations unies contre la corruption, faite à New York le 31 octobre 2003; MB du 18.11.2008). La politique préventive d’intégrité fédérale est élaborée par le Bureau d’éthique et de déontologie administratives du SPF Budget et Contrôle de la Gestion, relevant du ministre du Budget et du secrétaire d’État au Budget, adjoint au ministre du Budget. |
In antwoord op de vraag, kan ik het geachte lid het volgende meedelen. Op federaal vlak gelden verschillende regels ter zake. In de eerste plaats is er de wetgeving betreffende de mandatenlijst en vermogensaangifte. Vervolgens omschrijft de omzendbrief van de eerste minister van 21 december 2007 betreffende de privé-mandaten de modus vivendi voor de regeringsleden voor het uitoefenen van privé-mandaten. Tenslotte zijn er specifieke regelingen, zoals onder meer het verbod voor regeringsleden om in bepaalde bestuursraden zitting te hebben, ook na de uitoefening van hun ambt, of nog specifieke regels ter voorkoming van situaties van belangenvermenging in bijvoorbeeld de wetgeving overheidsopdrachten. De wetten van 2 mei 1995 betreffende de verplichting om een lijst van mandaten, ambten en beroepen, alsmede een vermogensaangifte in te dienen, bepalen de verplichtingen voor het aangeven van een jaarlijkse mandatenlijst bij het Rekenhof, alsook een vermogensaangifte bij een wijziging in het aangifteplichtig mandaat in het voorafgaandelijke jaar. Deze wetten werden aangevuld en uitgevoerd door de wetten van 26 juni 2004. Deze regelgeving kadert in de “doorzichtigheid” alsook in de context van de gelijke behandeling, namelijk dat de uitoefening van een functie geen onterecht voordeel mag opleveren aan diegene die ze uitoefent. De vermogensaangifte kan een element vormen om aan te tonen dat er geen onterechte verrijking heeft plaatsgevonden naar aanleiding van het uitoefenen van een ambt of een mandaat. Zo is de onderzoeksrechter in het kader van een strafrechtelijk onderzoek gemachtigd deze vermogensaangifte in te zien. Deze wetten zijn op federaal vlak onder meer van toepassing op de regeringsleden, de directeurs van de beleidsorganen (cellen algemeen beleid, beleidscellen en secretariaten) alsook op de houders van een mandaatfunctie of een staffunctie binnen de federale overheidsdiensten. De omzendbrief van de eerste minister van 21 december 2007 betreffende de privé-mandaten wijst erop dat in hoofde van de regeringsleden uiterste voorzichtigheid is geboden bij het uitoefenen van privé-mandaten tijdens de duur van hun ambt. De omzendbrief schrijft voor dat een regeringslid vanaf zijn benoeming en voor de duur van het ministerieel ambt, ontslag neemt uit elke bestuursfunctie die hij of zij in een VZW bekleedt. Indien men dit toch wenst verder te zetten, brengt men dit ter kennis van de eerste minister. Wat de bestuursmandaten in privaat- of publiekrechtelijke vennootschappen betreft, kunnen enkel die mandaten die een algemeen belang vertegenwoordigen, worden verder gezet. Tenslotte schrijft de omzendbrief ook voor dat de regeringsleden zich moeten onthouden van deelname aan de bespreking van, of van het nemen van een beslissing in, een dossier dat betrekking zou hebben op de vereniging of vennootschap waarin zij een mandaat uitoefenen. Inzake overheidsopdrachten kan worden gewezen op de bepalingen van artikel 10 van de wet van 24 december 1993 betreffende de overheidsopdrachten en sommige opdrachten voor aanneming van werken, leveringen en diensten. Dit artikel verbiedt iedere ambtenaar, openbare gezagsdrager of ieder ander natuurlijk of rechtspersoon belast met een openbare dienst, op welke wijze ook, rechtstreeks of onrechtstreeks tussen te komen bij de gunning van en het toezicht op de uitvoering van een overheidsopdracht van zodra hij persoonlijk of via een tussenpersoon, belangen heeft in één van de inschrijvende ondernemingen. Tevens voorziet dit artikel in een aantal, weerlegbare en onweerlegbare, vermoedens van belangenvermenging, alsook in een wrakingsplicht voor de situaties die worden getroffen door een onweerlegbaar vermoeden van belangenvermenging. Hierbij aansluitend kan worden gewezen op de federale omzendbrief van de Federale Overheidsdienst (FOD) Kanselarij van de eerste minister en de FOD Budget en Beheerscontrole betreffende overheidsopdrachten – deontologie – belangenvermenging – verklaringen op erewoord, bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 21 juni 2010, die de toepassing van artikel 10 van de voormelde wet van 24 december 1993 omkadert met het oog op het sensibiliseren rond en het activeren van de erin vervatte maatregelen, met name door de verplichting tot het afleggen van een verklaring op erewoord. De voormelde maatregelen maken deel uit van het federale preventieve integriteitsbeleid dat zelf kadert in de internationale verplichtingen ter zake (zie m.n. artikel 9, e, van de wet van 8 mei 2007 houdende instemming met het Verdrag van de Verenigde Naties tegen de corruptie, gedaan te New York op 31 oktober 2003; Belgisch Staatsblad (BS)., 18.11.2008). Het federale preventieve integriteitsbeleid wordt ontwikkeld door het Bureau voor Ambtelijke Ethiek en Deontologie van de FOD Budget en Beheerscontrole, onder de bevoegdheid van de minister van Begroting en de staatssecretaris voor Begroting, toegevoegd aan de minister van Begroting. |