SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2013-2014 Zitting 2013-2014
________________
4 avril 2014 4 april 2014
________________
Question écrite n° 5-11347 Schriftelijke vraag nr. 5-11347

de Nele Lijnen (Open Vld)

van Nele Lijnen (Open Vld)

à la vice-première ministre et ministre des Affaires sociales et de la Santé publique, chargée de Beliris et des Institutions culturelles fédérales

aan de vice-eersteminister en minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid, belast met Beliris en de Federale Culturele Instellingen
________________
une cure d'antibiotiques comme traitement de la maladie de Lyme een antibioticakuur als behandeling van de ziekte van Lyme 
________________
antibiotique
maladie infectieuse
antibioticum
infectieziekte
________ ________
4/4/2014Verzending vraag
16/4/2014Antwoord
4/4/2014Verzending vraag
16/4/2014Antwoord
________ ________
Requalification de : demande d'explications 5-4844 Requalification de : demande d'explications 5-4844
________ ________
Question n° 5-11347 du 4 avril 2014 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 5-11347 d.d. 4 april 2014 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

À l'heure actuelle, au moment où l'on diagnostique la maladie de Lyme (pour autant que ce diagnostic soit correctement posé), on prescrit généralement une cure d'antibiotiques de quelques jours. Il me revient cependant que beaucoup de patients, particulièrement ceux chez qui la maladie de Lyme n'a été diagnostiquée qu'à un stade tardif (stades 2 et 3) ont en fait tout intérêt à bénéficier d'un traitement antibiotique d'une durée plus longue que celle habituellement utilisée au stade 1. L'antibiotique est en effet le meilleur moyen d'inhiber la maladie. Dans une réponse antérieure, vous indiquiez : « Le traitement par antibiotiques dirigé contre la maladie de Lyme n’affaiblit pas le système immunitaire. Autrement dit, la maladie de Lyme n’entraîne pas d’immunodépression susceptible de favoriser la survenue d’infections opportunistes. » Je suis bien entendu consciente des problèmes liés à l'utilisation des antibiotiques et à la résistance globale des virus mais je souhaiterais vous poser les questions suivantes à propos de la maladie de Lyme.

1) La ministre dispose-t-elle de chiffres concrets ou d'estimations concernant le nombre de personnes chez qui on a diagnostiqué la maladie de Lyme et à qui l'on a prescrit une cure d'antibiotiques ? Pouvez-vous les communiquer pour 2011, 2012 et 2013 ?

2) Au moment de fixer la durée de la cure d'antibiotiques, établit-on une distinction entre les infections récentes et celles de longue durée, à savoir entre le stade 1, et les stades 2 ou 3 ? Si tel est le cas, quelle est la durée habituelle de la cure pour les différents stades et comment ces délais sont-ils fixés ? La ministre peut-elle expliquer sa réponse ?

3) Quels sont les paramètres utilisés en Belgique pour déterminer le moment où la bactérie Borrelia est suffisamment atténuée pour pouvoir arrêter le traitement antibiotique ? La ministre peut-elle expliquer sa réponse ?

4) La ministre dispose-t-elle de chiffres qui démontrent l'efficacité d'une cure d'antibiotiques, à savoir une cure ayant amené la guérison ? Dans l'affirmative, la ministre peut-elle les communiquer pour 2011, 2012 et 2013 et les ventiler en fonction des différents stades ?

 

Momenteel wordt bij de vaststelling van de ziekte van Lyme (voor zover deze vaststelling correct gebeurt) vaak een antibioticakuur voorgeschreven die een paar dagen duurt. Nochtans verneem ik dat veel patiënten, vooral ook zij waar Lyme pas in een later stadium (stadium 2 en 3) wordt vastgesteld, eigenlijk veel baat hebben bij een langere antibiotica behandeling dan deze gangbaar voor stadium 1. De antibiotica is namelijk datgene wat het beste de ziekte onderdrukt. In een eerder antwoord vermeldde u : "De antibioticabehandeling tegen de ziekte van Lyme verzwakt het immuunsysteem niet. De ziekte van Lyme leidt met andere woorden niet tot immunosuppressie, die het optreden van opportunistische infecties zou kunnen bevorderen." Ik ben mij weliswaar bewust van de problemen met het gebruik met antibiotica en de globale resistentie van virussen, maar ik wilde u met betrekking tot de ziekte van Lyme toch volgende vragen stellen:

1) Beschikt de minister over concrete cijfers of schattingen over het aantal mensen waarbij Lyme wordt gedetecteerd en die aldus een antibioticakuur krijgen om de ziekte te bestrijden? Kan u deze meedelen voor 2011, 2012 en 2013?

2) Wordt bij het bepalen van de duur van de antibiotica kuur een onderscheid gemaakt tussen recente en langdurige infecties, namelijk stadium 1, 2 of 3? Zo ja, wat is de gangbare duur voor de verschillende stadia en hoe worden deze termijnen bepaald? Kan de minister dit toelichten?

3) Welke parameters worden in België gehanteerd om te bepalen wanneer de Borrelia bacterie voldoende ingedijkt is om de antibiotica behandeling stop te zetten? Kan de minister deze toelichten?

4) Beschikt de minister over cijfers die de effectiviteit van een antibiotica kuur aantonen, dit wil zeggen met genezing tot gevolg? Zo ja, kan de minister deze meedelen voor 2011, 2012 en 2013 en hierbij een onderscheid maken tussen de verschillende stadia?

 
Réponse reçue le 16 avril 2014 : Antwoord ontvangen op 16 april 2014 :

1) Sur base de l’étude réalisée par le réseau des médecins vigies, nous savons que 91 % des patients se présentant avec un érythème migrant reçoivent une antibiothérapie immédiatement.

Evolution of the management of asymptomatic tick bites and erythema migrans by SGP (2003-2004 and 2008-2009)

Time period

Asymptomatic tick bites

Erythema migrans

N

Antibiotics (%)

Serology (%)

N

Antibiotics (%)

Serology (%)

2003-2004

674

12

9

294

85

51

2008-2009

699

9

175

338

91

54

p-value


NS

0


0,01

NS

Cette étude sera réitérée en 2015.

2) Concernant la question sur le traitement, le schéma mentionné se réfère à celui prôné par l’ILADS (International Lyme And Associated Diseases Society). Cette société préconise le recours à des antibiothérapies prolongées ou itératives, souvent séquentielles (avec des molécules différentes), fréquemment assorties, par ailleurs, de mesures diététiques. Ces recommandations s’opposent à celles émises par un groupe européen d’experts (EUCALB - European Union Concerted Action on Lyme Borreliosis) qui sont également concordantes avec celles de l’IDSA (Internationnal Lyme Associated Disease Society).

Nos experts belges ont revu ces différentes recommandations et ont choisi de suivre celles de EUCALB et de l’IDSA. Cet avis figure tant dans le Sanford (Adapted for use by the medical profession in Belgium and Luxembourg by the independent Belgian/Luxembourg Working Party on Antimicrobial Therapy) que dans les recommendations de la BAPCOC (Belgian Antibiotic Policy Coordination Committee). Ces recommandations sont revues à intervalles réguliers afin de tenir compte de nouvelles données scientifiques. Outre le caractère « evidence-based » des recommandations de l’IDSA, à l’heure où la prescription excessive d’antibiotiques s’avère probablement bien plus problématique que la maladie de Lyme, les attitudes diagnostique et thérapeutique de l’ILDAS n’apparaissent pas défendables à nos experts. La médiatisation de cette pathologie ne doit pas faire déroger à cette règle.

Selon les recommandations belges, la durée de la cure antibiotique recommandée lors du diagnostic de toute forme de la Maladie de Lyme (erythema chronicum migrans) varie entre 10 et 21 jours selon l’antibiotique prescrit.

3) Comme pour toute maladie infectieuse, si le patient n’a plus de plainte après la prise du traitement recommandé, il est considéré comme guéri.

Si le patient a des plaintes persistantes, il sera à nouveau pris en charge par son médecin afin d’en diagnostiquer la nature et prendre les mesures qui s’imposeront.

4) Comme mentionné dans la réponse à la question 4843-3, il n’existe pas à l’heure actuelle de données quant au suivi de patients guéris d’une maladie. Tout comme pour les questions 4843, 3) et 4844, 1), ce genre d’informations peut se récolter au travers d’une étude épidémiologique spécifique. A ce stade, le choix du traitement est basé sur des études scientifiques qui en démontrent l’efficacité.

1) Op basis van de studie uitgevoerd door het netwerk van peilpraktijken, weten we dat 91 % van de patiënten die Erythema Migrans vertonen onmiddellijk een behandeling met antibiotica ontvangen.

Evolution of the management of asymptomatic tick bites and erythema migrans by SGP (2003-2004 and 2008-2009) :

Time period

Asymptomatic tick bites

Erythema migrans

N

Antibiotics (%)

Serology (%)

N

Antibiotics (%)

Serology (%)

2003-2004

674

12

9

294

85

51

2008-2009

699

9

175

338

91

54

p-value


NS

0


0,01

NS

Deze studie zal worden herhaald in 2015.

2)Wat betreft de vraag over de behandeling, komt het vermelde schema overeen met dat wat door het ILADS (International Lyme And Associated Diseases Society) vooropgesteld wordt. ILADS pleit voor het langdurig en herhaaldelijke, vaak sequentiële gebruik van antibiotherapie (met verschillende moleculen), vaak vergezeld van dieetmaatregelen. Deze aanbevelingen gaan in tegen aanbevelingen geformuleerd door een Europese groep van deskundigen (EUCALB - European Union Concerted Action on Lyme Borreliosis) die ook met die van de IDSA (Internationnal Lyme Associated Disease Society) overeenkomen.

Onze Belgische experts hebben deze verschillende aanbevelingen herzien en ze hebben verkozen om deze van EUCALB en IDSA te volgen. Dit advies verschijnt in de Sanford, alsook in de aanbevelingen van de Bapcoc (Belgische antibiotica beleid coördinatiecomité).

Deze aanbevelingen worden op gezette tijden herzien om rekening te kunnen houden met nieuwe wetenschappelijke gegevens. Naast het “evidence-based” karakter van de aanbevelingen van de IDSA, in een periode waar het buitensporige voorschrijven van antibiotica waarschijnlijk veel meer problematisch is dan ziekte van Lyme, lijken de diagnostische en therapeutische standpunten van de ILDAS niet verdedigbaar voor onze experts. De mediatisering van deze pathologie mag volgens hen niet afwijken van de algemene regel.

Overeenkomstig de Belgische aanbevelingen, varieert de aanbevolen duur van de behandeling met antibiotica bij de diagnose van elke vorm van de ziekte van Lyme (erytheem chronicum migrans) tussen 10 en 21 dagen naargelang de voorgeschreven antibiotica.

3) Zoals bij elke infectieziekte het geval is: als de patiënt geen klachten meer heeft na het nemen van de aanbevolen behandeling, het wordt beschouwd als genezen.

Als de patiënt aanhoudende klachten heeft, zal hij/zij opnieuw in behandeling gaan bij zijn arts om de diagnose van de aard van de ziekte vast te stellen en de maatregelen te nemen die nodig zijn.

4) Zoals vermeld in het antwoord op vraag nummer 5-4843, bestaat er momenteel geen gegevens over de opvolging van patiënten die genezen zijn van een ziekte. Net zoals het geval was voor de vragen 4843, 3) en 4844, 1) kan dit soort informatie worden verzameld binnen het kader van een gespecialiseerde epidemiologische studie. In dit stadium, is de keuze van de behandeling gebaseerd op wetenschappelijke studies die hun doeltreffendheid aantonen.