Het Rekenhof heeft een audit gedaan in de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis (KMKG) van het Jubelpark om een beeld te krijgen van de staat van hun patrimonium. Daaruit zou blijken dat er leemten zijn in de lijst van de collecties kunstwerken.

De permanente collecties van de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis tellen meer dan 650.000 kunstwerken en historische voorwerpen. Ik zal niet verder uitweiden over de beschrijving van dat kunstpatrimonium, maar de grootste problemen die het Rekenhof aan het licht heeft gebracht, zouden het gevolg zijn van een onvolledige inventaris, onder meer de algemene inventaris die slechts 30.000 referenties zou bevatten. In dezelfde gedachtegang zouden de specifieke inventarissen niet in goede voorwaarden worden bewaard. Het Rekenhof zou trouwens aanbevolen hebben om prioriteit te geven aan een nauwkeurige en exhaustieve algemene inventaris. Die prioriteit zou ook al opgenomen zijn in het Witboek van de federale wetenschappelijke instellingen van 2002.

Zo zou er ook geen enkel volledig en bijgewerkt register bestaan van de werken die in de depots worden bewaard. Het zou zelfs zo erg zijn dat sommige depots helemaal niet bekend zijn en dat het moeilijk is om de voorwerpen die soms al enkele decennia in die depots liggen, te volgen. Er is dus geen enkele waarborg dat de collecties zich nog in een ongeschonden staat bevinden.

Tot slot zou er nog een probleem zijn op het vlak van de beveiliging van de voorwerpen, lokalen en reserves omdat sommige bewakers bepaalde specifieke opleidingen niet hebben kunnen volgen.

Ik heb volgende vragen :

1. Kunt u mij zeggen of er maatregelen genomen zijn om een exhaustieve algemene inventaris op te maken en om de specifieke inventarissen van elke sectie te actualiseren? Zo ja, welke en wanneer zullen ze worden toegepast?

2. Denkt u niet dat de digitalisering een oplossing zou kunnen zijn?

3. Welke maatregelen zijn genomen om de werken op te zoeken, die een beetje overal zouden liggen zonder dat er sporen zijn die wijzen naar de plaatsen waar ze werden gelegd? Wordt er een bepaalde zoekmethode gevolgd? Zo ja, welke? Over hoeveel werken gaat het?

4. Worden er maatregelen genomen om de niet-tentoongestelde werken in betere omstandigheden te bewaren?

5. Zouden de bewakers een specifieke opleiding kunnen volgen om de tentoongestelde werken beter te beveiligen?

6. Werden de gebouwen al beter beveiligd? Hoe?

7. Er zouden 150 vrijwilligers aan de inventaris werken. Kunt u die informatie bevestigen? Als ze correct is, bent u het er dan mee eens dat die vrijwilligers een meerwaarde betekenen voor de instelling?

Hieronder vindt het geachte lid de antwoorden op de verschillende elementen in zijn vraag

1. De Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis (KMKG) hebben gevolg gegeven aan het rapport van het Rekenhof. Sinds oktober 2009 is de persoon die verantwoordelijk is voor de dienst “Archief” van de KMKG ook verantwoordelijk voor de reglementering van de algemene inventaris.

Deze heeft zowel een juridische als een administratieve functie, omdat hij de stukken op een juridische manier inpast in de collecties. Door elk binnenkomend stuk een specifiek inventarisnummer te geven, implementeert hij eveneens het essentiële element voor het beheer van de collecties, wat zal toelaten de afgelegde weg van het stuk binnen de collecties te volgen. Hij heeft gedeeltelijk een documentaire functie, die vervolgens wordt aangevuld door de digitalisering van de collecties.

Er zijn twee inventaristypes geïmplementeerd in het museum: een register van verwervingen en een register van bewaargevingen. De stukken die bij het museum in bewaring werden gegeven, moeten in een afzonderlijk register worden opgenomen, omdat zij niet hetzelfde juridische statuut hebben als de schenkingen, erfenissen of aankopen.

De stukken die vroeger werden toegevoegd aan de collecties en die niet werden geïnventariseerd in de oude algemene inventaris of in een inventaris per sectie, zullen worden ingeschreven in de nieuwe algemene inventaris, of het nu gaat om verwervingen of bewaargevingen.

De twee verzamelingen inventarisfiches van verwervingen en bewaargevingen, geklasseerd op nummer, worden jaarlijks bezorgd door de departementshoofden, uiterlijk op 15 december, aan de dienst “archief”. Deze laatste zal ze verzamelen in ingebonden volumes (elke pagina genummerd en getekend), die de jaarlijkse inventarisregisters zullen vormen van de KMKG.

2. De digitalisering is een oplossing, maar zij moet samengaan met een minutieus werk op de collecties. In de schijf van 3,54 miljoen euro die ik ter beschikking heb gesteld van de FWI voor de digitalisering, werd 551 020 euro in december 2009 gereserveerd voor de KMKG, waarvan 493 000 euro voor de databases van historische en artistieke collecties.

3. Momenteel verzamelen de archivaris en de persoon die verantwoordelijk is voor de registratie van de collecties van de KMKG de bewaargevingsdossiers (werken van de KMKG die elders in bewaring worden gegeven) van lange duur. Er wordt contact opgenomen met de verantwoordelijken van deze bewaarplaatsen om ervoor te zorgen dat de stukken terugkeren naar de KMKG. Als de KMKG een vraag ontvangen om de uitlening te verlengen, zal er een bruikleenovereenkomst worden opgesteld.

Sinds het rapport van het Rekenhof in 2009 hebben de KMKG het spoor teruggevonden van 1 022 stukken die voor lange tijd in bewaring werden gegeven, en dat dankzij de analyse van de oude correspondentie van de KMKG.

4. Sinds 1 november 2009 beschikken de KMKG over een nieuwe, van klimaatregeling voorziene bewaarplaats in de Belgradostraat. Het dossier werd behandeld door de ministerraad van 22 januari 2010. Er zou vanaf 2012 een andere bewaarplaats beschikbaar moeten zijn in een oude wasserij in Péronnes-lez-Binche.

De problematiek van de reserves zou niet mogen worden losgekoppeld van de problematiek van de veiligheid en de algemene toestand van het gebouw. Daarom wordt er een masterplan uitgewerkt in overleg met de Regie der Gebouwen en de Commissie Monumenten en Landschappen. Dit masterplan zal faseringen moeten bevatten.

Er werden al verbeteringen aangebracht aan bepaalde reserves, waarvan de algemene toestand bevredigend is. Dankzij verscheidene subsidies van de Nationale Loterij werden sommige reserves uitgerust met compactussen of een aangepaste infrastructuur. Er werd ook een nieuwigheid ingevoerd, te weten het opslaan van stukken naargelang het materiaal waaruit zij bestaan. Zo is er een nieuwe reserve waar alle stukken op een papieren drager worden bewaard (affiches, gravures, beschilderd papier). Ook aanpassingen in andere reserves staan op stapel, met name voor stukken uit plantaardig materiaal en voor de foto’s.

5. In toepassing van de wet van 10 april 1990 tot regeling van de private en bijzondere veiligheid, zullen alle personeelsleden in kwestie van de federale musea voor midden 2011 een opleiding moeten hebben gevolgd met het oog op het behalen van het bekwaamheidsattest “bewakingsagent – erfgoedbewaker”.

6. Zoals vermeld onder punt 4 wordt er momenteel een masterplan uitgewerkt voor de renovatie van het gebouw. De veiligheidsaspecten spelen daarin een centrale rol.

7. Van de 150 vrijwilligers die zijn ingeschreven bij de KMKG, zijn er slechts enkelen die aan de inventaris werken. Zij zijn natuurlijk een meerwaarde voor het instituut.