La frégate Louis-Marie de la marine belge patrouille depuis quelque temps déjà dans le Golfe d’Aden infesté par les pirates. Dans le cadre de l’opération européenne de lutte contre la piraterie Atalanta, la frégate de l'armée belge aide à sécuriser l’immense golfe et offre plus de garanties de sécurité à la marine marchande. La nécessité de faire patrouiller des frégates est évidente. Toutefois, il s’avère difficile, étant donné la surface, le mandat et les limitations techniques, de réduire substantiellement le nombre de pirates ou de les neutraliser. Voici quelques mois, le ministre a annoncé que du personnel militaire serait mis à la disposition des armateurs contre paiement : huit militaires maximum naviguent pendant une semaine pour 150 000 euros afin de protéger le Golfe d’Aden contre la piraterie. Le cadre étant ainsi brièvement défini, j’aimerais obtenir une réponse aux questions suivantes : 1. Combien d’équipes de militaires ont-elles été « louées » à des armateurs afin de leur porter assistance ? Le ministre peut-il communiquer avec précision à quels navires de quels armateurs, entreprises, avec quels accords et sous quelles conditions en matière de mandat et de financement ces militaires ont été prêtés ? Comment évalue-t-il ce procédé ? 2. Comment évalue-t-il l’impact de l’opération Atalanta ? Comment évalue-t-il le mandat de Louise-Marie ? 3. Combien de fois la frégate Louise-Marie a-t-elle été impliquée dans des interventions depuis sa présence dans le Golfe d’Aden ? Comment le ministre évalue-t-il ces chiffres ? 4. À combien s’élève l’impact financier de la mission en termes de coûts fixes et variables ? 5. Combien de temps au maximum un militaire peut-il rester sur la frégate ? 6. Combien de fois l’Alouette est-il intervenu pour inspecter des bateaux suspects ? L’Alouette est-il encore techniquement assez équipé pour mener ses missions à bien ? 7. Quelle est la position du ministre à l’égard du « journalisme encadré » sur les missions militaires belges et la présence de journalistes ? Comment la demande et l’autorisation se déroulent-elles pour ces journalistes ? Où et quand le ministre a-t-il autorisé de tels journalistes ? Peut-il préciser pour quel média ou publication ces journalistes travaillent ou ont travaillé ? 8. Si c’est exact, pourquoi la Louise-Marie n’effectue-t-elle pas d’intervention nocturne ? 9. Pourquoi les mois d’automne ont-ils été décrits comme « mois record » pour les pirates ? 10. Comment le nombre de tentatives d’attaque a-t-il évolué dans le Golfe d’Aden ces dernières années ? Le ministre peut-il l’indiquer avec des chiffres clairs et précis ? 11. Combien de fois la Force navale belge a-t-elle procédé à des tirs d’avertissement dans le Golfe d’Aden ? Lors de quelle mission la Force navale belge a-t-elle dû procéder à de tels tirs ? |
Het Belgische marinefregat Louise-Marie is reeds enkele tijd in de door piraten geteisterde Golf van Aden aan het patrouilleren. In het kader van het Europese defensieprogramma Atalanta helpt het Belgische legerschip de gigantische grote golf te beveiligen en zo de koopvaartschepen meer garanties te bieden inzake hun doorvaart. De noodzaak om fregatten te laten patrouilleren is evident. Toch blijkt het moeilijk om gezien de oppervlakte, het mandaat en technische beperkingen het aantal zeekapers substantieel terug te dringen of uit te schakelen. Een aantal maanden geleden kondigde de geachte minister aan om tegen betaling militair personeel ter beschikking te stellen van rederijen: maximaal acht militairen varen een week mee voor 150 000 euro ter bescherming tegen piraterij in de Golf van Aden. Gezien het voorgaande bondige kader kreeg graag een antwoord op volgende vragen: 1.Hoeveel teams van militairen werden reeds ter assistentie “ verhuurd “ aan rederijen? Kan de geachte minister duidelijk weergeven aan welke boten, van welke rederijen, bedrijven, tegen welke overeenkomst en volgens welke modaliteiten qua mandaat en financiering deze militairen werden uitbesteed? Hoe evalueert hij deze werkwijze? 2.Hoe evalueert hij de impact van operatie Atalanta? Hoe evalueert hij het mandaat van de Louise-Marie? 3.Hoeveel maal werd de Louise-Marie ingezet in interventies sinds haar aanwezigheid in de Golf van Aden? Hoe evalueert hij deze cijfers? 4.Wat is het kostenplaatje van de missie in termen van vaste en variabele kosten? 5.Wat is de maximale tijd dat een militair op de fregat kan blijven? 6.Hoeveel maal werd de Alouette ingezet om verdachte boten te inspecteren? Is de Alouette nog steeds technisch voldoende opgewassen om haar opdrachten ten volle uit te voeren? 7.Hoe staat hij ten aanzien van embedded journalism inzake de Belgische militaire missies en de aanwezigheid van journalisten? Hoe verloopt de aanvraag en toelating voor deze journalisten? Waar en wanneer heeft hij dergelijke journalisten toegelaten? Kan hij preciseren voor welk medium of publicatie deze journalisten werk(t)en? 8.Indien correct, waarom doet de Louise-Marie ’s nachts geen interventies? 9.Waarom worden de herfstmaanden als “ topmaanden “ voor de piraten omschreven? 10.Hoe is de evolutie van het aantal pogingen tot kaping in de Golf van Aden de laatste jaren? Kan hij dit met duidelijke en overzichtelijke cijfers duiden? 11.Hoeveel maal heeft de Belgiche Zeemacht waarschuwingsschoten gebruikt in de Golf van Aden? In welke missie ervoor diende de Belgsiche Zeemacht dergelijke schoten te lossen? |
L'honorable membre est prié de trouver
ci-après la réponse à ses questions.
Le « Vessel Protection
Detachment » (VPD) team Belge, n’a été
déployé qu’une seule fois à bord du
« T.V. Pompeï », un navire de la firme
« N.V. Ondernemingen Jan De Nul ». L’équipe
VPD est normalement composée de neuf personnes et pour la
mise en œuvre d’un VPD, un montant « all-in »
de 115.000 euros par semaine est demandé. Le mandat est
dérivé de celui de l’Opération EU Navfor
Atalanta et de l’UNCLOS (UN Convention on the Law of the
Sea). Il serait prématuré de tirer des conclusions
à partir d’une mise en œuvre unique; néanmoins
cette mise en œuvre d’un VPD à bord du Pompeï
a été un succès.
Il n’y a pas encore eu, sur le plan
international ni national, une analyse approfondie de l’
Atalanta. Il n’y a pas encore de conclusions concrètes
disponibles en ce qui concerne la mise en œuvre du « BNS
Louise-Marie » dans le cadre d’Atalanta qui est
d’ailleurs tout juste terminé. L’opération
Atalanta est un succès et mérite dés lors
d’être continuée. Il est vrai que depuis le début
de l’opération en décembre 2008 le nombre
d’incidents de piraterie a augmenté mais le nombre
d’attaques réussies a diminué. Le mandat de
l’opération Atalanta consiste toujours à
protéger les navires du PAM (Programme Alimentaire Mondial)
et d’autres navires humanitaires ou vulnérables pour
dissuader la piraterie et les attaques armées en mer. Par sa
contribution à l’opération Atalanta, la Belgique
donne suite aux appels du Conseil de sécurité de l’UN,
notamment aux résolutions 1814, 1816 et 1846 (2008), pour
soutenir une mise en œuvre coordonnée devant les côtes
somaliennes. La lutte contre la piraterie et les attaques armées,
représente enfin une contribution concrète au maintien
de l’ordre judiciaire international. La piraterie est en effet
contraire au droit international, en particulier au droit maritime
des NU.
Le Golfe d’Aden (GOA) n’est qu’une
partie de la zone d’opération (partie nord). C’est
pourquoi les données ci-dessous sont réparties en
zones, à savoir entre le GOA et le Bassin somalien (SB). Il y
a eu cinq escortes en GOA. Une mission d’assistance technique
et de protection pour un navire en panne a été
exécutée. Trois escortes ont également eu lieu
dans le SB. Dans le GOA, huit approches ont été faites
sur des navires suspects, dont cinq ont abouti à de réelles
visites (abordage). Dans le SB, trois visites on été
faites. La frégate Louise-Marie a aussi assisté
trent-huit naufragés dans le GOA. Le nombre d’interventions
est principalement lié à l’endroit où le
navire se trouve et à la mission reçue. Le Commandant
de l’escadre détermine la zone de mise en œuvre
et les détails de la mission. Il n’est dès lors
pas opportun d’évaluer la mise en œuvre d’un
seul navire sur le nombre d’interventions.
En ce qui concerne les différents coûts
pour l’opération Atalanta, on peut conclure que ceux-ci
s’élèvent à 12,32 millions d’euros
brut, y compris le coût prévu pour l'appui du personnel
au quartier général opérationnel à
Northwood, le quartier général embarqué à
bord du navire de la Marine hollandaise Evertsen et le quartier
général d'appui logistique à Djibouti. Ces
coûts couvrent 3,10 millions d'euros pour le personnel, 7,85
millions d'euros pour le matériel, 0,76 million d'euros pour
le transport et 0,61 million d’euros pour l'appui logistique
nécessaire. Tenant compte de la compensation interne sur les
crédits de fonctionnement, le coût net total s’élève
à 0,91 million d’euros dont 0,86 million d'euros pour
le personnel et 0,05 million d’euros pour l'appui logistique
nécessaire.
Le temps maximal qu’un membre d’équipage
peut rester à bord n’est pas un facteur limitatif. En
général, on tente de limiter le temps en mer à
un mois au maximum entre deux escales.
L’Alouette III fait partie des capacités
de la frégate Louise-Marie. L’hélicoptère
est mis en œuvre comme senseur extérieur (outside
sensor). Lors d'une mission de patrouille, l’hélicoptère
peut être mis en œuvre plusieurs fois par jour. Dès
l’instant où un navire suspect est détecté
par la frégate, l’hélicoptère est utilisé
pour la suite des actions nécessaires. L’Alouette III
est certainement capable de faire de telles missions, bien que pour
certaines missions il existe un nombre de restrictions. Par rapport
aux hélicoptères plus modernes, l’autonomie de
l'Alouette est plus limitée, ainsi que sa capacité de
cargo (tant en personnel qu’en matériel) et ses
possibilités de vol de nuit.
Les journalistes purent effectuer une courte
visite à bord de la frégate F931 Louise- Marie. Les
médias ont été mis au courant et ont pu
profiter de cette opportunité en s’inscrivant au
Service de presse de la Défense.
Les journalistes ont pu embarquer et naviguer entre
deux ports de ravitaillement. Cela signifie en réalité
qu’ils ont participé à la vie à bord
pendant une dizaine de jours. Une seule journaliste free-lance fut
embarquée comme « Embedded Press »
pendant l’opération Atalanta. Jusqu’à
présent, sa participation résulte en deux articles
publiés respectivement dans le Knack et le Télé-Moustique.
« Embedded Journalism »
est une forme moderne de journalisme. Pour cela, il faut des
engagements clairs préalables.
Cette forme de reportage peut donner une image
correcte de l’engagement de nos troupes et j’ai donc
demandé à l’État-major de la Défense
de réaliser une étude qui, pour l’avenir,
détermine les modalités permettant un « Embedded
Journalism » dans d'autres zones opérationnelles.
La Défense est au courant de l’intérêt
des médias. Dès que les modalités précitées
seront prises, les médias seront contactés dans ce
cadre.
La frégate Louise-Marie est capable de
faire des interventions nocturnes. Mais un abordage dans l’obscurité
implique un risque plus élevé et n’offre aucune
plus-value sur le plan opérationnel S’il le faut, la
frégate peut rester dans le voisinage d’un navire
suspect afin d’entamer l’abordage dès l’aube.
De plus, la plupart des actes de piraterie se font pendant la
journée, ce qui fait que les interventions sont également
diurnes.
La climatologie influence effectivement le
comportement des pirates. Il y a deux périodes où
l’activité de piraterie est la plus élevée,
à savoir au printemps et à l’automne. La mer est
en tout cas plus agitée en hiver et en été à
cause de la mousson. L’automne est la saison préférée
des pirates.
Ces données ont un caractère
confidentiel.
Pendant l’Atalanta, il y a eu à une
seule occasion des coups de semonce tirés par l’arme de
bord de l’Alouette III. Il s’agissait de quelques petits
navires (skiffs) qui se dirigeaient à grande vitesse
vers un navire marchand et qui ne réagissaient pas aux appels
et aux avertissements. Cette procédure est une règle
standard et une étape dans le processus éventuel d’une
escalade de la violence. Cette procédure a déjà
été utilisée pendant des missions d’embargo
devant les côtes de l’ex-Yougoslavie.
|
Het geachte lid gelieve hierna het antwoord te willen
vinden op de door hem gestelde vragen.
Het Belgisch “Vessel Protection
Detachment” (VPD) team werd slechts één maal
daadwerkelijk ingezet aan boord van de « T.V. Pompeï »,
een schip van de firma “N.V. Ondernemingen Jan De Nul”.
Een VPD-team bestaat gewoonlijk uit negen personen en voor de inzet
van een VPD wordt een “all-in” bedrag van 115 000
euro per week aangerekend. Het mandaat is afgeleid van de operatie
EU Navfor Atalanta en vanuit de UNCLOS (UN Convention on the Law
of the Sea). Het zou voorbarig zijn om algemene conclusies te
trekken uit één enkele inzet; niettemin was de inzet
van een VPD aan boord van de Pompeï een succes.
Er is noch internationaal noch nationaal al een
grondige analyse over Atalanta gemaakt. Er zijn bijgevolg nog geen
concrete conclusies beschikbaar aangaande de inzet van de “BNS
Louise-Marie” in het kader van Atalanta die juist afgelopen
is. Operatie Atalanta boekt succes en verdient dan ook om voortgezet
te worden. Sinds het begin van de operatie in december 2008 is het
aantal piraterij-incidenten weliswaar toegenomen maar is het aantal
geslaagde aanvallen afgenomen. Het mandaat van de operatie Atalanta
bestaat nog steeds uit het beschermen van WFP-schepen (“World
Food Program”) en andere humanitaire of kwetsbare schepen voor
het afschrikken van piraterij en gewapende overvallen op zee. Door
zijn bijdrage aan operatie Atalanta, geeft België gevolg aan de
oproepen van de VN-Veiligheidsraad, in het bijzonder de
VN-Veiligheidsraadresoluties 1814, 1816 en 1846 (2008), om een
gecoördineerde inzet voor de kust van Somalië te
ondersteunen. De bestrijding van piraterij en gewapende overvallen
op zee vormen tot slot een uiterst concrete bijdrage aan de
handhaving van de internationale rechtsorde. Piraterij is immers in
strijd met het internationale recht; in het bijzonder het
VN-zeerechtverdrag.
De Golf van Aden (GOA) is slechts een deel van
het totale operatiegebied (noordelijk deel). Daarom worden de
gegevens hieronder telkens opgesplitst in GOA en “Somalië
Bassin” (SB). Er hebben vijf escortes plaatsgevonden in de
GOA. Eenmaal werd er technische bijstand en bescherming geboden aan
een defect schip. Tevens werden er drie escortes uitgevoerd in de
SB. In de GOA werden acht naderingen uitgevoerd op verdachte schepen
waarvan er vijf effectief geleid hebben tot een interventie
(“boardings”) aan boord. In het SB werden drie
interventies uitgevoerd. Het fregat Louise-Marie heeft tenslotte
assistentie verleend aan achtendertig drenkelingen in de GOA. Het
aantal interventies hangt voornamelijk af van de plaats waar het
schip zich bevindt en van de ontvangen opdracht. De commandant van
het eskader bepaalt het inzetgebied en de bijzondere detailopdracht.
Het is daarom niet opportuun om de inzet van één enkel
schip te evalueren aan de hand van het aantal interventies.
Wat de verschillende kosten voor de operatie
Atalanta betreft, kan men stellen dat deze in totaal 12,32 miljoen
euro bruto zullen bedragen, inclusief de kost voor de voorziene
personeelsondersteuning in het operationeel hoofdkwartier te
Northwood, het ingescheept hoofdkwartier aan boord van het
Nederlandse Marineschip Evertsen en het logistiek ondersteunend
hoofdkwartier in Djibouti. Deze kosten omvatten 3,10 miljoen euro
voor het personeel; 7,85 miljoen euro voor het materieel; 0,76
miljoen euro voor het transport en 0,61 miljoen euro voor de nodige
logistieke ondersteuning. Rekening houdend met de interne
compensatie op de functioneringskredieten bedraagt de uiteindelijke
totale netto kost 0,91 miljoen euro waarvan 0,86 miljoen euro voor
het personeel en 0,05 miljoen euro voor de nodige logistieke
ondersteuning.
De maximale tijd dat een bemanningslid aan boord
kan blijven is geen beperkende factor. In het algemeen wordt er wel
gestreefd naar maximaal één maand op zee tussen twee
havenbezoeken.
De Alouette III maakt deel uit van de huidige
capaciteiten van het fregat Louise-Marie. De helikopter wordt als
een verlengstuk ingezet van de sensoren (outside sensor).
Tijdens een patrouilleopdracht kan de helikopter meermaals per dag
ingezet worden. Vanaf het ogenblik dat een verdacht schip
gedetecteerd wordt door het fregat, wordt de helikopter ingezet voor
het vervolg van de nodige acties. De Alouette III is zeker in staat
haar opdracht uit te voeren, alhoewel er voor bepaalde opdrachten
beperkingen bestaan. Ten opzichte van modernere helikopters is de
Alouette beperkt in zijn autonomie, zijn vrachtcapaciteit (zowel
voor materiaal als personeel) en in nachtvluchtmogelijkheden.
Journalisten konden voor een beperkte periode
inschepen aan boord van het fregat F931 Louise-Marie. De media werd
van deze opportuniteit op de hoogte gebracht en kon hierop
inschrijven via de persdienst van Defensie.
De journalisten konden inschepen en meevaren tussen
twee bevoorradingshavens. Dit betekent in werkelijkheid dat ze een
tiental dagen deelnamen aan het ‘boordleven’. Slechts
één freelance-journaliste scheepte in als “Embedded
Press” tijdens de operatie Atalanta. Tot vandaag
resulteerde haar deelname in twee gepubliceerde artikelen, namelijk
in de Knack en de Télé-Moustique.
“Embedded journalism” is een
moderne vorm van journalistiek. Hiervoor moeten op voorhand
duidelijke afspraken gemaakt worden.
Deze vorm van verslaggeving kan een correct beeld
geven van de inzet van onze troepen en daarom heb ik de defensiestaf
gevraagd een studie te maken die voor de toekomst de modaliteiten
regelt waaronder “Embedded Journalism” kan worden
toegestaan in andere operatiegebieden.
Defensie is op de hoogte van deinteresse bij de
media. Zodra de eerdergenoemde modaliteiten duidelijk zijn
afgelijnd, zullen de media hierover gecontacteerd worden.
Het fregat Louise-Marie is wel degelijk in staat
om nachtelijke interventies uit te voeren. Een “boarding”
bij nacht houdt steeds een verhoogd risico in en heeft bovendien
operationeel gezien geen meerwaarde. Indien nodig kan het fregat in
de buurt van een schip blijven om de boarding aan te vangen
bij het eerste daglicht. Bovendien gebeuren de meeste piraterij
acties overdag, waardoor de interventies meestal ook overdag dienen
te gebeuren.
Het klimaat heeft inderdaad een invloed op het
gedrag van de piraten. Er zijn twee periodes gedurende dewelke de
piraterij activiteit het hoogst is, namelijk tijdens de lente- en
herfstperiode. De zee is immers, door de moesson, vaak woeliger in
de winter- en zomermaanden. De herfst is voor de piraten de meest
ideale periode.
Deze gegevens hebben een vertrouwelijk karakter.
Tijdens Atalanta werd er bij één
gelegenheid waarschuwingsschoten afgevuurd met het boordwapen van de
Alouette III. Deze werden gericht tegen een aantal kleine bootjes
(“skiffs”) die met hoge snelheid in de richting
van een koopvaardijschip aan het varen waren en die niet reageerden
op oproepen en waarschuwingen.
Een dergelijke procedure is een standaard maatregel
en een fase in een eventueel escalatieproces. Deze procedure werd
eerder al gebruikt tijdens de embargo opdrachten voor de kusten van
het voormalige Joegoslavië.
|