SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2009-2010 Zitting 2009-2010
________________
7 décembre 2009 7 december 2009
________________
Question écrite n° 4-5482 Schriftelijke vraag nr. 4-5482

de Ann Somers (Open Vld)

van Ann Somers (Open Vld)

à la vice-première ministre et ministre de l'Emploi et de l'Égalité des chances, chargée de la Politique de migration et d'asile

aan de vice-eersteminister en minister van Werk en Gelijke Kansen, belast met het Migratie- en asielbeleid
________________
Taux d'activité des seniors - Augmentation - Pacte de solidarité entre les générations - Conséquences - Prépensions - Accompagnement obligatoire de l'outplacement - Chiffres - Adaptation du système - Activation des demandeurs d'emploi - Accord de coopérat Activiteitsgraad van ouderen - Verhoging - Generatiepact - Gevolgen - Brugpensioenen - Verplichte outplacementbegeleiding - Aantal - Aanpassing van het systeem - Activering van de werkzoekende - Samenwerkingsakkoord - Hernieuwing 
________________
travailleur âgé
vieillissement de la population
retraite anticipée
aide au reclassement
lutte contre le chômage
population active
population en âge de travailler
oudere werknemer
vergrijzing van de bevolking
vervroegd pensioen
steun voor herplaatsing
werkloosheidsbestrijding
beroepsbevolking
bevolking op arbeidsgeschikte leeftijd
________ ________
7/12/2009Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 8/1/2010)
1/2/2010Antwoord
7/12/2009Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 8/1/2010)
1/2/2010Antwoord
________ ________
Réintroduction de : question écrite 4-4419 Réintroduction de : question écrite 4-4419
________ ________
Question n° 4-5482 du 7 décembre 2009 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 4-5482 d.d. 7 december 2009 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

À politique inchangée, un jeune de 15 ans ne travaillera en moyenne que 28,4 ans durant sa carrière. C'est ce qui ressort d'une projection d'experts du Service public fédéral Emploi, Travail et Concertation sociale (SPF ETCS). Lors d'un collogue de la Fédération des entreprises de Belgique (FEB) il a été constaté que le Pacte de solidarité entre les générations n'atteignait pas ses objectifs et ne contribuait pas à une augmentation sensible du taux d'activité des seniors. La Belgique ne parvient toujours pas à atteindre la moyenne de l'Union européenne (UE). Tout cela est problématique eu égard aux conséquences du veillissement.

Le directeur général du SPF ETCS affirme que les résultats du système des prépensions sont très mitigés. Le nombre de “jeunes” prépensionnés de moins de 55 ans a diminué de moitié ces dernières années. Mais le nombre global de prépensionnés continue à augmenter. En outre, il était question d'une explosion du crédit-temps pour les plus de 50 ans. Certes, des efforts ont été accomplis pour l'activation des seniors. Mais dans le même temps, la part des plus de 50 ans dans les dépenses de chômage est passée de 54,3% en 2000 à 57,4% en 2008.

1. Combien de travailleurs seniors, à qui un accompagnement obligatoire de l'outplacement devait être offert, ont-ils effectivement fait appel à cette possibilité depuis l'entrée en vigueur du Pacte de solidarité entre les générations ?

2. Combien de ces personnes ont-elles trouvé un nouvel emploi grâce à l'accompagnement de l'outplacement ?

3. Combien de ces personnes ont-elles suivi l'outplacement, mais sont ensuite restées dans le système de la prépension ?

4. La ministre estime-t-elle que l'accompagnement de l'outplacement pour les travailleurs seniors qui démissionnent doit être développé de manière plus intensive ?

5. Quelles adaptations sont-elles nécessaires ?

6. Estime-t-elle que l'obligation en matière d'outplacement ne doit pas seulement se limiter à l'offre émanant de l'employeur, mais doit également s'appliquer au travailleur qui est tenu d'accepter l'offre ?

7. Lors du renouvellement de l'accord de coopération entre l'État fédéral et les entités fédérées en matière d'activation des demandeurs d'emploi, plaidera-t-elle clairement en faveur de l'élargissement du groupe cible aux plus de 50 ans et, dans l'affirmative, à quelles conditions ?

 

Bij een ongewijzigd beleid zal een jongere van vijftien jaar gemiddeld slechts 28,4 jaar van zijn loopbaan werken. Dat blijkt uit een projectie van experts van de Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg (FOD WASO). Tijdens een colloquium van het Verbond van Belgische Ondernemingen (VBO) werd tot de bevinding gekomen dat het Generatiepact zijn doel voorbij schiet en niet bijdraagt tot een wezenlijke verhoging van de activiteitsgraad van ouderen. Nog steeds kan België geen gelijke tred houden met het Europese Unie (EU)-gemiddelde. Een en ander is problematisch met het oog op de gevolgen van de vergrijzing.

De directeur-generaal van de FOD WASO stelt dat het resultaat inzake brugpensionering zeer gemengd is. Het aantal " jonge " bruggepensioneerden onder 55 jaar is de afgelopen jaren gehalveerd. Maar de hele groep bruggepensioneerden bleef groeien. Bovendien was er sprake van een explosie van het tijdkrediet voor 50-plussers. Er werden zeker inspanningen geleverd voor de activering van ouderen. Maar tegelijk nam het aandeel van de 50-plussers in de werkloosheidsuitgaven toe van 54,3 % in 2000 tot 57,4 % in 2008.

1. Hoeveel oudere werknemers aan wie verplichte outplacementbegeleiding moest worden aangeboden, hebben effectief een beroep gedaan op dit aanbod sinds de inwerkingtreding van het Generatiepact?

2. Hoeveel van deze mensen hebben dankzij outplacementbegeleiding een nieuwe job gevonden?

3. Hoeveel van deze mensen hebben wel outplacement gevolgd, maar konden nadien alsnog met brugpensioen?

4. Is de geachte minister van oordeel dat de outplacementbegeleiding voor oudere werknemers die ontslagen worden intensiever moet worden uitgebouwd?

5. Welke aanpassingen dringen zich op?

6. Is ze van oordeel dat de verplichting inzake outplacement niet alleen beperkt moet blijven tot het aanbieden ervan door de werkgever, maar er ook in hoofde van de werknemer een verplichting moet gelden om het aanbod te aanvaarden?

7. Zal ze bij de hernieuwing van het samenwerkingsakkoord tussen de federale overheid en de deelgebieden in zake de activering van werkzoekenden er ondubbelzinnig voor pleiten om de doelgroep uit te breiden tot de vijftig plussers en zo ja, onder welke voorwaarden?

 
Réponse reçue le 1 février 2010 : Antwoord ontvangen op 1 februari 2010 :

1. Il n’existe pas de chiffres officiels et fiables à propos du nombre de travailleurs âgés en Belgique à qui une offre obligatoire d’outplacement a été faite et ceux qui font effectivement appel à l’offre d’outplacement. L’Office National de l’Emploi ne tient pas de statistiques sur ce sujet. Par ailleurs, après leur licenciement, tous les travailleurs ne se joignent pas à un outplacement et ne font pas de demande d’indemnité auprès de l’Office national de l'emploi (ONEM).

2. Tout comme pour la réponse à la première question, nous ne disposons pas des chiffres concrets pour cette question ci.

Nous pouvons nous référer aux données de Federgon qui, dans le rapport annuel de 2008, dispose des chiffres des travailleurs qui, après avoir suivi la procédure d’accompagnement pour travailleurs âgés (qui s’est achevée en 2006), avaient retrouvé un emploi. Pour ceux qui ont retrouvé un emploi après avoir suivi une telle procédure, le pourcentage s’élevait à 82,4 %.

3. Un nombre important de prépensionnés peuvent partir en prépension sans devoir suivre la procédure obligatoire d’outplacement. Ceci vaut pour les travailleurs qui quittent une entreprise qui n’a pas été reconnue comme entreprise en difficulté ou en restructuration. Deuxièmement, dans le cadre d’une entreprise reconnue en difficulté ou en restructuration, un certain nombre de travailleurs peuvent partir en prépension sans passer par la procédure d’outplacement obligatoire. C’est le cas pour ceux qui, à la fin du délai de préavis théorique ou de la période couverte par l’indemnité compensatoire de préavis, ont soit atteint l’âge de 58 ans soit, peuvent prouver un passé professionnel de 38 ans. Cette catégorie de prépensionnés ne doit ni être disponible sur le marché du travail ni être inscrit comme demandeur d’emploi. L’ONEM dispose de chiffres pour la catégorie des travailleurs qui ont demandé le droit à la prépension sur base des paiements d’août 2009. La répartition est la suivante :

  • système général : 15 301 ;

  • reconnaissance de l’entreprise, le travailleur a soit 58 ans, soit 38 ans de passé professionnel : 1 182 ;

  • reconnaissance de l’entreprise, le travailleur n’a pas 58 ans et ne possède pas 38 ans de passé professionnel : 453.

Ce dernier groupe, qui est clairement plus restreint, doit donc suivre une procédure d’outplacement. En outre, il faut mentionner que les personnes de 50 ans et plus, qui ont été licencié dans le cadre d’un licenciement collectif avec un abaissement de l’âge d’accès à la prépension selon l’arrêté royal du 9 mars 2006, n’ont accès à la prépension qu’après avoir rempli l’obligation de participation à une cellule pour l’emploi. Ils sont obligatoirement activés depuis le Pacte des générations. Nous ne disposons pas de chiffres concrets à propos du nombre de travailleurs âgés qui, après avoir suivi la procédure d’outplacement, partent tout de même en prépension.

4. La politique prévoit un élargissement du groupe cible et une intensification de l’offre d’outplacement.

L’offre d’outplacement faite par la cellule pour l’emploi consiste aujourd’hui en une politique plus intensive qu’auparavant. La réglementation relative aux cellules pour l’emploi, qui doivent être créées en cas de licenciement collectif, a également été élargie récemment. Aujourd’hui, il faut, sauf exceptions, que tous les travailleurs soient inscrits auprès de ces cellules pour l’emploi, indépendamment de leur âge ou de leur ancienneté. On essaie ainsi d’offrir un reclassement professionnel à chaque travailleur licencié.

5. L’accompagnement d’outplacement via les cellules pour l’emploi est réglementé dans la législation fédérale. Cette accompagnement d’outplacement est obligatoire pour toutes les personnes de 45 ans et plus. L’accompagnement d’outplacement doit répondre aux exigences de qualité telles qu’elles sont prévues dans la CCT n° 82. L’outplacement lui-même est une matière régionale. Ce sont les régions qui ont la compétences et la possibilité d’éventuellement élargir l’accompagnement d’outplacement dans les cellules pour l’emploi.

6. Actuellement et sauf exceptions, un travailleur est obligé de s’engager et de participer à l’offre d’outplacement. La réglementation du chômage prévoit qu’un travailleur qui ne collabore pas à la procédure d’outplacement ou qui refuse une offre d’outplacement peut être exclu du droit aux allocations de chômage, plus précisément, pour une période allant de 4 à 52 semaines. La même chose est valable lorsqu’une personne de 45 ans et plus, qui a droit à un outplacement, n’en fait pas la demande. Dans certains cas, le travailleur peut être exclu totalement. Parfois, le directeur de l’ONEM compétent peut se limiter à une exclusion avec un sursis ou, éventuellement, à la remise d’un avertissement. Nous devons responsabiliser aussi bien le travailleur que l’employeur. L’employeur est obligé d’offrir un outplacement. Lorsque l’employeur ne rempli pas ses obligations, l’ONEM peut lui infliger une amende et le travailleur peut encore recevoir une offre d’outplacement après avoir fait une demande auprès de l’ONEM.

7. Le Conseil Supérieur de l’Emploi a déjà par deux fois, dans ses rapports annuels récents, plaider en faveur d’un élargissement aux personnes de 50 ans et plus où dans lesquels il était bien souligné que cela doit se passer d’une manière adaptée. Le développement concret doit naturellement être réalisé entre les institutions régionales et l’ONEM. L’objectif reste le renforcement du contrôle du comportement de recherche des demandeurs d’emploi tout en renforçant les investissements dans l’accompagnement et la formation des chômeurs de 50 ans et plus. Une des modalité particulières qui pourrait valoir pour les personnes de 50 ans et plus serait, par exemple, une adaptation de l’offre actuelle de formation aux exigences spécifiques de ce groupe (modules de formations plus courts, utilisation maximale de l’expérience acquise, etc.). Étant donné l’ampleur du groupe des chômeurs de 50 ans et plus, l’élargissement du champ d’application de l’accord de coopération doit également se dérouler par phase.

1. Er bestaan geen officiële en betrouwbare cijfers over het aantal oudere werknemers in België aan wie verplichte outplacementbegeleiding wordt aangeboden en die ook effectief een beroep doen op het outplacementaanbod. De Rijksdienst voor Arbeidsvoorzieningen houdt geen statistieken ter zaken bij. Het is overigens niet zo dat alle werknemers na hun ontslag, al dan niet gepaard met outplacementbegeleiding, een aanvraag om uitkeringen indienen bij de Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening (RVA).

2. Net als voor het beantwoorden van de eerste vraag hebben we ook voor deze vraag niet de concrete cijfers ter zake.

We kunnen wel als referentie kijken naar de gegevens van Federgon die in het jaarverslag 2008 wel cijfers heeft van de werknemers die na het volgen van een begeleiding voor oudere werknemers (die in 2006 werd beëindigd) opnieuw tewerkgesteld waren. Het percentage dat opnieuw tewerkgesteld raakte na een dergelijke begeleiding bedraagt 82.4 % .

3. Een belangrijk aantal bruggepensioneerden kunnen op brugpensioen gaan zonder het volgen van de verplichte outplacementbegeleiding. Dit geldt voor die werknemers die vertrekken in een onderneming zonder een erkenning van de onderneming in herstructurering of in moeilijkheden. Ten tweede kunnen een aantal werknemers die vertrekken in het kader van een erkenning van het bedrijf in herstructurering of in moeilijkheden ook zonder de verplichte outplacementbegeleiding op brugpensioen gaan. Dit geldt namelijk voor zij die op het einde van de theoretische opzegtermijn of van de periode gedekt door de overeenstemmende opzegvergoeding, ofwel 58 jaar zijn, ofwel 38 jaar beroepsverleden kunnen bewijzen. Deze categorieën van bruggepensioneerden moeten evenmin beschikbaar zijn voor de algemene arbeidsmarkt of ingeschreven zijn als werkzoekende. De RVA heeft cijfers voor de verdeling van de werknemers die het recht op brugpensioen hebben aangevraagd op basis van de betalingen van augustus 2009. De verdeling is als volgt:

  • algemene stelsels : 15 301 ;

  • erkenning van het bedrijf, de werknemer is ofwel 58 jaar, ofwel heeft hij 38 jaar beroepsverleden: 1 182 ;

  • erkenning van het bedrijf, de werknemer is geen 58 jaar en heeft geen 38 jaar beroepsverleden: 453.

Deze laatste groep die duidelijk kleiner is moet dus verplicht outplacementbegeleiding volgen. Bovendien moet men er op letten dat de 50-plussers die worden ontslagen bij collectief ontslag met een verlaging van de brugpensioenleeftijd volgens het koninklijk besluit van 9 maart 2006 nog steeds uitzicht op brugpensioen hebben eens de verplichte participatie aan een tewerkstellingscel voorbij is. Ook al worden ze verplicht geactiveerd sinds het Generatiepact. Concrete cijfers over het aantal oudere werknemers die na het volgen van outplacementbegeleiding toch nog op brugpensioen gaan, hebben we niet ter onze beschikking.

4. Het beleid heeft voorzien in een verruiming van de doelgroep en een intensivering van het outplacementaanbod.

Het outplacementaanbod dat door de tewerkstellingscel wordt gedaan, betreft nu een intensievere begeleiding dan vroeger. De regeling inzake de tewerkstellingscellen, die moeten worden opgericht in geval van collectief ontslag, is onlangs tevens verruimd. Zo moeten nu, behoudens uitzonderingen, alle werknemers, ongeacht hun leeftijd of anciënniteit, zich inschrijven in deze tewerkstellingscel. Men probeert zo een outplacementtewerkstelling aan te bieden aan iedere ontslagen werknemer.

5. In de federale wetgeving wordt outplacementbegeleiding via de tewerkstellingscel gereglementeerd. Deze outplacementbegeleiding is verplicht voor alle 45-plussers. De outplacementbegeleiding moet daarbij voldoen aan de kwaliteitsvereisten zoals deze in CAO nummer 82 zijn vastgelegd. Outplacement zelf is een gewestmaterie. Het zijn de gewesten die de bevoegdheid en de mogelijkheid hebben om de outplacementbegeleiding in de tewerkstellingscellen eventueel te verruimen.

6. Een werknemer is momenteel, behoudens uitzonderingen, verplicht in te gaan op een outplacementaanbod en eraan mee te werken. De werkloosheidsreglementering voorziet dat een werknemer die niet meewerkt aan een outplacementbegeleiding of weigert in te gaan op een aanbod tot outplacement kan worden uitgesloten van het recht op werkloosheidsuitkeringen, meer bepaald gedurende een periode tussen 4 en 52 weken; Hetzelfde geldt wanneer de 45-plusser het outplacement waarop hij recht heeft, niet heeft aangevraagd. In bepaalde gevallen kan de werknemer zelfs volledig worden uitgesloten. Soms kan de bevoegde RVA-directeur zich beperken tot het opleggen van een uitsluiting met uitstel of eventueel tot het geven van een verwittiging. We moeten zowel de werknemer als de werkgever responsabiliseren. De werkgever is verplicht outplacement aan te bieden. Wanneer de werkgever zijn verplichting niet nakomt kan hij een boete worden opgelegd door de RVA, en kan de werknemer alsnog outplacement aangeboden krijgen na aanvraag bij de RVA.

7. De Hoge Raad voor Werkgelegenheid heeft reeds tot twee maal toe in zijn recentste jaarverslagen gepleit voor een uitbreiding naar de 50-plussers, waarbij wel werd onderstreept dat dit op een aangepaste manier moet gebeuren. De concrete uitwerking moet natuurlijk overlegd worden met zowel de Gewestinstellingen als met de RVA: De bedoeling blijft dat het strenger toezicht op het zoekgedrag van die werklozen samen gaat met een versterkte investering in de begeleiding en opleiding van die werkloze 50-plussers. Eén van de bijzondere modaliteiten die zou kunnen gelden voor die 50-plussers is bijvoorbeeld een aanpassing van het huidig opleidingsaanbod aan de specifieke vereisten van die groep (kortere opleidingsmodules, maximaal gebruik van opgedane ervaring, enz.). Gelet op de omvang van de groep van de werkloze 50-plussers zal de uitbreiding van het toepassingsgebied van het samenwerkingsakkoord natuurlijk ook gefaseerd moeten verlopen.