SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2009-2010 Zitting 2009-2010
________________
22 octobre 2009 22 oktober 2009
________________
Question écrite n° 4-4797 Schriftelijke vraag nr. 4-4797

de Christine Defraigne (MR)

van Christine Defraigne (MR)

au ministre de la Justice

aan de minister van Justitie
________________
Prisons - Bruges et Lantin - Régime dans la "section de mesures de sécurité individuelles particulières" - Conformité à la Convention européenne des droits de l'homme et des libertés fondamentales Gevangenissen - Brugge en Lantin - Regime in de "afdeling individueel bijzonder veiligheidsregime" - Overeenstemming met het Europees Verdrag tot Bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden 
________________
établissement pénitentiaire
régime pénitentiaire
traitement cruel et dégradant
convention européenne des droits de l'homme
détenu
strafgevangenis
strafstelsel
wrede en onterende behandeling
Europees Verdrag voor de rechten van de mens
gedetineerde
________ ________
22/10/2009Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 27/11/2009)
25/11/2009Dossier gesloten
22/10/2009Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 27/11/2009)
25/11/2009Dossier gesloten
________ ________
Heringediend als : schriftelijke vraag 4-5707 Heringediend als : schriftelijke vraag 4-5707
________ ________
Question n° 4-4797 du 22 octobre 2009 : (Question posée en français) Vraag nr. 4-4797 d.d. 22 oktober 2009 : (Vraag gesteld in het Frans)

Il y a bientôt deux ans qu'une « section de mesures de sécurité individuelles particulières » (dénommée aussi « AIBV ») a été créée dans les prisons de Bruges et de Lantin. Cette section est venue s'ajouter au « régime extra » déjà en vigueur et réservé aux auteurs de faits graves.

Les conditions de détention y seraient les suivantes : pas de contact avec l'extérieur, pas de courrier, pas de visites sauf celle, strictement réglementée et surveillée, de son avocat, deux fouilles corporelles approfondies chaque jour, ainsi qu'une fouille de la cellule, un isolement complet de 23 heures sur 24 avec une « promenade » autorisée dans une sorte de cage grillagée (pour éviter les évasions par hélicoptères), menottes aux poignets et aux chevilles.

Plus inquiétant encore, l'observation que doivent subir ces détenus les empêcherait d'avoir une quelconque intimité ou même de dormir puisqu'ils doivent être observés par un gardien parfois toute les quinze minutes et ce, de jour comme de nuit. Il arrive également qu'une lampe soit allumée jour et nuit dans leur cellule de sorte qu'il est impossible pour eux de dormir normalement.

La section belge de l'Observatoire international des prisons (OIP) dénonce certaines de ces mesures attenantes à ce régime de placement dans la section de mesures de sécurité individuelles particulières. Mesures qu'elle n'hésite pas à qualifier de constitutives de traitements inhumains et dégradants prohibés par la Convention européenne des droits de l'homme et des libertés fondamentales.

L'OIP dénonce également l'absence de critères clairs et objectifs pour décider du maintien d'un détenu en régime strict de détention ainsi que la disparité des mesures prises d'un établissement pénitentiaires à un autre.

Alors que le Comité européen pour la prévention de la torture s'apprête à visiter nos établissements pénitenciers, pourriez-vous me rassurer sur le fait que la situation actuelle dans les prisons de Bruges et de Lantin n'est pas telle que décrite ou bien, si cela a pu être le cas auparavant, qu'on est parvenu, entre-temps, à remédier à la situation ?

J'aimerais également que vous me garantissiez que la Belgique n'enfreint pas la Convention internationale des droits de l'homme du fait qu'à la privation de liberté du condamné s'ajouterait une « deuxième peine », en l'occurrence le placement en section de mesures de sécurité individuelles particulières. Et cela alors que la Belgique n'a toujours pas résolu son problème de surpopulation carcérale, source également de conflits avec la Convention internationale des droits de l'homme et avec les recommandations du Conseil de l'Europe.

 

Bijna twee jaar geleden werd in de gevangenissen van Brugge en Lantin een afdeling bijzonder individueel veiligheidsregime (ook AIBV genoemd) opgericht. Die sectie is toegevoegd aan het “extra regime” dat al wordt toegepast en bestemd is voor zware misdadigers.

De detentievoorwaarden zouden de volgende zijn : geen contact met de buitenwereld; geen briefwisseling; geen bezoek, behalve streng gereglementeerd en bewaakt bezoek van de advocaat; dagelijks twee grondige fouilleringen op het lichaam per dag en inspectie van de cel; 23 op 24 uur volledig isolement met de toelating om een “wandeling” te maken in een soort kooi met traliewerk (om ontsnappingen per helicopter te voorkomen), hand- en enkelboeien.

Nog zorgwekkender is de observatie waaraan de gedetineerden zijn onderworpen, die elke vorm van intimiteit onmogelijk maakt en de gedetineerde zelfs belet te slapen. Om de vijftien minuten moeten ze immers door een bewaker worden gecontroleerd, zowel 's nachts als overdag. Soms blijft in hun cel dag en nacht een lamp branden, waardoor ze onmogelijk normaal kunnen slapen.

De Belgische afdeling van het Internationaal Observatorium van de gevangenissen (OIP) protesteert tegen sommige maatregelen die aanleunen bij dat regime van plaatsing in de afdeling bijzonder individueel veiligheidsregime. Ze aarzelt niet om die maatregelen te kwalificeren als onmenselijk en vernederend, en verboden door het Europees Verdrag tot Bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden.

Het OIP hekelt ook het gebrek aan duidelijke en objectieve criteria waarop men zich baseert voor de plaatsing van een gedetineerde in een streng detentieregime, alsook de uiteenlopende maatregelen in de verschillende penitentiaire instellingen.

Het Europees Comité ter preventie van foltering bereidt een bezoek aan onze penitentiaire instellingen voor. Kunt u bevestigen dat de huidige situatie in de gevangenissen van Brugge en Lantin niet is zoals beschreven of, als dat vroeger zo mocht zijn geweest, dat men er inmiddels in geslaagd is die situatie te verhelpen?

Ik had van u ook graag de garantie gekregen dat België het internationaal Verdrag tot Bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden niet schendt door aan de vrijheidsberoving van de veroordeelde nog een “tweede straf” toe te voegen, in dit geval de plaatsing in een afdeling bijzonder individueel veiligheidsregime. België heeft bovendien nog altijd geen oplossing gevonden voor het probleem van de overbevolking in de gevangenissen, wat ook een bron van conflict is met het Europees Verdrag tot Bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden en met de aanbevelingen van de Raad van Europa.