SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2008-2009 Zitting 2008-2009
________________
11 mai 2009 11 mei 2009
________________
Question écrite n° 4-3464 Schriftelijke vraag nr. 4-3464

de Nele Jansegers (Vlaams Belang)

van Nele Jansegers (Vlaams Belang)

au ministre de la Justice

aan de minister van Justitie
________________
Peines d’emprisonnement - Pays d’origine - Volonté d'y purger sa peine Gevangenisstraffen - Land ver herkomst - Vrijwillig uitzitten van de straf 
________________
exécution de la peine
ressortissant étranger
transfèrement de détenus
accord bilatéral
voltrekking van de straf
buitenlandse staatsburger
overbrenging van gedetineerden
bilaterale overeenkomst
________ ________
11/5/2009Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 11/6/2009)
1/7/2009Antwoord
11/5/2009Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 11/6/2009)
1/7/2009Antwoord
________ ________
Question n° 4-3464 du 11 mai 2009 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 4-3464 d.d. 11 mei 2009 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Lors d’une récente visite à la prison de Termonde, j’ai constaté que certains détenus d’origine étrangère souhaitaient purger leur peine dans leur pays d’origine, par exemple, parce qu’ils pourraient y recevoir la visite de leur famille, mais qu’il n’est pas toujours possible d’accéder à leur demande.

D’où ces questions :

1. Avec quels pays la Belgique a-t-elle conclu des conventions permettant aux détenus de purger leur peine dans leur pays d’origine ?

2. Lors de leur incarcération, les détenus originaires de ces pays sont-ils informés de cette possibilité ? De quelle manière ?

3. De quelle manière peuvent-ils formuler pareille demande et auprès de qui ? Doivent-ils motiver cette demande ?

4. Combien de détenus ont-ils eux-mêmes demandé à purger leur peine dans leur pays d’origine au cours de ces cinq dernières années ? De quel pays provenaient-ils ?

5. Dans combien de cas cette demande a-t-elle été acceptée ? Quel laps de temps s’est-il écoulé entre la demande et le transfèrement dans le pays d’origine ?

6. Dans combien de cas la demande n’a-t-elle pas été acceptée ? Pour quelles raisons ?

 

Bij een recent bezoek aan de gevangenis van Dendermonde bleek dat gedetineerden van buitenlandse afkomst soms zelf vragende partij zijn om hun straf uit te zitten in het land van herkomst, omdat bijvoorbeeld hun familie hen dan kan bezoeken, maar dat op dat verzoek niet altijd kan worden ingegaan.

Vandaar volgende vragen:

1.Met welke landen zijn er overeenkomsten die het mogelijk maken dat gevangenen hun straf in hun eigen land gaan uitzitten?

2.Worden gedetineerden uit die landen bij hun opsluiting erop attent gemaakt dat zij deze mogelijkheid hebben? Op welke manier?

3.Op welke manier kunnen zij dit aanvragen en bij wie? Moeten zij die aanvraag motiveren?

4.Hoeveel gedetineerden vroegen de voorbije vijf jaar zelf om hun straf in het land van herkomst te mogen uitzitten? Uit welke landen waren zij afkomstig?

5.In hoeveel gevallen werd op die vraag ingegaan? Hoeveel tijd zat er tussen de aanvraag en de overbrenging naar het land van herkomst?

6.In hoeveel gevallen werd niet op de vraag ingegaan? Om welke redenen?

 
Réponse reçue le 1 juillet 2009 : Antwoord ontvangen op 1 juli 2009 :

1. En dehors des soixante-quatre pays qui ont adhéré à la Convention européenne du 21 mars 1983 sur le transfèrement des personnes condamnées, des négociations sont actuellement en cours avec plusieurs pays en vue de conclure une convention bilatérale.

La République démocratique du Congo, la République dominicaine, la Thaïlande et le Maroc ont déjà signé une convention de ce type, laquelle devra à son tour être ratifiée. Une convention bilatérale existe déjà avec Hong Kong.

2. Oui. Toutefois, pour que les détenus puissent entrer en ligne de compte pour un transfèrement, un certain nombre de conditions d’octroi formelles et matérielles doivent être réunies. Chaque détenu qui répond à première vue aux conditions d’octroi formelles reçoit – dès que sa situation est définitive – des informations orales et écrites sur l’existence de la possibilité de transfèrement, les conditions, la procédure et les conséquences. Il lui est demandé expressément s’il souhaite faire usage de cette possibilité et il est pris acte de son choix.

Par ailleurs, depuis le 1er septembre 2005 (ratification du Protocole additionnel du 18 décembre 1997 à la Convention européenne du 21 mars 1983 sur le transfèrement des personnes condamnées), il est également possible dans certaines circonstances que le détenu étranger soit transféré sans que son accord soit requis à cet effet.

3. Voir 2. : l’initiative est prise par le directeur de la prison ou son suppléant. Lorsqu’un détenu fait savoir au directeur qu’il souhaite faire usage de la possibilité de transfèrement, ce dernier communique les données et documents nécessaires au service Coopération internationale en matière pénale du Service public fédéral (SPF) Justice et la procédure est lancée. La demande du détenu ne doit donc en soi pas être motivée. La procédure est automatiquement engagée dès que les conditions d’octroi formelles sont à première vue réunies. Le service Coopération internationale en matière pénale du SPF Justice vérifie alors plus avant si les conditions d’octroi formelles et matérielles sont réunies ou non. Le procureur du roi peut également rendre un avis. La décision finale appartient au ministre de la Justice, ce sur la base du principe que le transfèrement doit être autorisé dans toute la mesure possible et aussi rapidement que possible après que la condamnation est devenue définitive. En effet, le transfèrement sert à la fois les intérêts de la société et ceux de la personne condamnée.

La circulaire ministérielle n° 1733 du 14 novembre 2001, consultable sur le site internet du SPF Justice, contient de plus amples explications en la matière.

4. Du 1er janvier 2005 à ce jour, 142 détenus étrangers ont déjà introduit une demande en vue de subir leur peine de prison dans leur pays d’origine ou de résidence. Pour la deuxième question du point 4, je renvoie à la réponse donnée au point 5.

5. Du 1er janvier 2005 à ce jour, 36 personnes ont été transférées.

La répartition par pays est la suivante : 2 vers la Bulgarie, 1 vers l’Italie, 1 vers l’Allemagne, 1 vers le Royaume-Uni, 1 vers la Lituanie, 2 vers l’Espagne, 1 vers la Norvège, 1 vers le Portugal, 3 vers la Turquie, 7 vers la France et 16 vers les Pays-Bas.

Plusieurs mois, voire parfois même un an, s’écoulent avant le transfèrement vers le pays d’origine. Les instances belges n’ont pas la maîtrise absolue de la durée de la procédure. En ce qui nous concerne, d’importants efforts ont été fournis pour rationaliser et accélérer, grâce à des dispositions pratiques entres les services concernés, le traitement des demandes de transfèrement depuis la Belgique vers l’étranger.

6. Outre les demandes retirées par les intéressés, les libérations conditionnelles et les ordres de quitter le territoire intervenus avant le transfèrement, le pays requis n’a jusqu’à présent pas accédé à la demande à 23 reprises.

Motifs :

- l’intéressé ne possède pas la nationalité du pays concerné ;

- l’intéressé n’a pas de résidence dans le pays concerné ;

- l’intéressé n’a pas de lien avec le pays concerné ; à la lumière de la réinsertion sociale, il est préférable de ne pas le transférer ;

- la capacité carcérale fait défaut, les moyens pour procéder au transfèrement font défaut (Albanie) ;

- l’intéressé se trouve déjà dans les conditions pour une libération conditionnelle.

1. Naast de vierenzestig landen die zich verbonden hebben tot het Europees Verdrag inzake de overbrenging van gevonniste personen dd. 21 maart 1983, zijn er momenteel onderhandelingen lopende met verschillende landen om tot een bilaterale overeenkomst te komen.

De Democratische Republiek Kongo, de Dominicaanse Republiek, Thailand en Marokko hebben reeds zo’n overeenkomst ondertekend, die op zijn beurt zal dienen te worden geratificeerd. Met Hong Kong bestaat reeds een bilaterale overeenkomst.

2. Ja. Echter, opdat gedetineerden in aanmerking komen voor overbrenging dient voldaan te zijn aan een aantal formele en materiële toekenningsvoorwaarden. Elke gedetineerde die prima facie voldoet aan de formele toekenningsvoorwaarden, ontvangt – van zodra zijn toestand definitief is – mondeling en schriftelijk informatie over het bestaan van de mogelijkheid tot overbrenging, de voorwaarden, procedure en gevolgen. Er wordt hem uitdrukkelijk gevraagd of hij van deze mogelijkheid gebruik wil maken en zijn keuze wordt geacteerd.

Daarnaast is het sinds 1 september 2005 (ratificatie protocol van 18 december 1997 bij het overbrengingsverdrag van 21 maart 1983) in bepaalde omstandigheden ook mogelijk dat de buitenlandse gedetineerde wordt overgebracht zonder dat daarvoor zijn akkoord vereist is.

3. Zie 2.: het initiatief wordt genomen door de directeur van de gevangenis of zijn plaatsvervanger. Als de gedetineerde aan de directeur te kennen geeft dat hij van de mogelijkheid tot overbrenging gebruik wenst te maken, maakt deze laatste de nodige documenten en gegevens over aan de Dienst Internationale Samenwerking in Strafzaken van de Federale Overheidsdienst (FOD) Justitie en wordt de verdere procedure opgestart. De aanvraag van de gedetineerde moet dus niet als zodanig gemotiveerd zijn. De procedure wordt automatisch opgestart van zodra prima facie aan de formele toekenningsvoorwaarden is voldaan. Het al dan niet voldaan zijn aan de formele en materiële toekenningsvoorwaarden wordt dan verder gecontroleerd door de Dienst Internationale Samenwerking in Strafzaken van de FOD Justitie. Ook de procureur des Konings kan een advies verlenen. De finale beslissing komt toe aan de Minister van Justitie. Als principe geldt daarbij dat de overbrenging in de ruimst mogelijke mate en zo snel mogelijk na het definitief worden van de veroordeling moet worden toegestaan. De overbrenging dient immers tegelijk de belangen van de maatschappij als de belangen van de gevonniste persoon.

Eén en ander wordt verder uitgelegd in een ministeriële omzendbrief nr. 1733 van 14 november 2001, raadpleegbaar op de website van de FOD Justitie.

4. Sinds 1 januari 2005 tot op heden hebben reeds 142 buitenlandse gedetineerden een verzoek ingediend om hun celstraf uit te zitten in hun land van oorsprong of verblijf. Voor het tweede deel van de vraag verwijs ik naar het antwoord op de volgende vraag.

5. Sinds 1 januari 2005 tot op heden werden 36 personen overgebracht.

Opgesplitst per land: 2 naar Bulgarije, 1 naar Italië, 1 naar Duitsland, 1 naar Groot-Brittannië, 1 naar Litouwen, 2 naar Spanje, 1 naar Noorwegen, 1 naar Portugal, 3 naar Turkije, 7 naar Frankrijk en 16 naar Nederland.

Het duurt een aantal maanden, soms zelfs een jaar voor de overbrenging naar het land van herkomst. De lengte van de procedure is niet volledig in handen van de Belgische instanties. Van onze zijde zijn ernstige inspanningen geleverd om met praktische afspraken onder betrokken diensten de afhandeling van een overbrengingsverzoek uit België naar het buitenland te stroomlijnen en bespoedigen.

6. Naast de verzoeken die door betrokkenen worden ingetrokken, de voorwaardelijke invrijheidstellingen en de bevelen om het grondgebied te verlaten voor de overbrenging, is er tot op heden 23 keer niet op de vraag ingegaan door het aangezochte land.

Redenen:

- bezit niet de nationaliteit van betrokken land ;

- geen verblijfplaats in betrokken land ;

- geen band met betrokken land, in het licht van de sociale reintegratie beter geen overbrenging ;

- gebrek aan gevangeniscapaciteit, geen middelen om tot overbrenging over te gaan (Albanië) ;

- reeds in voorwaarden voor voorwaardelijke invrijheidsstelling.