SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2008-2009 Zitting 2008-2009
________________
9 avril 2009 9 april 2009
________________
Question écrite n° 4-3338 Schriftelijke vraag nr. 4-3338

de Alain Destexhe (MR)

van Alain Destexhe (MR)

au ministre pour l'Entreprise et la Simplification

aan de minister voor Ondernemen en Vereenvoudigen
________________
Atomium - Photographie - Publication - Payement de droits Atomium - Foto's - Publicatie - Betaling van auteursrechten 
________________
patrimoine architectural
arts visuels
publication
droit d'auteur
propriété littéraire et artistique
photo
architecturaal erfgoed
visuele kunsten
publicatie
auteursrecht
literaire en artistieke eigendom
foto
________ ________
9/4/2009Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 14/5/2009)
27/5/2009Antwoord
9/4/2009Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 14/5/2009)
27/5/2009Antwoord
________ ________
Question n° 4-3338 du 9 avril 2009 : (Question posée en français) Vraag nr. 4-3338 d.d. 9 april 2009 : (Vraag gesteld in het Frans)

Est-il exact qu'il n'est pas possible de publier des photographies de l'Atomium - l'un des principaux symboles de la capitale - sans payer de droits ? Si oui, pour quelles raisons ? Quelles mesures prenez-vous pour que tout un chacun n'ai plus à payer lesdits droits ?

 

Is het waar dat men geen foto's van het Atomium – één van de belangrijkste symbolen van de hoofdstad – mag publiceren zonder auteursrechten te betalen? Zo ja, waarom? Welke maatregelen neemt u om ervoor te zorgen dat de burgers die rechten niet langer zouden moeten betalen?

 
Réponse reçue le 27 mai 2009 : Antwoord ontvangen op 27 mei 2009 :

En réponse à sa question, j’ai l’honneur de porter à la connaissance de l’honorable membre ce qui suit.

1. En vertu de l’article 1er de la loi du 30 juin 1994 relative au droit d’auteur et aux droits voisins, seul l’auteur d’une œuvre littéraire ou artistique a le droit de la reproduire ou d’en autoriser la reproduction. Il s’agit du droit exclusif de reproduction de l’auteur.

Le droit d’auteur ne repose pas uniquement sur la musique et le matériel visuel mais sur tout ce qui satisfait aux conditions d’originalité. Les œuvres architecturales peuvent ainsi être protégées par le droit d’auteur.

La reproduction de l’Atomium nécessite dès lors l’autorisation préalable des ayants droit de son auteur. Les droits sont actuellement gérés par l’asbl Atomium et par la Sabam.

Toutefois, la loi précitée du 30 juin 1994 prévoit des exceptions qui permettent dans certaines conditions, la reproduction d’une œuvre sans autorisation préalable des ayants droit, dans certains cas moyennant le paiement d’une contrepartie financière aux ayants droit. Ces exceptions sont reprises aux articles 21 à 23 de la loi précitée. Les exceptions doivent être conformes à la directive 2001/29/CE sur l’harmonisation de certains aspects du droit d’auteur dans la société de l’information, laquelle établit une liste exhaustive d’exceptions. Le législateur national ne peut prévoir d’exceptions supplémentaires.

Si l’utilisateur qui souhaite reproduire l’Atomium ne remplit pas les conditions d’application d’une des exceptions, l’autorisation préalable des ayants droit est nécessaire. A défaut, l’utilisateur est susceptible d’être poursuivi sur le plan civil et s’il y a une intention méchante ou frauduleuse, sur le plan pénal.

2. Le droit de reproduction étant un droit exclusif, les ayants droit peuvent déterminer les conditions d’exercice de ce droit notamment le prix dû en contrepartie de l’octroi d’une licence. Les restrictions légales à l’exercice du droit d’auteur sont essentiellement la théorie de l’abus de droit et l’interdiction des pratiques restrictives de concurrence prévues par la loi sur la protection de la concurrence économique coordonnée le 15 septembre 2006. Sous cette réserve, il leur est dès lors permis d'autoriser aux conditions qu'ils déterminent l'utilisation de l’œuvre dont ils détiennent les droits.

En l’absence d’habilitation légale, le ministre n’est pas compétent pour réduire ou aménager ce droit exclusif, pas plus que pour déterminer le coût de la licence conférée par les ayants droit pour pouvoir reproduire leur œuvre.

In antwoord op zijn vraag, heb ik de eer het geachte lid het volgende mee te delen.

1. Op grond van artikel 1 van de wet van 30 juni 1994 betreffende het auteursrecht en de naburige rechten heeft alleen de auteur van een werk van letterkunde of kunst het recht om het te reproduceren of te laten reproduceren. Dit is het exclusieve reproductierecht van de auteur.

Het auteursrecht rust niet alleen op muziek en beeldmateriaal maar op alles wat aan de voorwaarden van orginaliteit voldoet. Zo kunnen ook architectuurwerken een auteursrechtelijk beschermd werk uitmaken.

Bijgevolg vereist de reproductie van het Atomium de voorafgaandelijke toestemming van de rechthebbenden van de auteur. De rechten worden momenteel beheerd door de vzw Atomium en door Sabam.

De wet van 30 juni 1994 voorziet evenwel in uitzonderingen, waardoor, in bepaalde omstandigheden, de reproductie van een werk toch toegelaten is, zonder de voorafgaandelijke toestemming van de rechthebbenden, in sommige gevallen mits betaling van een financiële vergoeding aan de rechthebbenden. Deze uitzonderingen zijn opgenomen in de artikelen 21 tot 23 van voornoemde wet. De uitzonderingen moeten in overeenstemming zijn met de richtlijn 2001/29/EG betreffende de harmonisatie van bepaalde aspecten van het auteursrecht en de naburige rechten in de informatiemaatschappij, die een exhaustieve lijst met uitzonderingen bevat. De nationale wetgever mag geen bijkomende uitzonderingen voorzien.

Als de gebruiker, die het Atomium wenst te reproduceren, niet beantwoordt aan de toepassingsvoorwaarden van één van de uitzonderingen, dan is de voorafgaandelijke toestemming van de rechthebbenden nodig. Zoniet, kan de gebruiker burgerrechtelijk, en als er sprake is van bedrieglijk of kwaad opzet, strafrechtelijk worden vervolgd.

2. Daar het reproductierecht een exclusief recht is, kunnen de rechthebbenden de voorwaarden voor het uitoefenen ervan, onder meer het bedrag van de vergoeding voor het verlenen van een licentie, zelf bepalen. De wettelijke beperkingen voor het uitoefenen van het auteursrecht zijn voornamelijk de theorie van het rechtsmisbruik en het verbod van restrictieve concurrentiepraktijken, bepaald in de wet tot bescherming van de economische mededinging gecoördineerd op 15 september 2006. Onder dit voorbehoud mogen ze dus, onder de voorwaarden die ze zelf bepalen, het gebruik van het werk waarvan zij de rechten bezitten, toestaan.

Bij gebreke aan een wettelijke machtiging, is de minister niet bevoegd om dit exclusieve recht te beperken of aan te passen, laat staan om de kosten te bepalen van de door de rechthebbenden verleende licentie om het werk te kunnen reproduceren.