De sociale netwerksite Facebook, inmiddels ook enorm populair in België, heeft discreet zijn gebruiksvoorwaarden aangepast. Facebook stelt nu dat de gebruiker afstand neemt van alle foto's die via hun applicatieplatform online worden geplaatst. Tot nu toe vervielen de rechten op de inhoud wanneer een gebruiker zijn account sloot. Deze nieuwe wijziging betekent dat alle foto's die een gebruiker online plaatst, niet meer auteursrechtelijk op naam van de gebruiker beschermd zijn, en dus voorgoed eigendom zijn van Facebook. Dit impliceert dat Facebook deze foto's naar hartelust kan gebruiken voor advertentiedoeleinden of andere commerciële gebruiken waar normaal auteursrechtelijke toelating voor geldt. Facebook telt maar liefst 175 miljoen actieve gebruikers wereldwijd.

Facebook stelt dat alle foto's op het platform eigendom zijn van Facebook en dat de gebruiker dus afstand doet van auteursrecht als hij/zij foto's online plaatst. Door de wijziging van de gebruiksvoorwaarden blijven die nu voor altijd eigendom van Facebook. Dat betekent dat de site de content mag verkopen of gratis gebruiken voor advertentiedoeleinden.

Volgende vragen stellen zich in dit verband :

1. Is het zo dat deze gebruikersvoorwaarden het auteursrecht uithollen ?

2. Welke risico's voor de gebruiker brengt dit zich met dit mee ?

3. Zijn onoplettende Facebook-gebruikers voldoende wettelijk ingedekt ?

4. Zo ja, hoe ? Zo nee, kan de geachte minister hier beleidsmatig aan verhelpen ?

5. Hoe zouden de gebruikers beter geïnformeerd kunnen worden ?

6. Kan een federale regering dergelijke immens populaire netwerksites wettelijk controleren ? Zo ja, hoe ? Zo nee, kan men dit op Europees niveau behandelen ?

7. Zijn er al vervolgingen of burgerrechtelijke zaken aangespannen tegen Facebook of andere netwerksites in België ? Zo ja, de welke ?

1. De algemene gebruiksvoorwaarden werden in hun oorspronkelijke staat hersteld. Er wordt hierin immers benadrukt: « Je kunt je gebruikerscontent op elk moment van de site verwijderen. Als je je gebruikerscontent verwijdert, verloopt de hiervoor verleende licentie automatisch (…). Facebook is geen eigenaar van je gebruikerscontent. Volgens de in deze overeenkomst aan ons verleende rechten blijf je zelf volledig eigenaar van intellectuele eigendomsrechten of andere eigendomsrechten in verband met je gebruikerscontent .»

2. Daar de gebruikersvoorwaarden werden gewijzigd, behouden de gebruikers thans hun intellectuele eigendomsrechten verbonden aan hun gebruikerscontent. De vraag heeft dus haar relevantie verloren.

3&4. De door de internauten vrijwillig verstrekte gegevens op de site van Facebook betreffen persoonsgegevens in de zin van artikel 1§1 van de wet van 8 december 1992 betreffende de bescherming van de persoonlijke levenssfeer met betrekking tot de verwerking van persoonsgegevens.

De behandeling van de gegevens door Facebook is een verwerking in de zin van artikel 1§2 van deze wet.

Het artikel 3bis 2° van bovengenoemde wet stelt duidelijk in dit verband: « Deze wet is van toepassing op de verwerking van persoonsgegevens door een verantwoordelijke die geen vaste vestiging op het grondgebied van de Europese gemeenschap heeft, indien voor de verwerking van persoonsgegevens gebruik gemaakt wordt van al dan niet geautomatiseerde middelen die zich op het Belgisch grondgebied bevinden, andere dan degene die uitsluitend aangewend worden voor de doorvoer van de persoonsgegevens over het Belgisch grondgebied ».

Bij gevolg is de Belgische wet van toepassing.

De gegevens dienen verwerkt te worden in volledige loyauteit en transparantie (artikel 4 van de wet van 8 december1992). De gebruiker dient te worden ingelicht over het doel van de verwerking en het gebruik dat van zijn gegevens wordt gemaakt. Hij dient bovendien toegang te hebben tot deze gegevens, ze kunnen wijzigen en vragen om hun vernietiging (artikel 9 van de wet van 8 december1992).

Op het niveau van het gebruik van de gegevens, heeft Facebook zijn intentie te kennen gegeven om de verzamelde gegevens te gebruiken voor commerciële doeleinden. Een dergelijk gebruik dient te worden gekaderd en dient te steunen op de toestemming van de gebruiker; toestemming die hen uitdrukkelijk dient te worden gevraagd (artikel 5 van de wet van 8 december1992).

De gebruiksvoorwaarden van Facebook stellen dat de gebruiker akkoord gaat met het verwerken en overbrengen van zijn gegevens naar de Verenigde Staten: « By using the site or the service, you are consenting to have your personal data transferred to or processed in the United States ».

Artikel 21 van de wet van 8 december 1992 stelt dat een transfer van persoonsgegevens die na hun doorgifte het voorwerp uitmaken van een verwerking naar een land dat geen lidstaat is van de Europese gemeenschap, slechts kan plaatsvinden wanneer het land een adequate vorm van bescherming voorziet. Om in regel te zijn met de Belgische, en meer algemeen ook met de Europese wetgeving, dient de site deze adequate bescherming te garanderen. Om dit te bewerkstelligen stelt Facebook in zijn algemene voorwaarden onderworpen te zijn aan de Safe Harbour Principles, een akkoord tussen de Europese gemeenschap en de Amerikaanse autoriteiten, ondertekend op 21 juli 2000 en die voor de toegetreden ondernemingen deze adequate bescherming erkent.

Facebook dient dus op zijn minst de principes te respecteren vervat in de « Safe Harbour », principes gebaseerd op de Europese richtlijn 95/46/CE, grondslag van de Belgische wetgeving.

Bovendien geeft het artikel 22 van de Belgische wet van 8 december 1992 aan dat een doorgifte of een categorie van doorgiften van persoonsgegevens naar een niet-lidstaat van de Europese gemeenschap dat niet een adequate vorm van bescherming verzekert, toch kan doorgaan in het geval waarin de betrokken persoon ondubbelzinnig zijn toestemming heeft gegeven. Wanneer de betrokken persoon de algemene voorwaarden van Facebook onderschrijft, heeft hij ingestemd met de doorgifte van de gegevens naar de Verenigde Staten.

Overigens maakt deze materie, meer bepaald de materie van het geheel van sociale netwerken, het voorwerp uit van een reflectie in de schoot van de groep van artikel 29, samengesteld uit autoriteiten op het gebied van gegevensbescherming, waaronder ook die van ons land. Een document hieromtrent zal spoedig het licht zien. Dit zal mij toelaten mijn analyse te verfijnen.

5. Iedere gebruiker zou de algemene voorwaarden aandachtig moeten lezen alvorens ze te aanvaarden.

6. Zoals uiteengezet in de punten 3 en 4 wordt een controle uitgevoerd op het niveau van het adequate karakter van de bescherming van de persoonsgegevens.

7. Niet bij mijn weten.

Verder kan het geachte lid zich rechtstreeks tot de Commissie voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer richten –verbonden aan de Kamer- die, overeenkomstig de wet van 8 december 1992, waakt over het respecteren van de fundamentele principes inzake de bescherming van de persoonlijke levenssfeer in het kader van de Belgische wet.