SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2008-2009 Zitting 2008-2009
________________
12 janvier 2009 12 januari 2009
________________
Question écrite n° 4-2634 Schriftelijke vraag nr. 4-2634

de Els Schelfhout (CD&V)

van Els Schelfhout (CD&V)

à la ministre de l'Intégration sociale, des Pensions et des Grandes villes

aan de minister van Maatschappelijke Integratie, Pensioenen en Grote Steden
________________
Sans papiers - Aide médicale urgente - Portée Mensen zonder papieren - Dringende medische hulp - Reikwijdte 
________________
migration illégale
premiers secours
droit de séjour
CPAS
ressortissant étranger
illegale migratie
eerste hulp
verblijfsrecht
OCMW
buitenlandse staatsburger
________ ________
12/1/2009Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 12/2/2009)
13/2/2009Antwoord
12/1/2009Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 12/2/2009)
13/2/2009Antwoord
________ ________
Réintroduction de : question écrite 4-2118 Réintroduction de : question écrite 4-2118
________ ________
Question n° 4-2634 du 12 janvier 2009 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 4-2634 d.d. 12 januari 2009 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

L'aide médicale urgente est une forme de service rendu aux personnes qui séjournent illégalement en Belgique. L'article 1er de l’arrêté royal du 12 décembre 1996 relatif à l’aide médicale urgente octroyée par les CPAS aux étrangers qui séjournent illégalement dans le Royaume définit l'aide médicale urgente comme aide ayant un caractére médical exclusif et dont l'urgence est démontrée par un certificat médical. L'aide peut être fournie de manière ambulatoire ou dans une institution de soins et être de nature préventive ou curative. C'est un médecin ou un dentiste agréé qui doit fournir le certificat médical. Il décide dès lors s'il s'agit ou non d'une prestation médicale urgente.

Pour entrer en ligne de compte, une personne doit séjourner illégalement en Belgique. Il ou elle ne peut donc plus disposer d'un titre de séjour. Concrètement, l'aide est destinée aux demandeurs d'asile déboutés, aux illégaux, aux déboutés dans le cadre d'un regroupement familial, aux déboutés dans la procédure de victimes de la traite des être humains, etc. Parallèlement, il ou elle doit être en état de nécessité. La loi ne contient pas de dispositions précises à ce sujet mais, selon la jurisprudence, l'état de nécessité doit être évalué en fonction des moyens et des charges qui pèsent sur la personne intéressée et les personnes avec lesquelles il ou elle cohabite. Il n'existe, au sein de l'aide sociale – dont l'aide médicale urgente est une des formes – aucune disposition excluant certains moyens de l'évaluation de l'état de nécessité. L'aide sociale doit toujours être adaptée aux besoins réels et actuels des bénéficiaires. Le CPAS devra évaluer l'état de nécessité de la personne.

Malgré les règles existantes, il y a toujours des exemples de personnes qui se trouvent dans une situation médicale précaire et qui n'ont pas eu accès à l'aide médicale urgente.

Ainsi, par exemple, le fils gravement handicapé d'un ménage qui séjourne illégalement dans notre pays n'entre pas en ligne de compte pour l'aide. Concrètement, l'handicap du fils s'aggrave à tel point que le ménage ne peut plus assumer les soins. Il s'avère toutefois que le garçon n'entre pas en ligne de compte pour un accueil (de jour) dans une institution adaptée.

J'aimerais que la ministre réponde aux questions suivantes :

1) Peut-elle me donner la portée exacte de la notion d' aide médicale urgente, tant en ce qui concerne l'urgence que l'état de nécessité des éventuels bénéficiaires ?

2) Estime-t-elle que cette portée soit suffisamment étendue ? Si nécessaire, est-elle disposée à l'adapter ?

 

De dringende medische hulp is een vorm van dienstverlening voor mensen die illegaal in België verblijven. Artikel 1 van het koninklijk besluit van 12 december 1996 betreffende de dringende medische hulp die door de openbare centra voor maatschappelijk welzijn wordt verstrekt aan de vreemdelingen die onwettig in het Rijk verblijven, definieert de dringende medische hulp als hulp die een uitsluitend medisch karakter vertoont en waarvan de dringendheid met een medisch getuigschrift wordt aangetoond. De hulp kan ambulant worden verstrekt of in een verplegingsinstelling en van preventieve of curatieve aard zijn. Het is een erkende arts of tandarts die het medisch getuigschrift moet verstrekken. Hij beslist dus of een medische prestatie dringend is of niet.

Om in aanmerking te komen moet een persoon illegaal in België verblijven. Hij of zij mag dus niet of niet langer over een verblijfstitel beschikken. Concreet is de hulp bestemd voor uitgeprocedeerde asielzoekers, illegalen, uitgeprocedeerden in het kader van gezinshereniging, uitgeprocedeerden in de procedure van slachtoffers van mensenhandel, enz. Daarnaast moet hij/zij zich in een staat van behoeftigheid bevinden. Er zijn hierover geen precieze bepalingen in de wet, maar de rechtspraak stelt dat de staat van behoeftigheid geëvalueerd moet worden in functie van de middelen en lasten die wegen op de persoon en de personen waarmee hij/zij samenleeft. Binnen de maatschappelijke dienstverlening - waarvan dringende medische hulp een vorm is - bestaan er geen bepalingen die bepaalde middelen uitsluiten van de evaluatie van de staat van behoeftigheid. De maatschappelijke dienstverlening moet steeds zijn aangepast aan de reële en actuele behoeften van de begunstigde. Het OCMW zal de staat van behoeftigheid van de persoon moeten evalueren.

Ondanks de bestaande regels zijn er toch nog altijd voorbeelden van mensen in een precaire medische situatie die geen toegang krijgen tot de dringende medische hulp.

Zo komt bijvoorbeeld een zwaar gehandicapte zoon van een gezin dat hier illegaal verblijft, niet in aanmerking voor de hulp. Concreet ontwikkelt de handicap van de zoon zich dermate, dat het gezin de zorg niet langer kan dragen. De jongen blijkt evenwel niet in aanmerking te komen voor (dag-)opvang in een gepaste instelling.

Ik had van de geachte minister graag een antwoord gekregen op de volgende vragen :

1) Kan zij mij de juiste reikwijdte geven van het begrip dringende medische hulp, zowel wat de dringendheid betreft als de behoeftigheid van de mogelijke begunstigden ?

2) Vindt zij deze reikwijdte ruim genoeg ? Is zij indien nodig bereid om deze aan te passen ?

 
Réponse reçue le 13 février 2009 : Antwoord ontvangen op 13 februari 2009 :

1. En réponse à sa première question, je peux confirmer à l'honorable membre que l'aide médicale urgente, visée à l'article 57, § 2, alinéa 1er de la loi du 8 juillet 1976 organique des centres publics d'action sociale, est une aide à caractère uniquement médical et dont l'urgence est démontrée au moyen d'une attestation médicale. L'aide médicale urgente peut être dispensée tant de manière ambulatoire que dans une institution de soins, et les soins peuvent être tant de nature préventive que curative. Il ressort clairement de ces éléments que seul un médecin peut apprécier “l'urgence” d'une prestation médicale.

En ce qui concerne la notion d'urgence, il n'est tout simplement pas possible d'imposer une définition univoque aux médecins. En effet, l'urgence d'un traitement doit être examinée au cas par cas et le médecin est la personne la plus indiquée pour savoir en quoi consiste une aide médicale urgente.

Le CPAS n'intervient dans les frais de l'aide médicale urgente que si le demandeur d'aide est un indigent. Cette indigence est constatée au moyen de l'enquête sociale. Lorsque la situation de la personne concernée ne permet pas d'examiner l'indigence, l'enquête sociale aura lieu a posteriori.

2. J'estime que la portée est suffisante. La description de l'aide médicale urgente dans l'arrêté royal du 12 décembre 1996 relatif à l'aide médicale urgente octroyée par les centres publics d'action sociale aux étrangers qui séjournent illégalement dans le royaume ne doit à mon avis pas être adaptée.

1. In antwoord op haar eerste vraag kan ik het geachte lid bevestigen dat de dringende medische hulp, bedoeld in artikel 57, § 2, lid 1, van de organieke wet van 8 juli 1976 betreffende de openbare centra voor maatschappelijk welzijn, hulp betreft die een uitsluitend medisch karakter vertoont en waarvan de dringendheid met een medisch getuigschrift wordt aangetoond. Dringende medische hulp kan zowel ambulant worden verstrekt als in een verplegingsinstelling en kan zorgverstrekking omvatten van zowel preventieve als curatieve aard. Hieruit blijkt duidelijk dat enkel een geneesheer kan oordelen over de “dringendheid” van een medische verstrekking.

Wat het begrip dringendheid betreft is het eenvoudigweg niet mogelijk om een eenduidige definitie aan de artsen op te dringen. Het dringend medische karakter van een behandeling dient immers geval per geval te worden onderzocht en niemand is beter geplaatst dan een dokter om te weten wat dringende medische hulp is.

Het OCMW komt enkel tussen in de kosten van de dringende medische hulp wanneer de steunaanvrager behoeftig is. Deze behoeftigheid wordt vastgesteld aan de hand van het sociaal onderzoek. Wanneer de toestand van de betrokken persoon het niet toelaat om de behoeftigheid vooraf te onderzoeken, zal het sociaal onderzoek a posteriori gevoerd worden.

2. Ik vind van wel. De omschrijving van de dringende medische hulp in het koninklijk besluit van 12 december 1996 betreffende de dringende medische hulp die door de openbare centra voor maatschappelijk welzijn wordt verstrekt aan de vreemdelingen die onwettig in het rijk verblijven, behoeft mijns inziens dan ook geen aanpassing.