SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2008-2009 Zitting 2008-2009
________________
12 janvier 2009 12 januari 2009
________________
Question écrite n° 4-2598 Schriftelijke vraag nr. 4-2598

de Pol Van Den Driessche (CD&V)

van Pol Van Den Driessche (CD&V)

à la ministre de l'Intégration sociale, des Pensions et des Grandes villes

aan de minister van Maatschappelijke Integratie, Pensioenen en Grote Steden
________________
Unité de carrière - Loi du 11 mai 2003 - Arrêtés d’exécution Eenheid van loopbaan - Wet van 11 mei 2003 - Uitvoeringsbesluiten 
________________
carrière professionnelle
régime de retraite
application de la loi
profession indépendante
salarié
arrêté
beroepsloopbaan
pensioenregeling
toepassing van de wet
zelfstandig beroep
werknemer in loondienst
besluit
________ ________
12/1/2009Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 12/2/2009)
9/2/2009Antwoord
12/1/2009Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 12/2/2009)
9/2/2009Antwoord
________ ________
Herindiening van : schriftelijke vraag 4-855 Herindiening van : schriftelijke vraag 4-855
________ ________
Question n° 4-2598 du 12 janvier 2009 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 4-2598 d.d. 12 januari 2009 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Mon ancien collègue Jan Steverlynck a déposé le 16 avril 2002 une proposition de loi modifiant diverses dispositions relatives à la pension de retraite des travailleurs salariés et des indépendants compte tenu du principe de l’unité de carrière (Sénat, doc. Nº 2-1095/1 – 2001/2002).

Il voulait ainsi arriver à ce qu’en cas de dépassement de l’unité de carrière, les années réellement moins favorables tombent, quel que soit le système dans lequel elles ont été prestées.

Cette proposition de loi a été acceptée à l’unanimité par le parlement et a débouché sur la loi du 11 mai 2003 modifiant diverses dispositions relatives à la pension de retraite des travailleurs salariés et des indépendants compte tenu du principe de l’unité de carrière, publiée au Moniteur belge du 24 juin 2003. La loi comporte toutefois un article laissant au Roi le soin de déterminer la date de son entrée en vigueur.

Le 27 octobre 2004, M. Steverlynck a déjà demandé au ministre de l’Environnement et des Pensions de l’époque où en était la publication des arrêtés d’exécution nécessaires à l’entrée en vigueur de la loi (Question écrite nº 3-1679, Questions et Réponses nº 3-29, p. 2017). Il a annoncé qu’il voulait d’abord faire calculer l’impact budgétaire de la mesure.

En 2005, le ministre de l’Environnement et des Pensions de l’époque a de nouveau été interrogé à ce sujet. Il répondit alors qu’il avait la ferme intention d’exécuter la loi du 11 mai 2003. Il laissa également entendre que ses services seraient prêts pour la fin 2005, mais qu’il ne pouvait pas s’exprimer au nom de sa collègue des Classes moyennes.

Le 23 juin 2005, M. Steverlynck a interrogé la ministre des Classes moyennes sur l’état d’avancement du dossier (Demande d’explications nº 3-907, Annales nº 3-119, p. 69). Elle répondit qu’un groupe de travail, composé de collaborateurs des deux organismes de pension concernés – l’Office national des pensions et l’Institut national d’assurances sociales pour travailleurs indépendants –, était en train d’évaluer l’impact de la nouvelle loi. La ministre a déclaré qu’elle suivrait de près les travaux du groupe de travail et que la loi entrerait très rapidement en vigueur. Interrogée sur le calendrier, elle a exprimé l’espoir que les mesures puissent être appliquées à la fin de l’année, donc fin 2005. Nous sommes maintenant en avril 2008, la ministre des Indépendants est toujours la même et nous constatons que, près de cinq ans après sa publication au Moniteur belge, la loi n’a pas encore été exécutée.

La ministre peut-elle me dire dans quelle mesure le groupe de travail a entre-temps progressé ? Quand pouvons-nous espérer la fin des travaux ? Pourquoi le groupe de travail n’a-t-il pas encore pu achever ses travaux ? Quels problèmes concrets empêchent-ils l’exécution de la loi ? Quand les différents services auront-ils terminé tous les travaux préparatoires ? Quand la loi pourra-t-elle finalement entrer en vigueur et à quelles pensions la loi se rapportera-t-elle ?

 

Mijn oud-collega Jan Steverlynck heeft op 16 april 2002 een wetsvoorstel tot wijziging van diverse bepalingen betreffende het rust- en overlevingspensioen voor werknemers en zelfstandigen met het oog op de uitvoering van het principe van de eenheid van loopbaan ingediend (stuk Senaat 2-1095/1 – 2001/2002). Hiermee wou hij bereiken dat bij overschrijding van de eenheid van loopbaan de effectief minst voordelige jaren zouden wegvallen, ongeacht in welk stelsel die jaren zijn gepresteerd.

Dit wetsvoorstel kreeg de unanieme goedkeuring van het Parlement en resulteerde in de wet van 11 mei 2003 tot wijziging van diverse bepalingen betreffende het rust- en overlevingspensioen voor werknemers en zelfstandigen met het oog op de uitvoering van het principe van de eenheid van loopbaan, gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad van 24 juni 2003. In de wet is evenwel een artikel opgenomen dat stelt dat de Koning de datum van inwerkingtreding bepaalt.

Op 27 oktober 2004 vroeg collega Steverlynck aan de toenmalige minister van Leefmilieu en Pensioenen reeds hoever hij stond met het uitvaardigen van de nodige uitvoeringsbesluiten om de wet in werking te laten treden (schriftelijke vraag nr. 3-1679, Vragen en Antwoorden nr. 3-29, blz. 2017). Hij liet weten dat hij eerst de financiële impact van de maatregel wou laten berekenen.

In 2005 werd de toenmalige minister van Leefmilieu en Pensioenen hierover opnieuw ondervraagd. Hij antwoordde toen dat hij de vaste intentie had om de wet van 11 mei 2003 uit te voeren. Hij liet ook verstaan dat zijn diensten tegen eind 2005 zouden klaar zijn, maar dat hij niet kon spreken namens zijn collega van Middenstand.

Op 23 juni 2005 vroeg de heer Steverlynck de geachte minister van Middenstand naar de stand van zaken (vraag om uitleg nr. 3-907, Handelingen nr.3-119, blz. 69). Het antwoord luidde dat een werkgroep, samengesteld uit medewerkers van de twee betrokken pensioeninstellingen – de Rijksdienst voor pensioenen en het Rijksinstituut voor de sociale verzekeringen der zelfstandigen – de impact van de nieuwe wet in kaart aan het brengen was. De geachte minister verklaarde dat ze de werkzaamheden van de werkgroep van nabij zou opvolgen en dat de wet zo spoedig mogelijk in werking zou treden. Gevraagd naar de timing, sprak ze de hoop uit dat de maatregelen tegen het einde van het jaar, dus tegen eind 2005, zouden kunnen worden toegepast. We zijn nu april 2008, de minister van Zelfstandigen is nog steeds dezelfde en we stellen vast dat de wet, bijna vijf jaar na haar publicatie in het Staatsblad, nog steeds niet werd uitgevoerd.

Kan de geachte minister mij zeggen hoever de werkgroep inmiddels gevorderd is? Wanneer mogen wij het eind van de werkzaamheden verwachten? Waarom heeft de werkgroep zijn werkzaamheden nog niet kunnen afronden? Welke concrete problemen rijzen er voor de uitvoering van de wet? Wanneer zullen de verschillende diensten klaar zijn met alle voorbereidingen? Wanneer zal de wet uiteindelijk in voege kunnen treden en op welke pensioenen zal de wet betrekking hebben?

 
Réponse reçue le 9 février 2009 : Antwoord ontvangen op 9 februari 2009 :

Je réfère à la réponse du ministre des Pensions de l’époque, Bruno Tobback, à la question parlementaire n° 3-5795 posée le 24 août 2006 par le sénateur Jan Steverlynck que je maintiens et complète.

L’Institut national d’assurances sociales pour Travailleurs indépendants (INASTI) et l’Office national des Pensions (ONP) ont examiné en détail la problématique relative à la loi du 11 mai 2003 portant exécution du principe de l’unité de carrière.

Il ressort de l’étude que lors de l’exécution de la loi précitée, un certain nombre de problèmes fondamentaux se posent.

1. Généralités

La mise en application de la loi du 11 mai 2003 nous cause pour l’instant d’énormes difficultés d’ordre administratif.

Dans tous les cas de carrière mixte (environ 30 % de toutes les demandes de pension), la situation la plus avantageuse devrait être étudiée individuellement, entraînant des retards importants dans l’octroi de ces pensions.

En premier lieu, la pension de salarié devrait être calculée par l’ONP. Toutefois, contrairement à aujourd’hui, l’ONP ne pourrait notifier aucune décision définitive au pensionné car on ignore encore quelles années doivent ou non être prises en considération pour le calcul de la pension. L’INASTI devrait ensuite vérifier quelles années – les moins avantageuses – ne devraient pas être prises en considération dans chaque système. Ce n’est qu’à partir du moment où la pension d’indépendant aurait été calculée que les deux organismes de pension pourraient notifier la décision définitive au pensionné.

En outre, les dispositions de la loi précitée rompent totalement avec la hiérarchie des régimes légaux de pensions actuellement d’application. Pour le moment, lors de la fixation des droits de pension dans les différents régimes, il est tenu compte dans le régime de pension des travailleurs indépendants de celui des travailleurs salariés et des services publics, et, dans le régime de pension des travailleurs salariés, il est tenu compte de celui des services publics. L’attribution d’un droit dans un régime déterminé est donc subordonnée à l’absence de droits dans un autre régime

Ceci complique aussi d’effectuer des estimations correctes.

Outre les remarques générales précitées, il y a toutefois aussi quelques remarques plus spécifiques.

2. Travailleurs salariés

La suppression des années de carrière moins avantageuses dans le régime des travailleurs salariés peut avoir pour effet que :

  • la pension minimum garantie ne soit plus allouable ;

  • lors de la fixation des droits de pension, les conditions pour bénéficier du droit minimum par année de carrière ne soient plus remplies.

  • lors du calcul de la pension, le montant des rémunérations fictives pour les années qui suivent l’année supprimée, diminue. Ceci donne lieu à un montant de pension moins élevé.

  • en cas de cumul d’une pension de travailleur salarié avec une pension à charge du secteur public, le nombre d’années de carrière à supprimer dans le régime des travailleurs salariés, dans le cadre de l’application de l’article 10bis de l’arrêté royal n° 50 du 24 octobre 1967 relatif à la pension de retraite et de survie des travailleurs salariés, diminue

3. Conclusion

La mise en application de la loi du 11 mai 2003 nous cause pour l’instant d’énormes difficultés d’ordre administratif.

Par ailleurs, il ne faut pas perdre de vue que la loi du 11 mai 2003 ne procurerait une pension plus avantageuse qu’à un nombre limité de personnes et pourra dans certains cas aboutir à une pension moins avantageuse.

Je vérifierai avec les administrations de pension si la loi peut éventuellement être adaptée pour qu’elle soit applicable sur le terrain, sans effets négatifs pour le pensionné.

Ik verwijs naar het antwoord van de toenmalige minister van Pensioenen, Bruno Tobback, op de parlementaire vraag nr. 3-5795 gesteld op 24 augustus 2006 door senator Jan Steverlynck die ik bij deze herhaal en vervolledig.

Het Rijksinstituut voor de Sociale Verzekeringen der Zelfstandigen (RSVZ) en de Rijksdienst voor Pensioenen (RVP) hebben de problematiek inzake de wet van 11 mei 2003 tot uitvoering van het principe eenheid van loopbaan ten gronde onderzocht.

Uit de studie blijkt dat er zich bij de uitvoering van de voormelde wet een aantal fundamentele problemen stellen.

1. Algemeen

Vooreerst stelt de uitvoering van de wet van 11 mei 2003 ons momenteel voor enorme administratieve problemen.

In alle gevallen van gemengde loopbaan (ongeveer 30 % van alle pensioenaanvragen) zou de voordeligste toestand individueel moeten bekeken worden, met grote vertragingen bij de toekenning van deze pensioenen tot gevolg.

In eerste instantie zou het werknemerspensioen berekend moeten worden door de RVP. Echter, in tegenstelling tot vandaag, zou de RVP geen definitieve beslissing ter kennis kunnen brengen aan de pensioengerechtigde daar nog niet duidelijk is welke jaren voor de pensioenberekening al dan niet in aanmerking genomen moeten worden. Het RSVZ moet vervolgens nagaan welke - minst voordelige - jaren in elk stelsel buiten beschouwing gelaten zouden moeten worden. Pas zodra het pensioen als zelfstandige berekend zou zijn, zouden beide pensioeninstellingen de definitieve beslissing kunnen ter kennis brengen aan de pensioengerechtigde.

Bovendien breken de bepalingen van de voormelde wet breken volledig met de actueel van toepassing zijnde hiërarchie van de wettelijke pensioenstelsels. Thans wordt bij de vaststelling van de pensioenrechten in de verschillende regelingen in de pensioenregeling voor zelfstandigen rekening gehouden met deze van de werknemers en de openbare diensten, en in de pensioenregeling voor werknemers rekening gehouden met deze van de openbare diensten. De toekenning van een recht in een bepaalde regeling wordt dus ondergeschikt gemaakt aan het ontbreken van rechten in een andere regeling.

Het bemoeilijkt ook het maken van correcte ramingen.

Naast de voormelde algemene opmerkingen zijn er echter ook enkele meer specifieke opmerkingen.

2. Werknemers

Het weglaten van de minst voordelige loopbaanjaren in de regeling voor werknemers kan ertoe leiden dat:

  • het gewaarborgd minimumpensioen niet langer toekenbaar is;

  • er bij de vaststelling van de pensioenrechten niet langer aan de voorwaarden voldaan is om recht te hebben op het minimumrecht per loopbaanjaar.

  • bij de berekening van het pensioen de hoogte van de fictieve lonen voor de jaren volgend op het weggelaten jaar, vermindert. Dit resulteert in een lager pensioenbedrag.

  • bij cumulatie van een pensioen als werknemer met een pensioen ten laste van de openbare sector het aantal in de werknemersregeling weg te laten loopbaanjaren in het kader van de toepassing van artikel 10bis van het koninklijk besluit nr. 50 van 24 oktober 1967 betreffende het rust- en overlevingspensioen voor werknemers vermindert.

3. Besluit

De uitvoering van de wet van 11 mei 2003 stelt ons momenteel voor enorme administratieve problemen.

Daarenboven mag niet uit het oog verloren worden dat de wet van 11 mei 2003 slechts voor een beperkt aantal personen een voordeliger pensioen zou opleveren en in sommige gevallen kan leiden tot een minder voordelig pensioen.

Ik zal samen met de pensioenadministraties nagaan of de wet eventueel aangepast kan worden opdat ze, zonder negatieve gevolgen voor de gepensioneerde, op het terrein uitvoerbaar wordt.