SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2007-2008 Zitting 2007-2008
________________
17 juin 2008 17 juni 2008
________________
Question écrite n° 4-1144 Schriftelijke vraag nr. 4-1144

de Jurgen Ceder (Vlaams Belang)

van Jurgen Ceder (Vlaams Belang)

à la vice-première ministre et ministre de l'Emploi et de l'Egalité des chances

aan de vice-eersteminister en minister van Werk en Gelijke Kansen
________________
Service public fédéral Emploi, Travail et Concertation sociale - Convention de premier emploi - Absence de suivi Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg - Jongerenbanenplan - Gebrek aan opvolging 
________________
aide à l'emploi
travail des jeunes
premier emploi
rapport d'activité
ministère
werkgelegenheidsbevordering
jongerenarbeid
eerste betrekking
verslag over de werkzaamheden
ministerie
________ ________
17/6/2008Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 17/7/2008)
22/8/2008Antwoord
17/6/2008Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 17/7/2008)
22/8/2008Antwoord
________ ________
Question n° 4-1144 du 17 juin 2008 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 4-1144 d.d. 17 juni 2008 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Depuis 1999, conformément aux recommandations de l’Union européenne, une politique fédérale de l’emploi a été développée. Elle doit procurer un emploi aux jeunes dans les six mois suivant leur entrée sur le marché du travail. Celle politique impose notamment un rapport annuel de suivi et une évaluation annuelle. La Cour des comptes relève toutefois que le SPF Emploi, Travail et Concertation sociale n’a jamais produit le rapport statistique annuel qui lui incombait. En outre, aucun objectif opérationnel n’a été fixé ni aucun indicateur élaboré permettant d’examiner l’effet de la politique. Les efforts entrepris par le SPF Emploi, Travail et Concertation sociale pour développer une base de données et promouvoir l’évaluation n’ont pas permis de produire les évaluations nécessaires à la détermination de la politique.

a. Qui est responsable de l’absence des rapports annuels obligatoires du SPF Emploi, Travail et Concertation sociale ?

b. Pourquoi n’a-t-on fixé aucun objectif opérationnel ni aucun indicateur permettant de mesurer l’effet de la politique ? Quels étaient les difficultés dans ce domaine ?

c. A-t-on depuis lors continué à mettre au point la base de données ? A-t-elle été adaptée aux modifications de la législation ? Quand devrait-elle être opérationnelle ?

 

In navolging van de continue aanbevelingen van de Europese Unie werd sinds 1999 een federaal werkgelegenheidsbeleid ontwikkeld dat jongeren aan een baan moet helpen binnen zes maanden na hun intrede op de arbeidsmarkt. Dat beleid schrijft onder meer een jaarlijks opvolgingsrapport en een jaarlijkse evaluatie voor. Het Rekenhof stipt echter aan dat de Federale Overheidsdienst (FOD) Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg ondanks die verplichting nooit een jaarlijks statistisch rapport heeft opgesteld. Bovendien werd geen enkele operationele doelstelling vastgelegd, noch enige indicator opgesteld om de impact van het beleid na te gaan. De inspanningen van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg om een database te ontwikkelen en de evaluatie te bevorderen, hebben niet tot de nodige evaluaties geleid om sturing van het beleid mogelijk te maken.

a. Wie is verantwoordelijk voor het uitblijven van de verplichte jaarlijkse rapporten van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg?

b. Waarom werden er geen operationele doelstellingen vastgelegd en geen indicatoren opgesteld om de impact van het beleid te meten? Wat waren daarbij de knelpunten?

c. Wordt de bedoelde database intussen verder op punt gesteld en aangepast aan de gewijzigde wetgeving terzake? Tegen welke datum zou hij operationeel moeten worden?

 
Réponse reçue le 22 aôut 2008 : Antwoord ontvangen op 22 augustus 2008 :

a) Pour la période 2000-2003, le rapport annuel concernant les conventions de premier emploi (ci-après « CPE ») a été substitué, à la demande de la ministre de l'Emploi de l'époque, d'une part, par un aperçu statistique succinct qui était transmis régulièrement (en principe mensuellement) au responsable au niveau du cabinet ministériel, qui prenait soin de la divulgation ultérieure éventuelle de ces chiffres. Il s'agissait de données concernant la répartition régionale des CPE, le nombre de CPE en cours, la proportion qualifiés-moins qualifiés, la proportion hommes-femmes et la proportion secteur privé-secteur public. D'autre part, l'administration devait pouvoir mettre à la disposition de certains utilisateurs, parmi lesquels le Point d'Appui TEF, des données détaillées. À cette fin, une banque de données informatisée avait été mise en place, à partir de laquelle les données voulues pouvaient être déchargées à tout moment. Un tel déchargement, couvrant toute la période 2000-2003, a d'ailleurs été mis à la disposition de la Cour des comptes fin mars 2007.

Depuis le 1er janvier 2004, les employeurs ne doivent plus transmettre une copie de chaque CPE au SPF Emploi, Travail et Concertation sociale. La communication des occupations sous CPE se fait via la déclaration trimestrielle aux services de perception des cotisations de sécurité sociale (l'ONSS et l'ONSSAPL). Il en est de même pour la demande de réductions des cotisations pour les jeunes moins qualifiés occupés sous CPE. Il en ressort que, depuis 2004, les seules instances à pouvoir livrer les données statistiques relatives au nombre de jeunes occupés dans le cadre du régime des « premiers emplois » et au nombre de jeunes moins qualifiés ouvrant le droit à une réduction « jeunes travailleurs », sont l'ONSS et l'ONSSAPL.

En raison de l'introduction de la déclaration multifonctionnelle (DmfA), ainsi que de l'harmonisation et simplification des systèmes de réductions de cotisations sociales, ce n'était pas toujours évident pour ces services de fournir les statistiques voulues. Toutefois, les problèmes techniques étant surmontés, le SPF Emploi, Travail et Concertation sociale sera en mesure d'établir encore cette année un rapport statistique pour l'année 2007, sur base de données fournies par l'ONSS et l'ONSSAPL.

b) Lorsqu'on conçoit une politique donnée, il faut d'abord clairement délimiter les objectifs à atteindre. Ensuite, ces objectifs politiques doivent se concrétiser dans des textes légaux qui, en principe, doivent en être la traduction fidèle. Dans le cas du « plan Rosetta », les déclarations politiques initiales concernant ces objectifs divergaient de la portée effective et concrète des textes légaux établis. En outre, lorsqu'on décide d'une politique à mener et qu'on établit la législation requise, il faut tenir compte, dès le début, de la faisabilité des objectifs prévus et de la mesurabilité des effets de cette politique. Ce qui n'a pas été le cas.

En ce qui concerne les objectifs opérationnels : la mise en œuvre du « plan Rosetta » n'était pas la seule affaire du SPF Emploi, Travail et Concertation sociale, mais d'une diversité de services et d'instances dont chacun devait prendre soin d'un ou plusieurs aspects du système. Il s'agissait, en plus, non seulement de services fédéraux (ONSS, ONSSAPL, ONEm), mais également d'instances régionales (les services d'emploi et les comités subrégionaux de l'emploi et de la formation). Dans une telle constellation, il n'est pas évident d'arriver à des objectifs opérationnels coordonnés.

L'évaluation du régime des CPE effectuée par l'Université de Liège (ULg) pour le compte du SPF Emploi, Travail et Concertation sociale et publiée au printemps 2003, a bien évidemment fait usage d'un certain nombre d'indicateurs, sur base desquels un certain nombre de conclusions claires ont été tirées concernant l'impact de la mesure. Vous trouverez un synthèse des conclusions aux pages 25-26 du document Stratégie européenne pour l'emploi — Évaluation de la politique de l'emploi 2003-2005 Belgique, septembre 2005 qui est consultable sur le site Internet du SPF Emploi, Travail et Concertation sociale : www.emploi.belgique.be/WorkArea/showcontent.aspx ?id=4300 ou, sous une autre forme, sur la page Internet www.be2010.eu/admin/uploaded/200609081238020.Annexe2.pdf (pp. 18-19).

Dans le cadre de la mise en œuvre des lignes directrices européennes (stratégie de Lisbonne), le SPF Emploi, Travail et Concertation sociale se charge depuis des années du chapitre « Emploi » du Programme national de réforme (PNR) (l'ancien Plan d'action national (PAN)) qui doit être introduit annuellement. Ce système de suivi comprend la préparation et la publication — en collaboration avec les communautés et les régions — de toute une série d'indicateurs et de statistiques, dont une partie concerne directement la situation des jeunes (taux d'activité, taux d'emploi, niveau de qualification, taux de chômage, ...). Vous trouverez ces publications sur le site Internet www.be2010.eu (voir par exemple www.be2010.eu/admin/uploaded/200711091712230.Indicateur FR.zip pour les indicateurs de l'année 2007).

c) Voir ci-dessus sous a), deuxième alinéa : depuis 2004, il ne faut plus transmettre aucune copie de CPE au SPF Emploi, Travail et Concertation sociale; l'exploitation de la base de données s'est donc terminée définitivement par l'encodage des données des CPE ayant débuté le 31 décembre 2003 au plus tard.

a) Voor de periode 2000-2003 was het jaarlijks rapport met betrekking tot het startbanenstelsel op vraag van de toenmalige minister van Werkgelegenheid vervangen door, enerzijds, een beknopt statistisch overzicht dat op geregelde tijdstippen (in principe maandelijks) bezorgd werd aan de verantwoordelijke op het ministerieel kabinet, die instond voor de eventuele verdere verspreiding van deze cijfers. Het ging om gegevens betreffende de verdeling van de startbaanovereenkomsten (hierna « SBO ») over de gewesten, het aantal lopende SBO's, de verhouding geschoolden-laaggeschoolden, de verhouding mannen-vrouwen en de verhouding private sector-publieke sector. Anderzijds moest de administratie gedetailleerde gegevens ter beschikking kunnen stellen van sommige gebruikers, zoals het Steunpunt WAV. Hiertoe werd een geïnformatiseerde gegevensbank op punt gesteld, van waaruit op elk ogenblik de gewenste gegevens ontladen konden worden. Een dergelijk ontlading die de ganse periode 2000-2003 besloeg werd trouwens in maart 2007 ter beschikking gesteld van het Rekenhof.

Sinds 1 januari 2004 moeten de werkgevers geen kopie van elke SBO meer aan de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg overmaken. De mededeling van de tewerkstellingen onder SBO gebeurt via de kwartaalaangifte aan de diensten die belast zijn met de inning van de socialezekerheidsbijdragen (RSZ en RSZPPO). Hetzelfde geldt voor de aanvraag van bijdrageverminderingen voor laaggeschoolde startbaners. Dit betekent dat sinds 2004 de genoemde inningsdiensten de enige instanties zijn die statistische gegevens kunnen verstrekken met betrekking tot het aantal tewerkgestelde jongeren en het aantal laaggeschoolde jongeren die recht geven op de specifieke bijdragevermindering.

Door de invoering van de multifunctionele aangifte (DmfA) en de harmonisering en vereenvoudiging van de systemen van bijdrageverminderingen was het voor deze diensten niet altijd evident om de gewenste statistieken te leveren. De technische problemen zijn echter achter de rug en de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg zal nog dit jaar in staat zijn om met de gegevens, aangereikt door de RSZ en de RSZPPO, een statistisch rapport te maken voor het jaar 2007.

b) Wanneer men een beleid uitdenkt, moet men vooreerst duidelijk de nagestreefde doelstellingen afbakenen. Vervolgens moeten deze beleidsdoelen geconcretiseerd worden in wetgevende teksten die daar in principe een exacte verwoording van moeten zijn. Bij het « Rosettaplan » weken de initiële politieke verklaringen omtrent die beleidsdoelen af van de effectieve, concrete draagwijdte van de opgestelde wetteksten. Voorts moet, bij het bepalen van een beleid en bij het uitwerken van de vereiste wetgeving, de haalbaarheid van de gestelde doelen alsook de meetbaarheid van de beleidseffecten van bij het begin ingecalculeerd worden. Hetgeen niet gebeurd is.

Wat de operationele doelstellingen betreft : voor de implementatie van het « Rosettaplan » stond niet enkel en alleen de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg in, maar een verscheidenheid aan diensten en instanties die elk een of meer aspecten van het systeem moesten behartigen. Het betrof bovendien niet alleen federale diensten (RSZ, RSZPPO, RVA), maar ook regionale instellingen (de bemiddelingsdiensten en de subregionale tewerkstellingscomités (inmiddels SERR en RESOC geworden in Vlaanderen)). Om in zo'n constellatie tot gecoördineerde operationele doelstellingen te komen is niet evident.

De evaluatie van het startbanenstelsel die in opdracht van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg werd uitgevoerd door de Universiteit van Luik (ULg) en gepubliceerd in het voorjaar van 2003, heeft natuurlijk wél gebruik gemaakt van een aantal indicatoren, op basis waarvan een aantal duidelijke conclusies getrokken werden met betrekking tot de impact van de maatregel. Een samenvatting van deze conclusies vindt u op blz. 25-26 van het document Europese werkgelegenheidsstrategie — Evaluatie van het werkgelegenheidsbeleid 2003-2005 België, september 2005 consulteerbaar op de website van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg : www.werk.belgie.be/WorkArea/showcontent.aspx ?id=4300 of op de webpagina www.be2010.eu/admin/uploaded/200609081202430.Bijlage2.pdf.

In het kader van de implementatie van de Europese richtsnoeren (Lissabonstrategie) staat de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg reeds sinds jaren in voor het hoofdstuk « Werkgelegenheid » van het jaarlijks in te dienen Nationaal Hervormingsprogramma (NHP) (het vroegere Nationaal Actieplan (NAP)). Dit opvolgingssysteem omvat het aanmaken en publiceren — in samenwerking met de gemeenschappen en de gewesten — van een hele reeks indicatoren en statistieken, waarvan een deel rechtstreeks betrekking hebben op de situatie van jongeren (activiteitsgraad, werkzaamheidsgraad, kwalificatieniveau, werkloosheidsgraad, ...). Deze publicaties vindt u op de website www.be2010.eu (zie bijvoorbeeld www.be2010.eu/admin/uploaded/200711091712510.Indicator NL.zip voor de indicatoren voor het jaar 2007).

c) Zie hierboven onder a), tweede paragraaf : sinds 2004 moeten geen kopies van SBO's meer bezorgd worden aan de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg; het gebruik van de database is dus definitief geëindigd met de invoer van de gegevens van de SBO's die uiterlijk op 31 december 2003 aanvingen.