De gedeeltelijke beursgang van Belfius staat in de startblokken. In deze context is het belangrijk dat de federale overheid samen met de deelstaten een gemeenschappelijk standpunt inneemt over de status van de « Belfius Art Collection » en de verdere uitbreiding van de bescherming van bepaalde kunstwerken naar het voorbeeld van het Vlaamse decreet van 24 januari 2003 houdende bescherming van het roerend cultureel erfgoed van uitzonderlijk belang (Topstukkendecreet). Bij de financiële injecties van de federale overheid en andere overheden in het toenmalige Dexia werden afspraken gemaakt over het toegankelijk maken van deze collectie.

De kunstcollectie bevat onder meer twee uiterst zeldzame olieverfschetsen van wereldniveau van Peter Paul Rubens, namelijk « De roof van de Sabijnse maagden » en « De vrede tussen de Romeinen en de Sabijnen » die werden gemaakt in opdracht van de Spaanse koning. Dit zijn de enige overgebleven versies, aangezien de definitieve schilderijen in de vlammen opgingen in 1734. Daarnaast kan ik u nog een rist topstukken voorleggen die dateren van voor 1830.

De collectie concentreert zich op drie periodes. De Vlaamse meesters uit de 16de en 17de eeuw, zoals Antoon Van Dijck, Jacob Jordaens, Pieter Pourbus, Frans Snijders, Jan Breughel en Pieter Paul Rubens. Daarnaast zitten er in de collectie moderne kunst van 1830 tot 1960 onder andere James Ensor, René Magritte en Rik Wouters. De hedendaagse kunst wordt vertegenwoordigd door werken van onder andere Roger Raveel, Berlinde De Bruyckere en Jan Fabre.

In het totaal gaat het om 4 300 werken. Op dit ogenblik heeft Vlaanderen drie werken opgenomen in het Topstukkendecreet. Verschillende werken uit de « Belfius Art Collection » bevinden zich in Antwerpen. Maar er zijn er ook heel veel in Brussel. In Brussel is het Topstukkendecreet echter niet van toepassing. Daar bestaat er wel een bescherming, doordat de federale overheid over de werken kan beslissen. De werken in Brussel vallen dus onder de federale bevoegdheid. De werken in Antwerpen, vooral in het Astridhuis, vallen onder de Vlaamse regels.

Het Topstukkendecreet strekt tot bescherming van roerend cultureel erfgoed dat voor de Vlaamse Gemeenschap in Vlaanderen bewaard moet blijven, omwille van zijn bijzondere archeologische, historische, cultuurhistorische, artistieke of wetenschappelijke betekenis.

Er bestaat sinds 2012 een cultureel samenwerkingsakkoord met de Franse Gemeenschap. Er is een overlegplatform, heel specifiek voor de topstukken en die collecties. Alle betrokken overheden zitten daarin samen.

Gezien er in 2012 een piste werd onderzocht om een deel van de « Belfius Art Collection » van de hand te doen en er een gedeeltelijke privatisering en beursgang van de bank zal plaatsvinden, is het belangrijk om deze collectie juridisch te verankeren. Vooreerst kan de federale overheid aan de topstukken die zich in Brussel bevinden, een definitieve bescherming toekennen. Daarnaast kan de overheid, gezien ze 100 % aandeelhouder is van de Belfius Bank de kunstwerken in een afzonderlijke stichting afzonderen alvorens over te gaan tot een beursgang. Ook kan er een vorm van voorkooprecht worden uitgewerkt in samenwerking met de Franse Gemeenschap en het Vlaamse Gewest.

Ik verwijs naar mijn eerder ingediende schriftelijke vragen nrs. 6-1586, 6-1587 en 6-1588 , die tot op heden nog niet werden beantwoord.

Wat betreft het transversaal karakter van de vraag : Vlaanderen heeft in zijn Topstukkendecreet alvast enkele topstukken van de « Belfius Art Collection » opgenomen. Wat betreft de werken die zich in Brussel bevinden, is de federale overheid bevoegd. De collectie is 100 % eigendom van de Belfius Bank die op haar beurt 100 % eigendom is van de federale overheid. Het betreft dus een transversale gemeenschapsbevoegdheid.

Over deze collectie wens ik volgende vragen te stellen :

1) Is er sprake van een voorkooprecht voor de Gemeenschappen en de federale overheid wat betreft de « Belfius Art Collection » – voor zover deze collectie, wat mij het meest aangewezen lijkt, bij de aangekondigde gedeeltelijke beursgang niet wordt uitgelicht uit deze beursgang – en dit gezien het cultureel belang van deze collectie voor het land, het Vlaams Gewest en de Franse Gemeenschap ? Zo ja, hoe gaat u dit vorm geven ? Zo neen, waarom niet ? Kunt u dit toelichten ?

2) Kunt u een gedetailleerde lijst geven van alle werken die deel uitmaken van de « Belfius Art Collection » en een gedetailleerde waardebepaling van alle werken ? Zo neen, waarom niet ? Kan dit uitvoerig worden toegelicht ?

3) Zal deze collectie gewaardeerd worden in het licht van de beursgang of niet ? Kunt u zeer gedetailleerd antwoorden waarom ze al of niet zal worden gewaardeerd bij de nakende beursgang ?

4) Hoeveel bedraagt de totale waarde van de collectie momenteel ? Waar kan men deze desgevallend terugvinden in de jaarverslagen van Belfius en / of de begeleidende documenten bij de beursgang ?

5) Kunt u gedetailleerd meedelen welk overleg met de Gemeenschappen er tot op vandaag plaatsvond wat betreft de impact van de gedeeltelijke beursgang van Belfius op de toegankelijkheid en vooral het verankeren van de belangrijkste werken van deze collectie ? Kunt u uitvoerig toelichten wat de inhoud en het tijdschema zijn ?

6) Welke concrete en waterdichte afspraken hebt u gemaakt met Belfius in het licht van de gedeeltelijke beursgang wat betreft het verankeren van de eigendom en de toegang van deze collectie ? Onder welke vorm hebt u dit gedaan (convenant, uitlichting uit de beursgang, voorkooprecht en eventuele andere afspraken) ? Kunt u dit uitvoerig toelichten ? Geldt deze waarborg ook ingeval de bank haar verplichtingen niet meer zou kunnen nakomen ?

7) Bent u het met mij eens dat de « Belfius Art Collection » nooit in buitenlandse handen mag vallen ? Hoe kunt u hiervoor zorgen ? Zo neen, waarom niet en kunt u dit toelichten ?

1) De eventuele uitoefening van een voorkooprecht is geïntegreerd in de bestaande regelgeving omtrent Topstukken binnen de Vlaamse Gemeenschap of gelijkaardige regelgevingen binnen de Franse Gemeenschap.

2) Dat is niet mogelijk. We communiceren niet over de waarde van de Belfius Art Collection of haar afzonderlijke stukken. Wat de gedetailleerde lijst betreft: er is een selectie van ruim 100 topwerken beschikbaar op de website belfius.be/art. Deze selectie wordt steeds verder uitgebreid. Belfius zet ook regelmatig een aantal werken in de kijker op de Instagram account “belfiusartcollection”.

3) Een waardering van de Belfius Art Collection is een zeer moeilijk en omvangrijk proces, dat bijgevolg een substantiële kost met zich meebrengt. Gezien de omvang van de collectie en de veelheid aan locaties waar deze tentoongesteld wordt en/of opgeslagen wordt, impliceert een dergelijk proces het uitpakken, transporteren, verifiëren, waarderen, etc. van alle werken. Daarbij mag gerekend worden op een doorlooptijd van gemiddeld 1 jaar om een waardering te realiseren. Momenteel is een waardering - gezien de beschermingsconstructies die voor de Collectie voorzien zijn - nog niet gepland. Indien er op een bepaald moment tot waardering moet worden overgegaan, is dat enkel zinvol indien de Belfius Art Collection door minstens 2 gerespecteerde instellingen onder de loep genomen wordt en bij voorkeur ook door een partij met kennis van de Belgische kunst.

4) Er is geen formele waardering van de Belfius Art Collection. Zie duiding bij vraag 3.

5) Er werd overleg gepleegd met de diverse verantwoordelijken (Minister Sven Gatz, voormalig Staatssecretaris Zuhal Demir) en met het Ministerieel Comité voor Culturele Aangelegenheden waarin alle regio’s vertegenwoordigd zijn. Zij coördineerden de voorbereiding voor aanpassing van de statuten van de bank om de Collectie te verankeren en veilig te stellen met het oog op een mogelijke gedeeltelijke privatisering.

6) Er werd uitgebreid gewerkt op de verankering van de Belfius Art Collection via een wijziging in de statuten van de bank die volgende zaken ‘vastklikt’: het actief beheer van de Collectie, het feit dat de Collectie eigendom van de bank blijft, de strategie om verder te blijven investeren in aankoop van Belgische kunst en het zoveel mogelijk ter beschikking stellen van het publiek van de werken uit de Collectie via bruiklenen en eigen tentoonstellingen. Er wordt een clausule opgenomen die een speciale meerderheid vraagt voor wijziging waarbij de overheid mee akkoord moet gaan zolang ze 5% van de aandelen van Belfius behoudt. In functie van de toekomstige evolutie van Belfius waarbij de overheid haar aandeel belangrijk zou laten dalen kan alsnog overgegaan worden tot creatie van een Stichting. Dat wordt ook zo voorzien in de statuten. Op vandaag is dat niet het weerhouden scenario owv de complexiteit, financiële consequenties en het feit dat de Stichting de kosten zelf moet dragen (onderhoud, personeel, verdere aankopen, …).

7. Alle bovenvermelde maatregelen geven de zekerheid en nodige instrumenten om te garanderen dat de Belfius Art Collection niet in buitenlandse handen zal vallen.