BELGISCHE SENAAT
________
Zitting 2017-2018
________
13 december 2017
________
SENAAT Schriftelijke vraag nr. 6-1705

de Rik Daems (Open Vld)

aan de minister van Energie, Leefmilieu en Duurzame Ontwikkeling
________
Green bonds - Voorbeelden uit het buitenland - Energietransitie - Financiering - Windparken op de Noordzee
________
obligatie
uitgifte van effecten
geldmarkt
duurzame ontwikkeling
milieukeurmerk
overheidslening
windenergie
zachte energie
beleid inzake klimaatverandering
________
13/12/2017Verzending vraag
11/1/2018Antwoord
________
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 6-1704
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 6-1706
________
SENAAT Schriftelijke vraag nr. 6-1705 d.d. 13 december 2017 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

De afgelopen drie jaar is de markt van groene obligaties vertwaalfvoudigd. Waar die drie jaar geleden in totaal zo'n 8 miljard euro waard was, is deze inmiddels al meer dan 100 miljard euro waard. Een « green bond » is een obligatie waarmee beleggers investeren in duurzame projecten, bijvoorbeeld in leningen voor duurzaam vastgoed of voor de verduurzaming van het openbaar vervoer. Het werkt zo : een institutionele belegger, bijvoorbeeld een pensioenfonds, koopt een « schuldbewijs » van een bank of een bedrijf. De lening dient als financiering voor duurzame projecten en er wordt een vaste rente voor vergoed. Door een dergelijke groene obligatie te kopen, weten institutionele beleggers precies welke duurzame impact er wordt gemaakt. Een derde partij controleert of de besteding van het bedrag op een transparante manier gebeurt.

De verwachting is dat deze beleggingscategorie de komende jaren zeer sterk zal groeien. Het merendeel van de obligaties wordt uitgegeven door ontwikkelingsbanken, zoals de Europese Investeringsbank, en ondernemingen. Verschillende landen bereiden eveneens de uitgifte van green bonds voor, maar de aankondiging van een Belgische groene staatsobligatie laat tot nu toe nog op zich wachten, terwijl green bonds de Belgische staat alsook de deelstaten toch een prachtige kans bieden om maatschappelijke verantwoordelijkheid te combineren met investeringen in innovatieve projecten. Polen had eind 2016 de primeur met de uitgifte van een groen staatspapier. Het voldoet aan de zogenaamde « Green Bond Principles », waarmee vooraf duidelijkheid wordt gegeven over geschikte projecten. Achteraf wordt gerapporteerd over de impact. Na de emissie van Polen heeft ook Frankrijk een groene staatsobligatie op de markt gebracht. Deze uitgifte was een groot succes en bracht zeven miljard euro op. De uitgifte van deze green bonds door Parijs moet een duidelijke opvolging geven aan het klimaatakkoord van Parijs.

Transversaal karakter van deze vraag : de klimaatverandering is een transversaal onderwerp en gaat over meer dan alleen het milieu. Het thema is geďntegreerd in het beleid met betrekking tot transport, fiscaliteit, energie, enz. Dat resulteert in overlappende verantwoordelijkheden tussen de verschillende beleidsniveaus. Die complexe verdeling vereist structuren voor een goede coördinatie tussen de verschillende betrokken autoriteiten. De gewesten zijn bevoegd voor leefmilieu en energie. Zowel de gewesten als de federale overheid zijn bevoegd voor de Belgische elektriciteits-en aardgasmarkt. De federale overheid is bevoegd voor de productie en transmissie van energie. De CREG treedt op als regulator. De uitvoering van het klimaatakkoord zal veel middelen vergen en hierbinnen passen de green bonds.

Ik had dan ook volgende vragen :

1) Wat is uw houding ten opzichte van de green bonds en bent u het ermee eens dat zij een belangrijk element kunnen vormen in de financiering van de energietransitie, en dit onder meer in het licht van de verplichtingen die we hebben aangegaan naar aanleiding van de « Klimaatconferentie COP21 » ?

2) Bent u bereid om in samenspraak met de gewesten werk te maken van de uitgifte van een green bond of groene obligatie naar het voorbeeld van Frankrijk, Luxemburg en Polen ? Hebt u reeds stappen ondernomen of zult u die ondernemen ? Kunt u zeer concreet de inhoud, de bedragen, de projecten en de timing toelichten ? Zo neen, waarom niet ?

3) De uitgifte van green bonds is in volle ontwikkeling en ook onze financiële sector kan hier mogelijks een niche uitbouwen. Mits fiscale stimuli kan dit ook de burger overtuigen om een deel van zijn spaargeld aan te wenden voor de duurzame economie. Hebt u hieromtrent reeds met de financiële sector en hun federaties samengezeten alsook met de diverse organisaties die zich concreet inzetten rond de duurzame economie ? Zo neen, waarom niet ? Zo ja, kunt u dit uitvoerig toelichten ?

4) Kunnen de zogenaamde green bonds een rol spelen in de financiering van de windparken op de Noordzee ? Kunt u dit meer toelichten ?

Antwoord ontvangen op 11 januari 2018 :

1) Krachtens artikel 2, c), van de Overeenkomst van Parijs, gedaan te Parijs op 12 december 2015 (het zogenaamde « Paris Agreement » ingevolge de klimaatconferentie van Parijs COP21), dient België als partij bij deze overeenkomst de financieringswijzen te doen stroken met een transitie naar geringe broeikasgasemissies en klimaatbestendige ontwikkeling. Voornoemd artikel 2, c), luidt immers als volgt :

« Article 2

1. Le présent Accord, en contribuant à la mise en œuvre de la Convention, notamment de son objectif, vise à renforcer la riposte mondiale à la menace des changements climatiques, dans le contexte du développement durable et de la lutte contre la pauvreté, notamment en :

a) […]

b) […]

c) Rendant les flux financiers compatibles avec un profil d'évolution vers un développement à faible émission de gaz à effet de serre et résilient aux changements climatiques. »

De invoering van groene obligaties draagt via haar mechanisme en de bedragen in kwestie bij tot de verandering van de financiële markten met het oog op het beschikbaar maken van kapitaal voor de noodzakelijke energie- en milieutransitie. Dergelijke groene staatsobligaties zouden verder de mogelijke financiële risico’s kunnen opvangen die gerelateerd zijn aan de vereiste investeringen voor de transitie naar een bredere energiemix en naar een meer duurzame economie. Naar aanleiding van het succesvolle voorbeeld van de uitgifte van groene obligaties door onder meer Frankrijk en Polen, wenst de regering als geheel actief bij te dragen aan de ontwikkeling van een markt voor groene beleggingen. Ik hoop dat het kader voor deze « green OLO » door anderen gebruikt zal worden om meer middelen vrij te maken voor de transitie.

2) Ik heb actief meegewerkt aan de implementatie van de criteria voor uitgifte van groene obligaties die de eerste minister Charles Michel ter gelegenheid van de klimaattop in Parijs, « One Planet Summit », op 12 december 2017 aangekondigd heeft.

Vanaf volgend jaar zal de Belgische Staat, via het Federale Agentschap van de schuld, voor het eerst een groene obligatie (OLO) of « green bond » uitgeven. Deze groene obligaties zijn bedoeld om een financieringskanaal te creëren voor de toekomstige « groene investeringen », met name in het kader van de klimaatdoelstellingen. Deze obligaties zullen een minimaal initieel volume hebben van 3 tot 5 miljard euro voor « groene » projecten die onder volgende federale bevoegdheden vallen : energie-efficiëntie van openbare gebouwen, investeringsbeleid voor spoorwegen en offshore windenergie.

De deelstaten zullen op de hoogte worden gebracht van de technische details van het federale initiatief, zodat ze op hun beurt een gelijkaardig financieel instrument kunnen ontwikkelen.

Op basis hiervan zullen we de mogelijkheden analyseren om op Belgisch niveau zo goed mogelijk een emissiebeleid te coördineren.

De nieuwe projecten die in het kader van het Pact aangewezen zijn voor « green » strategische investeringen – met name op het gebied van mobiliteit en energie – zullen in aanmerking komen voor financiering door deze instrumenten. Dat is tenminste de doelstelling op federaal niveau.

De bedragen van deze nieuwe projecten zullen bekend worden wanneer de interfederale lijst in 2018 wordt afgerond.

3) België zal de eerste groene obligaties (of green OLOs), voorbehouden aan institutionele spelers (banken, verzekeringen, enz.), vanaf het eerste kwartaal 2018 tegen de marktvoorwaarden van het ogenblik van uitgifte. Financiële spelers zullen deze groene obligaties uiteraard kunnen integreren in de portefeuille van producten die aan spaarders wordt aangeboden.

4) Ik bevestig hierbij dat zogenaamde « green bonds » een belangrijke rol zouden kunnen spelen in de financiering van de windparken op de Noordzee. Ik verwijs hiervoor naar mijn antwoord op de vragen 1) en 2).