BELGISCHE SENAAT
________
Zitting 2012-2013
________
19 juli 2013
________
SENAAT Schriftelijke vraag nr. 5-9605

de Ludo Sannen (sp.a)

aan de staatssecretaris voor Leefmilieu, Energie en Mobiliteit, toegevoegd aan de minister van Binnenlandse Zaken en Gelijke Kansen, en staatssecretaris voor Staatshervorming, toegevoegd aan de eerste minister
________
de toepassing van de emissiehandel voor luchtvaartmaatschappijen
________
emissiehandel
broeikasgas
luchtvervoer
vervoerskosten
________
19/7/2013Verzending vraag
20/9/2013Antwoord
________
Herkwalificatie van : vraag om uitleg 5-3638
________
SENAAT Schriftelijke vraag nr. 5-9605 d.d. 19 juli 2013 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Mijn vraag handelt over de toepassing van de emissiehandel voor luchtvaartmaatschappijen en mogelijke winsten die ze daarbij kunnen maken, omwille van het feit dat de toepassing zo moeizaam op gang komt. Kort gezegd komt het erop neer dat luchtvaartmaatschappijen eerst wel broeikasgasemissierechten verschuldigd waren en later niet meer.

Daar zijn twee redenen voor. De eerste reden is intern Belgisch. Aan Vlaamse kant was er een decreet, maar dat is vernietigd door het Grondwettelijk Hof. Bij gebrek aan goedgekeurd samenwerkingsakkoord is de Vlaamse en bij uitbreiding Belgische luchtvaart niet meer gevat door de regeling. Op 6 juni 2012 is in het Overlegcomité het samenwerkingsakkoord goedgekeurd, maar de inbreukprocedure van Europa tegen België is ingeleid.

De tweede reden is Amerikaans. De Amerikaanse Senaat heeft op 24 september 2012 de luchtvaartmaatschappijen van de Verenigde Staten vrijgesteld. Intercontinentale vluchten worden dus niet meer gevat door het systeem. De Europese Commissie heeft de inwerkingtreding daarop een jaar uitgesteld. Voor Europese vluchten is het systeem wel van kracht. De luchtvaartmaatschappijen hebben tot op heden aan hun consumenten vermoedelijk wel kosten aangerekend. De maatschappijen die uitstootrechten gekocht hadden, zouden ze terugbetaald krijgen. Uit een rapport in opdracht van de European Federation for Transport and Environment (“How Airlines Profit from Changes in the EU ETS”) blijkt dat maatschappijen winst maken omdat ze passagiers extra kosten aanrekenen die ze niet aan de overheid moeten overmaken. Dit is geen eerlijke houding ten aanzien van passagiers die menen dat zij bijdragen aan een actie tegen klimaatverandering. In Europa zou het in 2012 gaan om een bedrag van 679 miljoen tot bijna 1,4 miljard euro.

1) Op welke wijze, in welke jaren hebben de luchtvaartmaatschappijen de emissieregeling toegepast? Zijn de prijzen voor de consument daarbij verhoogd?

2) Wordt de Europese regeling, al dan niet in samenhang met het Vlaams decreet, ondanks de vernietiging, in de praktijk nog steeds toegepast? Innen de luchtvaartmaatschappijen nog steeds een bijdrage met als verantwoording een bijdrage voor het klimaat?

3) Een deel van de uitstootrechten kregen de maatschappijen gratis, een deel werd verhandeld via de beurs. Hoe wordt dit financieel afgewikkeld bij de stopzetting van het systeem?

4) Is de minister het ermee eens dat de door de maatschappijen bij de consumenten geïnde bijdragen toekomen aan de overheid, dat de Nationale Klimaatcommissie de bestemming/verdeling ervan moet vastleggen? Welke maatregelen neemt hij om de bijdragen van de luchtvaartmaatschappijen te vorderen?

5) Wat is de stand van zaken van het samenwerkingsakkoord?

Antwoord ontvangen op 20 september 2013 :

Het is pas sedert 1 januari 2012 dat de luchtvaartsector werd opgenomen in het Europese emissiehandelsysteem. Deze Europese wetgeving geldt voor alle Europese vluchten, ongeacht de nationale wetgeving, en wordt dus ook in België in de praktijk toegepast. Hiertoe werd een samenwerkingsakkoord gesloten tussen de federale overheid en de gewesten. Na enkele opmerkingen van de Raad van State, werd het akkoord aangepast op 12 juni 2013, en dit zal zeer binnenkort gepubliceerd worden in het Staatsblad. Dit moet dan nog worden omgezet in verdere Belgische wetgeving. Het Koninklijk Besluit zal weldra gepubliceerd worden, voor wat betreft de decreten moet ik u naar de bevoegde gewesten verwijzen.

Het systeem werd dus in geen geval stopgezet. Alle door België beheerde operatoren voldeden aan hun verplichting om op tijd voldoende rechten in te leveren en zo hun emissies voor 2012 te compenseren. Zij die te weinig rechten gratis kregen, hebben het tekort op de emissiemarkt aangekocht.

De Amerikaanse wetgeving heeft geen invloed op de Europese, maar onder Amerikaanse druk werd inderdaad de Europese wetgeving tijdelijk aangepast. Daardoor konden de operatoren kiezen om hun extra-Europese vluchten uit te sluiten in 2012. De enkele maatschappijen die reeds rechten kregen voor deze vluchten buiten Europa en die toch kozen voor de uitsluiting, hebben al deze rechten netjes teruggestort. Zij bleven echter volledig gevat door de regelgeving voor hun intra-Europese vluchten.

Hoewel sommige maatschappijen blijkbaar een bijdrage voor de Emissions Trading System (ETS) vragen, zijn de prijzen van individuele vliegtickets hierdoor bij mijn weten niet significant gestegen. Het is aan de maatschappijen zelf om te beslissen hoe zij kosten doorrekenen aan de consument, hierbij speelt de vrije markt. Deze geïnde bijdragen behoren niet toe aan de overheid en kunnen dus ook niet teruggevorderd worden.

Anderzijds lijkt het mij inderdaad niet moreel correct om onbestaande kosten door te rekenen aan de klanten, en ik wil de maatschappijen hierbij dan ook oproepen om vrijwillig deze praktijk te staken.