BELGISCHE SENAAT
________
Zitting 2008-2009
________
9 juni 2009
________
SENAAT Schriftelijke vraag nr. 4-3529

de Martine Taelman (Open Vld)

aan de vice-eersteminister en minister van Ambtenarenzaken, Overheidsbedrijven en Institutionele Hervormingen
________
GSM - Gebruik op de trein - Onopgeloste problemen
________
Nationale Maatschappij der Belgische Spoorwegen
mobiele telefoon
radiocommunicatie
telecommunicatiemateriaal
mobiele communicatie
________
9/6/2009Verzending vraag
4/8/2009Antwoord
________
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 4-3530
Herkwalificatie van : vraag om uitleg 4-918
________
SENAAT Schriftelijke vraag nr. 4-3529 d.d. 9 juni 2009 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Bijna vijf jaar geleden tekende de Nationale Maatschappij der Belgische Spoorwegen (NMBS) met enkele telecomoperatoren een overeenkomst. In die overeenkomst staat dat er meer gsm-masten langs de spoorwegen zouden komen zodat er een beter signaal in de treinen zou zijn. Door het magneto-optische effect, ook wel gekend als het Faraday-effect komt een gsm signaal in een trein sowieso zwakker over. Het plaatsen van extra gsm masten zou dit probleem voor een deel moeten opvangen. 450 masten zou de NMBS plaatsen, 120 ervan zouden ook door de telecomoperatoren worden gebruikt. De andere 330 zouden enkel door de NMBS worden gebruikt onder andere om het communicatienet GSM for Railways, een digitaal radionet om gegevens te versturen en gesprekken te hebben.

Nog steeds valt echter het gsm signaal bij momenten uit in de trein tijdens het rijden.

Vandaar mijn vragen aan de geachte minister:

1. Zijn alle beloofde gsm masten effectief geplaatst? Op welke lijnen staan deze masten? Op welke lijnen moeten er nog komen?

2. Hoe verklaart hij dat gsm-signalen nog steeds uitvallen in de trein? Betekent dit dat het aantal gsm masten dat werd geplaatst aan spoorlijnen ontoereikend is?

3. Zijn er andere technische mogelijkheden om het signaal van een gsm in de trein te verbeteren? Zo ja, dewelke? Heeft de NMBS deze opties met de telecomoperatoren reeds bestudeerd?

4. 130 miljoen euro begrootte de NMBS de operatie om de gsm masten te plaatsen en het communicatienet op poten te zetten. Is dat net vandaag volledig actief? Welke zaken dienen nog uitgevoerd te worden?

5. Wat zijn de reële kosten van deze implementatie geweest?

Antwoord ontvangen op 4 augustus 2009 :

1.De samenwerkingsakkoorden tussen de toenmalige Nationale Maatschappij der Belgische Spoorwegen (NMBS) en de mobiele operatoren voor telecommunicatie (Mobistar, Proximus en BASE) werden door de partijen nageleefd en uitgevoerd. Zo werd het geheel van multi-operator-masten (voor GSM-R en voor GSM) geplaatst.

Het aantal door de mobiele operatoren voor telecommunicatie geplaatste masten met aanwezigheid van GSM-R-antennes bedraagt 150. Deze zijn over het volledige spoorwegnet verdeeld, rekening houdend met de behoeften van de NMBS-Groep, maar uiteraard ook met de behoeften van de GSM-operatoren.

2. Het uitvallen van een GSM-signaal heeft meerdere oorzaken. Deze kunnen (1) van technische aard zijn: de metalen bak van de wagens en de zonnefilters op de ruiten verzwakken het GSM-signaal, (2) inherent zijn aan de verplaatsingssnelheid van een trein: de treinsnelheid beïnvloedt de kwaliteit van het ontvangen signaal (zo heeft bijvoorbeeld een trein die tegen 160 km per uur rijdt, een negatieve uitwerking op de ontvangstkwali-teit van het signaal); (3) inherent zijn aan het reliëf en aan de spoorwegomgeving: de trein passeert op plaatsen (valleien bijvoorbeeld) die niet door de mobiele operatoren zijn gedekt.

De GSM-ontvangstkwaliteit in de treinen werd ook verbeterd door de mobiele operatoren voor telecommunicatie. Enerzijds vragen die mobiele operatoren immers regelmatig om GSM-masten op het domein van de NMBS-groep te mogen plaatsen, buiten GSM-R en dus los van dat samenwerkingsakkoord. In de mate van het mogelijke wordt aan die aanvragen een gunstig gevolg gegeven. Anderzijds installeren die mobiele operatoren ook GSM-masten in de nabijheid van de spoorlijnen (op privé-terreinen).

3. Er bestaan technologieën waarmee de ontvangstkwaliteit van het GSM-signaal in een trein kan worden verbeterd. Een van die technologieën bestaat erin om op het dak antennes en in elk rijtuig versterkers aan te brengen. Maar die technologie heeft een kostprijs van ongeveer 20.000 euro per rijtuig en wordt momenteel niet op het rollend materieel van de NMBS toegepast.

4. Het budget van 130 miljoen euro is als volgt verdeeld: 90 miljoen euro werd toegewezen aan de vaste GSM-R-infrastructuur en 40 miljoen euro aan de mobiele GSM-R-uitrusting.

Die investering uit overheidsfondsen wordt uitsluitend aangewend voor GSM-R en niet voor GSM.

5. Het budget van 130 miljoen euro werd in acht genomen en niet overschreden.