5-259COM | 5-259COM |
Mevrouw Els Van Hoof (CD&V). - Het blijft frappant dat in ons land meer dan duizend geïnterneerden in gevangenissen zijn opgesloten. Met de komst van de forensische psychiatrische centra in Gent en Antwerpen zal het aantal geïnterneerden in de gevangenissen weliswaar dalen, maar in die FPC's zal niet voor elke geïnterneerde plaats zijn.
Een groot aantal geïnterneerden zal bijgevolg niet de specifieke zorgverstrekking kunnen genieten die wordt verstrekt in de FPC's, die onder de bevoegdheid vallen van de minister van Volksgezondheid. Zij blijven onderworpen aan het gevangenisregime en aan de beperkingen die dat met zich meebrengt. Ook de zorgverstrekking verloopt volgens de maatstaven van het gevangeniswezen, waarvoor de minister van Justitie bevoegd is.
Volgens het lastenboek voor het nieuwe FPC te Gent zou de norm van 0,7 zorgverleners per geïnterneerde worden gehanteerd. Die norm ligt ver onder de norm van 1,2 zorgverleners per geïnterneerde die de Nationale Raad voor ziekenhuisvoorzieningen in een ontwerpadvies heeft voorgesteld. In de gevangenissen ligt het aantal beschikbare zorgverleners echter mijlenver onder de norm die in de FPC's zal worden gehanteerd. Zo zijn er in de gevangenis van Gent slechts een handvol zorgverleners voor maar liefst 110 geïnterneerden. Dat betekent dat de betrokkenen niet de adequate begeleiding kunnen krijgen die zij wegens hun geestesstoornis nodig hebben.
Het probleem rond de internering sleept al jaren aan en heeft inmiddels geleid tot meerdere arresten van het Europees Hof voor de rechten van de mens. Het is de verantwoordelijkheid van de regering ervoor te zorgen dat die mensen niet aan hun lot worden overgelaten. Daarom is een samenwerking tussen de departementen van Justitie en Volksgezondheid onontbeerlijk. Ook de Liga's voor de mensenrechten steunen die visie.
Ook uit het verslag van de werkgroep Forensisch Psychiatrisch Zorgcircuit blijkt dat Justitie moet toezien op de naleving van de verschillende fases van de interneringsmaatregel en een volwaardige financiering voor de beveiligingsaspecten van het zorgcircuit moet waarborgen. Volksgezondheid draagt de verantwoordelijkheid voor de behandeling, begeleiding en rehabilitatie van geïnterneerden in de forensisch psychiatrische centra.
Mutatis mutandis zou dat principe ook moeten worden doorgetrokken naar het gevangeniswezen, waar zorgverstrekking nog steeds onder de bevoegdheid van de FOD Justitie valt. Het is hoog tijd dat de bevoegde ministers hun verantwoordelijkheid nemen en de zorgverlening binnen een gevangenis onder de bevoegdheid van de minister van Volksgezondheid brengen.
De focus van het interneringsbeleid moet weer gericht zijn op de gepaste begeleiding van alle geïnterneerden met het oog op de re-integratie in de maatschappij. Het feit dat een persoon in een gevangenis wordt opgenomen omdat hij een veiligheidsrisico vormt, mag er niet toe leiden dat hij geen toegang krijgt tot een aangepaste zorgverstrekking op maat van zijn geestesstoornis.
Voor hoeveel geïnterneerden was er de voorbije jaren geen plaats in een psychiatrisch centrum waar behandeling centraal stond? Graag kreeg ik de cijfers per jaar vanaf 2010.
Wat vindt de minister van het voorstel om de zorgverleners binnen de gevangenis aan een controle door Volksgezondheid te onderwerpen teneinde de kwaliteit te garanderen? Acht zij een akkoord tussen de departementen Justitie en Volksgezondheid mogelijk in het belang van de geïnterneerden/gedetineerden en hun resocialisatie?
Vindt de minister het onderscheid tussen de zorgverstrekking aan, enerzijds, geïnterneerden die in een specifieke psychiatrische instelling worden opgenomen, en, anderzijds, aan geïnterneerden die wegens een gebrek aan beveiligde plaatsen in de gevangenis worden opgenomen, nog verantwoord? Zal ze hiervoor extra middelen vrijmaken?
Mevrouw Annemie Turtelboom, minister van Justitie. - De situatie van de geïnterneerden in België is zeer complex. Sommige geïnterneerden verblijven in de psychiatrische annexen van de gevangenissen, andere verblijven in het cellulaire gedeelte. Ook zijn er geïnterneerden die in een instelling van sociaal verweer zijn geplaatst en geïnterneerden die op proef zijn vrijgelaten en een behandeling volgen in het gewone zorgcircuit, waarvoor ook de gemeenschappen bevoegd zijn en waar wegens de lange wachtlijsten ook problemen bestaan.
In mijn antwoord op de vraag van senator Stevens heb ik erop gewezen dat België veroordeeld is in een zaak met betrekking tot een persoon die ook door het Vlaams Agentschap voor personen met handicap is erkend, maar die al vier jaar wacht op een plaats in het gewone zorgcircuit. De veroordelingen van België zijn deels gebaseerd op het gebrek aan doorstroming door een tekort aan opvangcapaciteit voor personen met een verstandelijk handicap, seksuele delinquenten en geïnterneerden met een meervoudige diagnose.
Bovendien is de situatie in Vlaanderen en in Wallonië totaal anders. In Vlaanderen verblijven ongeveer 700 geïnterneerden in de gevangenis, in Wallonië gaat het om ongeveer 130 geïnterneerden. Het Zuiden van het land beschikt immers over aparte instellingen van sociaal verweer die ofwel federaal zijn ofwel onder het Waals Gewest vallen.
Daarom is besloten om de FPC's eerst in Vlaanderen te bouwen. Met die 450 plaatsen zal de situatie al aanzienlijk verbeteren. Het is vooral de bedoeling dat de FPC's de doorstroming naar het gewone zorgcircuit verbeteren. Van de 1 100 geïnterneerden die in de gevangenissen verblijven, heeft een klein aantal een hoog risicoprofiel. De overgrote meerderheid heeft een laag of gemiddeld risicoprofiel. Indien zij worden behandeld en tijdelijk worden opgenomen in een FPC moet duidelijk worden naar welke instelling in het gewone zorgcircuit zij het best doorstromen.
Het is in die zin nuttig om het concept van de FPC's te bestuderen. De geïnterneerden komen binnen in fase 4. Het is de bedoeling dat ze de cirkel - die ook de vorm van het gebouw is - volmaken tot ze fase 1 bereiken, wat voor de meeste geïnterneerden de doorstroming naar het gewone zorgcircuit zal zijn. Alleen voor de geïnterneerden met een hoog risicoprofiel zal een verlengd verblijf in een FPC of een gevangenis vereist zijn.
Sommige geïnterneerden zullen door de strafuitvoeringsrechtbank in een FPC worden geplaatst, voor andere zullen de instellingen ter bescherming van de maatschappij, zoals in Merksplas, volstaan.
De bevoegdheidsverdeling is duidelijk: Justitie is verantwoordelijk voor de beveiliging, de zorgverlening binnen de FPC's is een zaak voor Volksgezondheid. In de gangen zullen dan ook geen cipiers rondlopen, maar zorgverleners.
Ik ben ervan overtuigd dat de twee nieuwe centra in Gent en Antwerpen een structurele oplossing zullen bieden voor het probleem van de geïnterneerden in de gevangenissen.
Mevrouw Els Van Hoof (CD&V). - Ik heb geen antwoord gekregen op mijn vraag over de evolutie van het aantal geïnterneerden in de gevangenissen.
Het klopt dat Justitie bevoegd is voor de beveiliging en Volksgezondheid voor de zorgverlening in de FPC's. Kan die bevoegdheidsverdeling niet worden doorgetrokken naar de gevangenissen? Ik vrees immers dat de FPC's niet aan alle vragen zullen kunnen voldoen.
Is het niet mogelijk om artsen en zorgverleners ook in de gevangenissen bevoegdheden te geven zodat een betere begeleiding mogelijk wordt? Momenteel is het aantal zorgverleners in de gevangenissen zeer beperkt. Justitie slaagt er niet in op alle vragen voor behandeling een antwoord te geven.
Momenteel ontbreekt het aan overleg tussen Justitie en Volksgezondheid over de zorgverlening in de gevangenissen.