5-30 | 5-30 |
De heer Rik Daems (Open Vld). - Ook al ben ik ervan overtuigd dat de algemene situatie van ons land en de economische basis goed zijn, toch rijst de vraag welke risico's we lopen door speculatie.
Mocht Italië, waarvan de overheidsschuld ongeveer 25% van het totaal van de eurozone uitmaakt, echt onder het vuur van speculanten komen, dan komt de volledige euroschuld onder druk. Ook ons land kan op die manier in het vizier komen, zelfs al is onze overheidsschuld van 350 miljard euro op zich niet groot genoeg om de interesse van speculanten op te wekken.
Wat is het reële risico dat België loopt? Welke boodschap kan de eerste minister geven om dat risico te ontlopen? Speculatie zou immers verstrekkende gevolgen hebben voor onze overheidsfinanciën.
Welke maatregelen kan de regering van lopende zaken nemen om speculatie tegen te gaan? Ik denk aan het wettelijk beperken van leverage en het aan banden leggen van shorten en andere negatieve speculatievormen. Vanuit het parlement wil onze fractie de regering steunen als ze ter zake initiatieven neemt.
Kunnen we op Europees of op Belgisch niveau de ratingbureaus aanpakken? Een aantal jaar geleden gaven die bureaus triple A-ratings aan besmette producten die de aanleiding vormden van de bankencrisis. Diezelfde ratingbureaus overdrijven nu in de andere richting door landenrisico's te overschatten, wat voor nervositeit op de markten zorgt. Het feit dat Warren Buffett, een van de grootste spelers op de beurs wereldwijd, een belangrijke aandeelhouder is van een van de ratingbureaus, roept nog bijkomende vragen op.
De heer Yves Leterme, eerste minister, belast met de Coördinatie van het Migratie- en asielbeleid. - Het vraagstuk van de speculatie krijgt uiteraard de volledige aandacht van de uittredende regering, in het bijzonder van de minister van Financiën en mezelf. We volgen de toestand en de geloofwaardigheid van de eurozone en de positie van België als een van de zeventien landen die de euro als gemeenschappelijke munt gebruiken.
In verband met onze risicopositie haalde de heer Daems zelf al aan dat onze economische basis zeer geloofwaardig is. In principe volstaan onze prestaties om iedere druk weg te nemen. Ik zal niet opnieuw verwijzen naar ons steeds kleiner wordende begrotingstekort of onze dalende schuldgraad. Op vier jaar tijd heeft België het verschil met de gemiddelde Europese schuldgraad beperkt van ongeveer 17 naar 7 bbp-punt. We komen dus steeds dichter bij het Europese gemiddelde.
Onze werkloosheidsgraad ligt onder het Europees gemiddelde en we hebben een overschot op onze betalingsbalans en handelsbalans. Netto zijn wij crediteuren. Alles samen heeft de nv België een vermogen van drie tot vier keer onze gecumuleerde schuld en we hebben hoge spaarquota. Globaal steken onze economische prestaties dus schril af tegen die van landen die wel in de problemen zijn geraakt en waarvan iedereen objectief moet erkennen dat er een probleem was en is, zoals met Griekenland.
Het reële risico voor ons land is dus beperkt, maar er heerst natuurlijk wel een algemene sfeer van wantrouwen tegenover de eurozone in haar geheel en de overheidsschuld in het bijzonder. We moeten de toestand nauwgezet blijven opvolgen en vanuit een ruimer perspectief dan alleen de overheidsschuld.
In moeilijke omstandigheden en gesteund door parlementsleden als de heer Daems en leden van de meerderheid doet de regering in lopende zaken wat ze kan om het land goed op koers te houden en ervoor te zorgen dat, in tegenstelling tot vroeger, de institutionele instabiliteit niet gepaard gaat met een ontsporing van onze begroting en financiële toestand. Als er echter de komende weken en maanden geen regeerakkoord tot stand zou komen dat een basis vormt om de begroting 2012 op te stellen, het samenwerkingsakkoord/stabiliteitsprogramma zoals gevraagd te verfijnen, en een antwoord te bieden op de eisen van het Europees Semester en de aanbevelingen van de Europese Commissie, dan zal in dialoog met het parlement de vraag moet worden gesteld hoe we de zaken het best verder op het goede spoor houden. Cruciaal zal uiteraard de opmaak zijn van een begroting 2012 die geconsolideerd de doelstellingen van het samenwerkingsakkoord/stabiliteitsprogramma volgt, dat wil zeggen met een vorderingensaldo van maximaal 2.8. Ik ben ervan overtuigd dat we daartoe in staat zijn, maar het zal, zeker in een context van lopende zaken, een bijzonder zware oefening worden. We hebben de zaken op het goede spoor gehouden en we zullen 2011 afronden met een tekort dat lager ligt dan afgesproken, dankzij de aantrekkende economie en gebaseerd ook op de binnenlandse vraag en het vertrouwen van consumenten en investeerders. Maar om in 2012 2.8 te halen, dat zal heel wat serieuze ingrepen vergen. Dat wordt geen gezondheidswandelingetje.
Tegenover de ratingagentschappen doen we wat we kunnen. We zijn in Londen op bezoek geweest bij enkele verantwoordelijken van ratingagentschappen om onze cijfers in een face-to-facegesprek toe te lichten. Ik denk dat het een gunstig effect heeft gehad, maar uiteraard gebeurt de besluitvorming in de ratingagentschappen onder impuls van zaken waar we niet echt greep op hebben. We moeten dus afwachten.
Dan was er nog de vraag of de activiteiten van die agentschappen omkaderd kunnen worden. Er zijn al diverse pleidooien gehouden, onder meer voor de oprichting van een Europees ratingagentschap. Er werd ook al voorgesteld in de toekomst te vermijden dat er nog ratings worden uitgevaardigd over landen die zich in een specifieke situatie van `toezicht' bevinden. Ik denk dat al die pistes het verkennen waard zijn, alleen moet de Europese Commissie niet alleen met ideeën, maar ook met concrete teksten komen, zodat we regelgevend kunnen optreden.
De heer Rik Daems (Open Vld). - Ik dank de premier voor zijn antwoord. We zijn het erover eens dat de fundamentele elementen van onze economie niet rechtvaardigen dat er tegen ons land zou worden gespeculeerd, maar de realiteit zou wel eens anders kunnen zijn, omdat de markt nu eenmaal niet rationeel, maar emotioneel reageert. De inspanningen die de regering en verschillende ministers hebben geleverd, hebben tot nu toe zeker een positief effect gehad en laten we hopen dat het zo blijft. In die zin mag de regering van ons in het parlement zeker de nodige steun verwachten om te beletten dat de economische situatie achteruitgaat. Als dat betekent dat er maatregelen moeten worden genomen om de begroting op het goede spoor te brengen of te houden, dan zijn wij zeker een partner.
Het blijft me een doorn in het oog dat ratingbureaus, die overigens privémaatschappijen zijn, ongestraft verkeerde ratings kunnen geven en soms ook nog veel geld verdienen door ratings te geven aan landen die er zelf om vragen.
Ik denk niet dat publieke ratingagentschappen de oplossing zijn. Als meerdere ratingagentschappen geloofwaardige ratings geven dan is er evenwicht en dat is beter dan het oligopolie dat we nu kennen waarbij er afspraken worden gemaakt zoals in de kunstmarkt door Sotheby's en Christie's. De vicieuze cirkel van het oligopolie moet worden doorbroken.