5-67COM | 5-67COM |
Mevrouw Sabine de Bethune (CD&V). - Ouderenmisbehandeling is een onderschat fenomeen met een enorm dark number. Uit de getuigenissen van hulpverleners, politie en parket blijkt dat er een grote onwetendheid bestaat over deze problematiek.
Meten is weten, maar volgens mijn informatie zouden er geen gerechtelijke statistieken bestaan. Het is in het Strafwetboek ook niet opgenomen als een apart misdrijf. Er zou dus geen registratie bestaan volgens de leeftijd van het slachtoffer. Ik heb vernomen dat er bij het parket te Luik een aparte dienst zou bestaan voor aangifte en behandeling van feiten van ouderenmisbehandeling. Ik ben benieuwd naar het resultaat van deze experimentele aanpak.
In Vlaanderen staat het Vlaams Meldpunt Ouderenmis(be)handeling in voor een centrale registratie, informatie, advies, interventie enzovoort. In Wallonië is er het agentschap Respect Seniors.
Uit de registraties bij het Vlaams meldpunt blijkt dat in bijna 90% van de gevallen de dader familie is van het slachtoffer. Ouderenmisbehandeling is in de meeste gevallen dus een vorm van huiselijk geweld. Ik vind het dan ook jammer dat deze feiten niet opgenomen zijn in het Nationaal Actieplan 2010-2014 ter bestrijding van partnergeweld of intrafamiliaal geweld. Het lijkt mij interessant om deze feiten in de toekomst op te nemen in het actieplan.
Bestaan er gerechtelijke statistieken over ouderenmisbehandeling? Zo neen, zal de minister hiertoe initiatieven nemen? Vindt hij dat opportuun en/of mogelijk? Wat zijn de doelstellingen van het project in Luik? Wat zijn de resultaten?
Is er een gecoördineerde aanpak van de problematiek ouderenmisbehandeling voor alle gerechtelijke arrondissementen? Zijn daartoe reeds initiatieven genomen? Is er een samenwerking van politie en parket met het Vlaams meldpunt en het Waals agentschap?
Is de minister van oordeel dat ouderenmisbehandeling ook deel moet uitmaken van het Nationaal Actieplan inzake partnergeweld en intrafamiliaal geweld?
De heer Stefaan De Clerck, minister van Justitie. - Oudermishandeling is inderdaad een toenemend probleem. Er bestaat geen aparte rubriek Ouderenmisbehandeling en er bestaan dus ook geen statistische analyses voor deze categorie. De volledige personalia, onder andere de geboortedata van de benadeelden en de aan de parketten overgezonden gegevens worden niet stelselmatig geregistreerd. We zouden kunnen gebruik te maken van de gegevens betreffende de geweldfeiten binnen het gezin met slachtoffers van een bepaalde leeftijd, op basis van de circulaire die in 2006 in werking is getreden en die de politiediensten en parketten verplicht alle feiten van geweld binnen het gezin te registreren met behulp van een contextveld. Die categorie van geweld binnen het gezin is volgens mij het juiste kader om deze specifieke problematiek beter te volgen. De lijst van zaken die geïdentificeerd worden op basis van geweld binnen het gezin bevatten echter niet alle geweldfeiten tegen ouderen, want soms komt de mishandeling ook voor in een tehuis of een instelling.
De circulaire uit 2006 van procureur des Konings Bourguignont van het parket te Luik is zeer belangrijk op dat vlak. Hij is een goede referentie omdat hij ook cijfergegevens bevat, de context weergeeft en statistisch het onderscheid maakt tussen mannen en vrouwen, ook volgens leeftijd. Ik zal een kopie ervan bezorgen. Dankzij die circulaire wordt er te Luik een accuraat strafbeleid gevoerd inzake mishandeling ten aanzien van mensen ouder dan 60 jaar, opgesplitst volgens mishandeling in gezinsverband en in een institutionele omgeving. De circulaire vraagt politie en magistratuur om bijzondere aandacht aan deze problematiek te besteden. In de tien politiezones wordt telkens een referentieagent aangesteld. Dat is mijns inziens de beste werkmethode om dit probleem systematischer aan te pakken.
In 2008 werd de circulaire positief geëvalueerd. Dit heeft aangetoond dat het fenomeen werkelijk bestaat en dat men er verder aan moet werken. Ingevolge de circulaire kon het agentschap Respect Seniors de politiezones die afhankelijk zijn van het parket, sensibiliseren en aldus de samenwerkingsverbanden leggen met inachtneming van de methodes die eigen zijn aan elke interveniënt. Een element dat voor verbetering vatbaar werd gevonden is de samenwerking met de voorlopige beheerders en de burgerlijke rechters. Het beleid werd aangepast aan oudere personen in gezinsverband en geïsoleerde personen omdat er maar weinig problemen bestonden met de rusthuizen.
De procureur-generaal van Luik heeft zich geëngageerd om een nationaal project op touw te zetten. Aan de hand van dit initiatief in Luik wil men op federaal niveau zoeken naar structurele oplossingen. Het agentschap Respect Seniors heeft al contacten gelegd met alle parketten en alle stafhouders in Wallonië met het oog op de sensibilisering van justitie en politie.
Wat de samenwerking op het vlak van de registratie betreft, bestaat in Wallonië een model van samenwerking, maar in Vlaanderen is er geen structurele samenwerking tussen de politie en de parketten en het Vlaams meldpunt Ouderenmishandeling. In individuele casussen kan wel worden samengewerkt tussen wijkagenten, diensten voor slachtofferbejegening, referentieambtenaren enzovoort. Deze samenwerking is afhankelijk van de bestaande regionale contacten. In Antwerpen, bijvoorbeeld, is er overleg geweest tussen de provincie en de referentieambtenaren. Verder gaf het Vlaams meldpunt al vorming aan politie en justitie. Het komt er eigenlijk op neer dat de samenwerking tussen het federale niveau en de departementen Welzijn van de gemeenschappen met betrekking tot kinderen nu ook voor ouderen wordt uitgewerkt. Dit betekent dat informatie wordt uitgewisseld over alle bestaande initiatieven, meldpunten en hulpdiensten ter zake. Er zou er een forum moeten komen voor alle referentiepersonen bij de parketten en een structuur voor overleg tussen het federale niveau en de gemeenschappen.
Het huidige Nationaal Actieplan ter bestrijding van partnergeweld en andere vormen van intrafamiliaal geweld is ook een referentiepunt. Een uitbreiding van het nationaal actieplan tot oudermishandeling kan ook worden overwogen.
Mevrouw Sabine de Bethune (CD&V). - Ik dank de minister voor het interessante antwoord en ik zal de circulaire met belangstelling lezen. Ik ben blij dat we in dit domein concreet kunnen verder werken. Het moet misschien niet enkel over ouderen gaan, maar over kwetsbare personen in het algemeen.
Ik ben het niet eens met wat mijn collega daarnet zei over het elektronisch toezicht, maar ik denk wel dat het elektronisch toezicht een nuttig instrument kan zijn in de strijd tegen partnergeweld, in het bijzonder in gevallen van uithuisplaatsing. Dat gebeurt al in Portugal en in Spanje en Frankrijk experimenteert ermee.
(De vergadering wordt gesloten om 12.50 uur.)