4-15 | 4-15 |
(Voor de tekst aangenomen door de commissie voor de Buitenlandse Betrekkingen en voor de Landsverdediging, zie stuk 4-517/2.)
De voorzitter. - Het woord is aan mevrouw de Bethune voor een mondeling verslag.
Mevrouw Sabine de Bethune (CD&V-N-VA), rapporteur. - Mijn mondeling verslag zal bondig zijn, gelet op het gedetailleerd en genuanceerd schriftelijk verslag waarin de bedenkingen en de commentaren van de commissieleden worden verwoord. Daarin zijn ook de interessante hoorzittingen verwerkt die we deze week hebben georganiseerd. In het verslag wordt ook het commentaar weergegeven bij de amendementen die deze namiddag werden ingediend na het aanhoren van het verslag dat de vertegenwoordiger van de regering heeft uitgebracht over de werkzaamheden van de bijzondere missie die zich in Bulgarije is gaan vergewissen van de situatie van de kinderen in wees- en opvanghuizen.
De commissie voor de Buitenlandse Betrekkingen en voor de Landsverdediging heeft in vergadering van 31 januari 2008 beslist een voorstel van resolutie op te stellen over de kinderrechten in Bulgarije en de opvang van kinderen. Daartoe hebben we een beroep gedaan op de bijzondere procedure van artikel 22, paragraaf 3 van het Reglement van de Senaat. De voorzitter van de Senaat heeft conform het Reglement toestemming verleend. De vereiste handtekeningen waren immers verzameld en de voorstellen van resolutie van parlementsleden Schelfhout en Van Den Driessche, enerzijds, en Hermans, anderzijds, werden dankzij goed overleg omgevormd tot een enkel voorstel van resolutie.
De aanleiding tot dit voorstel van resolutie was de schokkende documentaire Bulgaria's Abandoned Children van de Britse journaliste Kate Blewett. Hierin werd getoond in welke dramatische omstandigheden kinderen moeten verblijven in een specifiek weeshuis in Bulgarije. In dat soort weeshuizen worden niet alleen kinderen met een handicap opgenomen.
Ook gezonde kinderen worden er opgenomen en lopen er mettertijd door de verwaarlozing een handicap op of takelen langzaam af.
De inleidster wees op een Bulgaars besluit van 2006 om bepaalde weeshuizen te sluiten. Daardoor kwam er weliswaar een einde aan het probleem van de slechte verzorging van de kinderen, maar velen onder hen vonden geen nieuw onderkomen en kwamen dus op straat, in de prostitutie of in de criminaliteit terecht.
In de commissie werd gewezen op de verantwoordelijkheid van Europa en het belang van de criteria van Kopenhagen waaraan de nieuwe lidstaten moeten voldoen om tot de Unie te kunnen toetreden.
Wegens de schrijnende feiten en de verantwoordelijkheid van Europa werd gevraagd de resolutie met spoed op de agenda te plaatsen.
In de loop van de gedachtewisseling werden tal van argumenten aangehaald. De heer Van Den Driessche benadrukte de urgentie van het thema. Mevrouw Hermans en ook andere collega's vroegen bijzondere aandacht voor de zeer dramatische situatie van de Romakinderen, niet enkel in Bulgarije, maar ook in Roemenië en andere landen.
De heer Roelants du Vivier pleitte ervoor behoedzaam met deze materie om te gaan, ons niet op emoties te laten drijven en een voorzichtig standpunt in te nemen om constructief en toekomstgericht te kunnen werken.
Mevrouw Zrihen vond dat we niet één land met de vinger mogen wijzen, maar ook oog moeten hebben voor probleemsituaties van kinderen in andere landen van de Europese Unie, met inbegrip van ons eigen land.
De heer Dallemagne wees erop dat we deze materie met de nodige ernst moeten behandelen en niet routinematig mogen afhaspelen.
Later in het debat wees de heer Dubié ook op de algemene situatie in Bulgarije en op de situatie van de Roma in het bijzonder.
De commissie drong erop aan gespecialiseerde ngo's en internationale organisaties te horen, zoals Unicef en Unesco, en kinderrechtenexperts die de materie van heel dichtbij volgen en terreinkennis hebben. Er werd unaniem beslist ook de ambassadeur van Bulgarije te horen om uit rechtstreekse bron te vernemen wat het officiële standpunt van zijn land is en welke stappen de Bulgaarse regering zet om deze problemen het hoofd te bieden.
Op basis van de hoorzittingen en de daaropvolgende gedachtewisseling werd de resolutie op tal van punten geamendeerd. Dat leidde tot een unanieme goedkeuring van de resolutie, die vandaag aan de plenaire vergadering wordt voorgelegd.
M. François Roelants du Vivier (MR). - Après l'excellent rapport présenté par Mme de Bethune, je voudrais souligner combien il nous a été utile de ne pas nous laisser submerger par l'émotion bien compréhensible et d'avoir pris soin de solliciter plusieurs avis. Nous avons reçu l'ambassadeur de Bulgarie, nous avons entendu ce matin le rapport de la mission d'experts qui s'est rendue en Bulgarie du 27 au 30 janvier. Nous avons ainsi pu remplir notre austère devoir de sénateur.
Peut-être n'avons nous pas été aussi vite que nos collègues de la Chambre mais ce qui fait la spécificité du Sénat, c'est précisément la possibilité d'approfondir un sujet et de s'entourer de tous les éléments d'appréciation nécessaires pour adopter une résolution.
En l'occurrence, notre résolution ne stigmatise pas un pays en particulier mais elle montre l'intérêt que nous portons à cette problématique et toute l'aide que nous pouvons apporter à un partenaire européen qui, en raison des difficultés qu'il rencontre dans ses structures et son financement, peine à faire face au terrible drame des enfants démunis des orphelinats de Bulgarie.
M. Philippe Mahoux (PS). - Il faut effectivement mettre tout en oeuvre pour que cette situation puisse s'améliorer et même qu'elle disparaisse totalement, non seulement dans chacun des pays de l'Union européenne mais partout dans le monde.
Si cette résolution peut être ressentie positivement par la Bulgarie, tant mieux ! Je ne voudrais pas que nous apparaissions comme des donneurs de leçons. Imaginons quelle serait notre réaction si le Parlement bulgare adoptait une résolution stigmatisant la Belgique parce qu'elle place des enfants dans des centres fermés. Il faut raison garder ! Chaque fois que notre parlement entreprend une démarche de cette nature, il doit viser avant tout à une amélioration de la situation des victimes, notamment au moyen d'aides bilatérales ou d'autres mesures positives d'ONG à ONG.
Il convient aussi que l'Union européenne réagisse, peut-être en développant un programme spécifique d'aide en faveur des pays où, en raison de difficultés économiques, le développement social a pris du retard.
Évitons en tout cas d'apparaître comme des donneurs de leçons systématiques, même si nous devons conserver notre pouvoir d'indignation. Veillons à ce que nos réactions s'adressent aux véritables responsables des situations que nous dénonçons.
Mevrouw Helga Stevens (CD&V-N-VA). - Ik ben het uiteraard volkomen eens met de resolutie. Als persoon met een handicap voel ik me geraakt. De BBC-reportage heeft me geschokt. Ik begrijp niet dat zoiets mogelijk is in een land dat zo dicht bij ons ligt en dat overigens ook lid is van de Europese Unie. Wegens andere verplichtingen kon ik vanochtend helaas niet aanwezig zijn in de commissie.
De situatie in Bulgarije is jammer genoeg niet uniek. Navraag via mijn contacten met het Europees Gehandicaptenforum en andere belangenverenigingen van personen met een handicap in de Europese Unie en daarbuiten resulteerde in een lange lijst van landen waar de situatie even schrijnend is.
Samen met onze collega's parlementsleden uit de Europese Unie en uit de gewezen Oostbloklanden moeten we het opnemen voor de kinderen met een handicap. Dat normale kinderen die door hun ouders gedumpt werden, door verwaarlozing een handicap krijgen, is ontzettend schrijnend.
Het voorstel van resolutie spitst zich specifiek toe op Bulgarije. Maar mijns inziens moeten we verder en breder kijken. We moeten van de gelegenheid gebruik maken om opnieuw de schrijnende verwaarlozing van kinderen en mensen met een handicap onder de aandacht te brengen. We mogen niet het verwijt krijgen dass wir es nicht gewusst haben.
Ik hoop dat voorliggend voorstel van resolutie een intentieverklaring is waarmee allen hier aanwezig zich willen inzetten om schrijnende situaties als die in Bulgarije stap voor stap uit de wereld te helpen. Samen met onze fractie hoop ik dan ook dat alle partijen hier vertegenwoordigd ook op Europees niveau de handen in elkaar kunnen slaan en een initiatief zullen nemen. Via onze ministers en europarlementsleden kunnen wij de Europese Commissie en de huidige en toekomstige lidstaten duidelijk maken dat de Europese Unie naast aandacht voor de economische aspecten, ook aandacht moet hebben voor het sociaal welbevinden van al haar burgers. Dat kan via normen en financiële ondersteuning, maar vooral door een ander beleid te stimuleren.
Er moet een mentaliteitswijziging komen. Het dumpen in instellingen van kinderen en volwassenen met een handicap moet stoppen. Ik citeer hierbij een uitspraak: `We moeten voorkomen dat de vergeetputten worden omgebouwd tot gouden kooien. Kinderen horen bij hun familie, in de wijk, het dorp waar ze geboren zijn. De uitdaging van de toekomst is zoveel mogelijk de voorziening naar de kinderen en het gezin te brengen in plaats van de kinderen naar de voorzieningen.'
Ik hoop alleszins dat een spontaan opgewelde verontwaardiging wordt omgebogen naar een structurele verandering, een structurele oplossing voor een structureel probleem, zo niet leidt alle commotie van vandaag uiteindelijk tot niets.
M. Georges Dallemagne (cdH). - Je me réjouis que le Sénat se soit saisi rapidement de cette question.
Ces terribles images en ont rappelé d'autres, à l'époque de Ceauşescu. J'avais moi-même visité certains de ces orphelinats. Cependant, il s'agit cette fois d'un pays membre de l'Union européenne. Nous ne devons évidemment pas le stigmatiser mais lui manifester notre inquiétude et notre solidarité.
Par ailleurs, si mon groupe s'est toujours opposé à l'enfermement des enfants dans les centres fermés de notre pays, je réfute tout de même la comparaison. Dans certains des orphelinats, j'ai mesuré une mortalité de plus de 50% la première année, ce qui est tout à fait inacceptable et insupportable.
Un des éléments que j'ai voulu introduire dans la résolution est la possibilité de recevoir un rapport régulier sur l'ensemble des enfants placés en institutions dans l'Union européenne. Dans certains pays, notamment communistes, les parents étaient encouragés à laisser leurs enfants dans des institutions, lorsqu'ils n'étaient pas en mesure de s'en occuper. Des comportements se sont peut-être reproduits de génération en génération. Il faut soutenir ces parents qui connaissent parfois de grandes difficultés sociales. L'Union européenne doit être solidaire sur cette question et organiser un suivi rapproché.
Il est important que nous puissions avoir ce débat entre nous et que nous rencontrions l'ambassadeur de Bulgarie, pour lui faire part de notre solidarité, de notre inquiétude et de notre désir de recevoir un suivi de cette question.
Mevrouw Margriet Hermans (Open Vld). - Ik ben bijzonder blij dat deze resolutie een positief verhaal is geworden, dat alle fracties ze hebben geamendeerd en verbeterd en er nu achter staan.
Ook de boodschap die we aan Bulgarije geven is positief. De resolutie zegt duidelijk dat we willen meewerken om het probleem uit de wereld te helpen. Zoals mevrouw Stevens zegt, doet de problematiek zich niet alleen in Bulgarije voor. Dat is ook zo in Roemenië.
Tot slot wil ik iedereen danken dat we deze resolutie zo snel en bovendien unaniem hebben kunnen goedkeuren.
De heer Joris Van Hauthem (VB). - Ook het Vlaams Belang zal het voorstel van resolutie goedkeuren, maar we maken er toch enkele bedenkingen bij.
Als we bij elk specifiek probleem een resolutie indienen, dan kunnen we er elke week wel een goedkeuren. Mij niet gelaten, maar de Senaat moet wel weten wat hij wil.
Ik heb sommige sprekers de vergelijking horen maken tussen de situatie van de kinderen in Bulgarije en het detineren van kinderen in onze centra voor illegalen. Met alle respect, maar dit gaat mij te ver. Die vergelijking staat gelukkig niet in de resolutie en terecht, want ze gaat absoluut niet op. Ze toch maken, zoals vooral sprekers van cdH en PS hier deden, is grotesk en onnozel.
Desondanks geeft onze fractie haar volle steun aan het voorstel van resolutie.
De heer Pol Van Den Driessche (CD&V-N-VA). - Collega Schelfhout en ikzelf danken, mede namens de andere leden van de CD&V-fractie, alle senatoren omdat ze constructief aan onze resolutie hebben meegewerkt.
Het is absoluut niet de bedoeling een bepaald land te beschuldigen of de les te lezen. Maar wat we in de uitstekende, maar zeer schrijnende BBC-reportage hebben gezien, kan voor ons niet, niet in Bulgarije, maar evenmin in Tsjetsjenië of in Angola of in eender welk land.
Het verschil is evenwel dat Bulgarije sinds een goed jaar lid is van de Europese Unie, waar een aantal regels bestaan die best worden nageleefd.
Ik ben oprecht blij dat we een constructieve opstelling hebben gekozen en dat de regering bereid is mee te werken aan een positieve structurele oplossing. Als we de missie die uit Bulgarije is teruggekeerd mogen geloven, dan is de toestand ginder intussen nog verslechterd. Ik ben daar, samen met u, bijzonder triest om. Ik kan alleen maar hopen dat die kinderen en alle gehandicapten op een dag een betere toekomst wacht.
-De bespreking is gesloten.
-De stemming over het voorstel van resolutie in zijn geheel heeft later plaats.