3-181 | 3-181 |
De voorzitter. - Op 5 augustus bereikte ons een bericht dat velen, aan beide zijden van de taalgrens, even stil maakte: in Antwerpen overleed minister van Staat Hugo Schiltz.
Lof en respect overheersten in de reacties op zijn overlijden. De Morgen rangschikt hem tussen de grootste naoorlogse politici, Le Soir omschrijft hem als `un gentleman nationaliste', La Libre Belgique als `grand architecte de la nouvelle Belgique'. De Standaard vraagt zich af hoe mensen van zijn kaliber nog voor de politiek kunnen worden gewonnen.
Het plotse heengaan van Hugo Schiltz had iets onwerkelijks. Hugo Schiltz stapte met een kordate en energieke tred door het leven; zijn spitse geest leek altijd enkele denkstappen voor de anderen uit te rennen; er hing een eeuwige jeugdigheid over hem. Velen keken verbaasd op toen ze vernamen dat hij 78 was.
Politiek was zijn roeping. In het ouderlijke huis en in het Antwerpse Xaveriuscollege vond hij de ijkpunten die zijn leven en denken zouden bepalen: sociale bewogenheid, tolerantie, plichtsbewustzijn, rationeel denken en inzet voor de Vlaamse zaak. Maar ook de oorlog was een leerschool voor de jonge Schiltz. Hugo Schiltz beleed voortaan een onvoorwaardelijk geloof in de democratie, in de dialoog, in de zoektocht naar een consensus.
De politieke odyssee van Hugo Schiltz is zonder weerga: hij zetelde 30 jaar in het parlement en 35 jaar in de Antwerpse gemeenteraad. Hij was federaal vicepremier en Vlaams minister. Hij was eerste schepen van de stad Antwerpen. Hij was voorzitter van de Volksunie.
Zijn magnum opus is de ombouw van België tot een federale staat. De gemeenschappen en de gewesten, met hun brede bevoegdheden en eigen regeringen en parlementen, zijn de pronkstukken uit de nalatenschap van Hugo Schiltz. Hij betaalde er soms een hoge prijs voor, in de vorm van verkiezingsnederlagen en onbegrip bij een deel van de Vlaamse beweging. Maar het belangrijkste, zo zei hij zelf, is wat je bereikt.
Toch was Hugo Schiltz geen voldaan politicus. De institutionele ontvoogding mocht, wat hem betreft, nog verder gaan, maar dat was niet zijn enige bekommernis. Toen hij in april 1995 in deze vergadering zijn afscheidsrede als senator hield, sprak een bezorgd man. Hij sprak over de kwetsbaarheid van de democratie, over het gevaar van demagogie, over de simplismen waarmee sommigen de publieke opinie pogen te verleiden. Een democratie moet, zo zei hij ooit, de emanatie zijn van een samenleving die mentaal ontvoogd is, een samenleving waarin mensen individueel en onafhankelijk denken. In een pluralistische maatschappij als de onze moet eenieder bovendien leren wat de kunst van het eerbare compromis inhoudt. Slogans en radicalisering staan haaks op een gezonde democratie.
Volgens die code leefde en werkte Hugo Schiltz, de onafhankelijke, soms rebelse denker die geen dogma's aanvaardde maar er zelf ook geen uitsprak, de buitengewoon schrandere en gecultiveerde man die nooit vluchtte voor de nuance.
Zeilen was één van de vele passies van Hugo Schiltz. Hij zeilt nu de geschiedenis in, als de Vlaams-nationalist die één van de bouwmeesters van het federale België werd.
Mevrouw Gisèle Mandaila Malamba, staatssecretaris voor het Gezin en Personen met een handicap, toegevoegd aan de minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid. - Op 5 augustus overleed de Vlaamse politicus Hugo Schiltz, in vele opzichten de grootste Vlaamse staatsman van de voorbije 25 jaar. De VU-politicus, geboren op 28 oktober 1927 in Borsbeek, kwam in 1959 voor de VU in de Antwerpse gemeenteraad. Van 1965 tot 1991 vertegenwoordigde hij de Antwerpse VU in de Kamer. Van 1981 tot 1985 was hij gemeenschapsminister van Financiën en Begroting in de eerste autonome Vlaamse regering. Van 1988 tot 1991 was hij vicepremier en minister van Begroting en Wetenschapsbeleid in de federale regering. Van 1991 tot 1995 was hij senator, van 1994 tot 2000 schepen van Financiën, Economie en Toerisme in Antwerpen. Tegelijk was hij vele jaren ondervoorzitter en voorzitter van de VU.
Hugo Schiltz was een zeldzame combinatie van een visionair en een pragmaticus. Als visionair was hij een van de gangmakers van de Vlaamse zaak, die perfect wist waar hij naartoe wilde. Als pragmaticus was hij een van de architecten van de geduldige staatshervormingen van de voorbije decennia. Want Schiltz was als Vlaming ook voor de Franstaligen een gewaardeerde gesprekspartner en week nooit af van zijn democratische uitgangspunten, die voor hem inhielden dat elke staatshervorming op een meerderheid in alle gemeenschappen en gewesten moest steunen. Hij was vooral een veelzijdig politicus, als partijman, als kamerlid of senator, als minister, gemeenteraadslid of schepen. Terecht omschreef Godfried Van de Perre hem op zijn uitvaart als `een krachtige stroom met vele meanders'. Die veelzijdigheid zal ons bijblijven, omdat politiek een kwestie is van het geheel en niet van de onderdelen.
Namens de regering betuig ik zijn familie en vrienden onze oprechte deelneming.