2-92

2-92

Belgische Senaat

Handelingen

DONDERDAG 1 FEBRUARI 2001 - NAMIDDAGVERGADERING

(Vervolg)

Vraag om uitleg van mevrouw Sabine de Bethune aan de minister van Justitie over «adoptie en de nieuwe media» (nr. 2-329)

Mevrouw Sabine de Bethune (CVP). - De adoptie van een Amerikaanse tweeling via het internet veroorzaakte de voorbije weken in Groot-Brittannië een storm van protest en heel wat deining in de wereld. Ook in ons land rijzen er vragen. Ik weet dat onze adoptiewetgeving in beweging is. Daarom zou ik van de minister willen vernemen hoever het daarmee staat en wat hij daarover denkt

Is in België adoptie via het internet mogelijk? Heeft de minister een zicht op het aantal internetadopties en wat zijn desgevallend de problemen? Uit de gegevens die door Kind en Gezin voor Vlaanderen bekend werden gemaakt, heb ik begrepen dat de helft van de adopties via de officiële procedure gebeuren. Dat betekent dat de andere helft op een vrije basis gebeurt, ook veel via het internet. Kan de minister daarover een duidelijk beeld geven?

De ratificatie van het Haags Adoptieverdrag van 1993 door België zou voor een deel kunnen tegemoetkomen aan de problematiek. We behoren tot de laatste landen die dit verdrag nog moeten ratificeren. Nochtans heeft de Ministerraad een voorontwerp van ratificatie in 1999 goedgekeurd. Wachten we op de nieuwe adoptiewet om het verdrag te ratificeren? Er is toch wel enige spoed nodig.

De huidige federale wetgeving is duidelijk niet afgestemd op de nieuwe media. Overweegt de minister een wetswijziging aan het Parlement voor te leggen? We weten allemaal dat een nieuwe wet in voorbereiding is. Ligt de tekst nog bij de Raad van State? Wordt hij weldra ingediend? De administratie werkt al jaren aan een nieuwe wettekst. De recente feiten tonen aan dat de tijd dringt. Volgens de BBC wil de Britse regering zo snel mogelijk een nieuwe wetgeving invoeren om te voorkomen dat mensen in het buitenland kinderen adopteren. In Groot-Brittannië belooft de regering tegen eind april een nieuwe wet. Volgens de nieuwe wet is het verboden kinderen in het buitenland te adopteren of zonder toestemming van de Britse adoptie-autoriteiten het land binnen te brengen. Er zouden gevangenisstraffen komen van maximum drie maanden.

Wanneer kunnen wij een regeringsontwerp verwachten? De Senaat is vragende partij en kijkt uit naar een constructief debat met de regering. Op gebied van adoptie moet de federale regering zelfs meer doen dan een ontwerp indienen. Vandaag hebben enkel ambtenaren recht op adoptieverlof. Dat moet uitgebreid worden tot andere categorieën. Ik pleit ook voor fiscale aftrekbaarheid van de adoptiekosten. Ik heb over deze twee punten een wetsvoorstel ingediend. Er is inzake adoptie dus nog heel wat te doen op federaal niveau, maar het verwachte ontwerp is toch wel cruciaal. Ik kijk uit naar wat de minister daarover nu al kan meedelen.

De heer Marc Verwilghen, minister van Justitie. - In België wordt een adoptie enkel bij een rechterlijke uitspraak vastgesteld. Het is de rechtbank van eerste aanleg of de jeugdrechtbank - wanneer de geadopteerde minderjarig is - die een adoptieakte, die vooraf door een vrederechter of notaris werd opgesteld, homologeert, of die de adoptie uitspreekt wanneer een van de vereiste goedkeuringen ten onrechte werd geweigerd.

Zoals bekend bieden bepaalde buitenlandse zogenaamde adoptieagentschappen via het internet kinderen ter adoptie aan aan potentiële adoptieouders. Momenteel is er niets dat laatstgenoemden belet zelf stappen te doen om kinderen die ze via het internet gekozen hebben, te adopteren. In bepaalde landen hebben zij het niet moeilijk om de procedure tot een goed einde te brengen. Wanneer zij naar België terugkeren om de beslissing die in het buitenland werd genomen en naar de vorm correct is, te laten erkennen, hebben wij daar geen vat meer op. Het probleem wordt dan ook terecht aangesneden.

Er zijn geen gegevens beschikbaar over adopties via het internet in België. Het zou mij niet verbazen dat er ook in België langs die weg kinderen worden geadopteerd.

Het probleem met dit soort praktijk is dat er helemaal geen controle bestaat op het verloop van de contacten tussen de potentiële adoptanten, het kind, zijn familie of de tussenpersonen. Aan deze praktijk zijn zeker risico's verbonden, zoals de bemiddeling van weinig scrupuleuze tussenpersonen of zelfs mensenhandelaars.

De federale wetgeving legt de basisvoorwaarden, de procedure en de gevolgen van de adoptie en de volle adoptie vast. De wetgeving zegt niets over de wijze waarop de contacten tussen de adoptanten en het kind en zijn oorspronkelijke familie tot stand moeten komen.

De ratificatie door België van de Conventie van Den Haag van 29 mei 1993 inzake de bescherming van kinderen en de samenwerking inzake internationale adoptie zal het mogelijk maken wanpraktijken tegen te gaan. Zo verbiedt de Conventie, zolang een aantal voorwaarden niet is vervuld, elk contact tussen de adoptanten en de oorspronkelijke familie van het kind of degene die er de hoede over heeft.

De Conventie laat de adoptanten niet toe een kind "uit te kiezen", maar voorziet daarentegen wel in een samenwerkingssysteem tussen de centrale autoriteiten van de staten van herkomst en onthaal. Volgens dat systeem vertrouwen de centrale autoriteiten zelf, op basis van zeer omstandige verslagen, een kind toe aan adoptanten die het meest geschikt lijken om tegemoet te komen aan de noden van het kind.

Het opzet van het ontwerp tot hervorming van de adoptie is de garanties en dit type procedure uit te breiden tot alle adopties die een internationale verplaatsing van een kind meebrengen. Wanneer aan de voorwaarden niet wordt voldaan, zou de adoptie niet worden uitgesproken, noch worden erkend in België. We hebben dus een reden te meer om de Conventie van Den Haag te ratificeren.

Dan kom ik tot de reden waarom dit nog niet is gebeurd. Zoals mevrouw de Bethune terecht zei, is het departement van Justitie al jaren bezig met de voorbereiding van deze materie die ik bij mijn ambtsaanvaarding heb overgeërfd van mijn voorganger. Omdat de regering vooruit wou heb ik het wetsontwerp in ongewijzigde vorm door de Ministerraad laten goedkeuren. Het werd voor advies overgezonden naar de Raad van State, maar dat advies was vernietigend. Ik wil de schuld niet in de schoenen van mijn voorganger schuiven. Het was onze keuze om dit dossier te deblokkeren. Het voordeel van dat negatieve advies is wel dat we het kunnen aanpassen. Daaraan wordt nu de laatste hand gelegd. Ik heb vandaag de Franstalige tekst gekregen. Deze bevat de internationale adoptieregeling die we tot stand wensen te brengen, regelt de adoptie in het nationale recht en houdt rekening met het advies van de Raad van State. Die tekst moet nu nog worden vertaald en worden besproken door de interkabinettenwerkgroep. Daarna moet opnieuw, bij hoogdringendheid, het advies van de Raad van State worden gevraagd. Waarom duurt dit hier zoveel langer dan in Groot-Brittannië? Welnu, laten we niet vergeten dat het grote verschil tussen de Belgische wetgeving en de common law is dat onze wetgeving, die gebaseerd is op het Romeins recht, alles tot in de details regelt terwijl de common law alleen een kader schetst. Ik hoop dat we dit werk zullen kunnen afronden. Ik meen dat dit wetsontwerp best samen kan worden besproken met de door mevrouw de Bethune ingediende wetsvoorstellen. Op die manier zullen we erin slagen deze materie te regelen en kunnen we tegelijk een antwoord bieden op de misbruiken die kunnen ontstaan bij adopties via het Internet.

-Het incident is gesloten.