Tweetalige printerversie Eentalige printerversie

Schriftelijke vraag nr. 7-989

van Alexander Miesen (MR) d.d. 28 januari 2021

aan de minister van Energie

Belgisches Atommüllendlager - Nationale Einrichtung für radioaktive Abfälle und angereicherte Spaltmaterialien (NERAS) - Untersuchungsverfahren - öffentlichen Konsultation - Erdbebenzone - Naturreservaten Hohen Venn Belgische bergingssite voor kernafva

radioactief afval
Nationale Instelling voor radioactief afval en verrijkte splijtstoffen
invloed op het milieu
Duitstalige Gemeenschap
geologie
aardschok

Chronologie

28/1/2021Verzending vraag (Einde van de antwoordtermijn: 4/3/2021)
16/3/2021Antwoord

Vraag nr. 7-989 d.d. 28 januari 2021 :

mitten in der ersten Lockdownphase im Rahmen der Pandemiebekämpfung leitete die Nationale Einrichtung für radioaktive Abfälle und angereicherte Spaltmaterialien (NERAS) ein Untersuchungsverfahren zwecks Bestimmung eines Atommüllendlagers ein.

Diese Maßnahme hat, insbesondere aufgrund ihres ungünstig gewählten Zeitpunkts für sehr viel Aufregung und Unverständnis gesorgt.

Das Parlament der Deutschsprachigen Gemeinschaft sowie die neun deutschsprachigen Gemeinden haben sich damals intensiv mit der Thematik auseinander gesetzt und entsprechende Resolutionen verfasst. Die Resolution des Parlaments der Deutschsprachigen Gemeinschaft ist im Dokument 76 (2019-2020) Nr. 5 wiederzufinden (http://www.pdg.be/addons/SharepointDokumentsuche/desktop/SharepointDokDetails.aspx?DokID=df2d4611-1fbf-41d4-9672-5c0a63514d1d&FileID=97e6dd60-760a-4c52-ada0-326337f78464). Hier ein Auszug betreffend der Forderungen an die Adresse der Föderalregierung:

«1. ihre Aufsichtsbefugnis über die NERAS aktiv auszuüben, um eine neuerliche öffentliche Konsultation zu einem Zeitpunkt zu gewährleisten, an dem alle sozialen Distanzierungsmaßnahmen zwecks Eindämmung der COVID-19-Pandemie aufgehoben sind;

2. den Zeitraum einer solchen öffentlichen Konsultation über die Entsorgung nuklearer Abfälle von 60 auf 150 Tage zu verlängern;

3. die realistische Umsetzbarkeit eines geologischen Endlagers auf belgischem Gebiet aus dem Blickwinkel der besonderen geologischen Gegebenheiten sowohl im Norden als auch im Süden des Landes ausführlich und öffentlich mit einem breiten Kreis international anerkannter Geologen unter der Schirmherrschaft der NERAS zu diskutieren;

4. alle Bedingungen für eine qualitativ hochwertige demokratische Debatte zu schaffen, indem die NERAS aufgefordert wird, Expertengremien und öffentliche Sitzungen zu allen Optionen der Entsorgung nuklearer Abfälle zu organisieren;

5. sowohl die Regierung der Deutschsprachige Gemeinschaft als auch die neun Gemeinden des deutschen Sprachgebiets zeitnah und umfassend über alle neuen Entwicklungen hinsichtlich der Eruierung eines Standorts für das geplante Atommüllendlager zu unterrichten und gegebenenfalls darin einzubinden;

6. sowohl bei der Auswahl der Lagermethode für nukleare Abfälle als auch bei der Standortbestimmung besonders den Schutz des Grundwassers und der allgemeinen Trinkwasserversorgung zu berücksichtigen, vor allem in Hinblick auf die seismischen Aktivitäten;

7. generell von einer Endlagerung in der Nähe von Naturreservaten wie dem Hohen Venn abzusehen;

8. generell auf eine Endlagerung in seismisch und vulkanologisch besonders gefährdeten Gebieten wie dem «Stavelot-Massiv», dem «Synclinal de Neufchâteau-Eifel» und dem «Plateau de Herve» zu verzichten;

9. am Austritt aus der Kernenergie im Jahr 2025 festzuhalten;

10. den Ausbau der regenerativen Energien entschieden voranzutreiben, um dieses Ziel zu erreichen;

11. geeignete Maßnahmen zu ergreifen, um eine Verbesserung der Energieeffizienz zu erreichen.»

Zudem möchte ich darauf hinweisen, dass es im Monat Januar 2021 drei Erdbeben in der deutsch-belgischen Grenzregion gegeben hat. Konkret waren diese Beben in der belgischen Gemeinde Raeren zu spüren, genauso wie in der Region um Aachen. Diese Region liegt in unmittelbarer Nachbarschaft an das Stavelot-Massiv sowie an das Synclinal de Neufchâteau, beides Gebiete die die NERAS für ein Atommüllendlager ins Auge gefasst hat. Außerdem ist in den vergangenen Jahrzehnten auch der Eifel-Ardennen-Raum nicht von Erdbeben verschont gewesen. Ein Atommüllendlager in einer solchen Zone einzurichten ist m.E. undenkbar.

Meine Frage an Sie:

1) Wie stehen Sie zu diesen 11 Forderungen und welche entsprechenden Maßnahmen haben Sie bereits ergriffen?

2) Welche werden die nächsten Schritte sein bei der Suche nach einem solchen Lager und wann ist mit diesen zu rechnen?

3) Ist der NERAS bewusst, dass sich die genannten Gebiete in einer Erdbebenzone befinden und inwiefern wirkt sich die Tatsache der drei Erdbeben von Januar dieses Jahres auf die Studie der NERAS aus?

__________________

Midden in de eerste lockdownfase in het kader van de pandemiebestrijding is de Nationale instelling voor radioactief afval en verrijkte splijtstoffen (NIRAS) een onderzoeksprocedure gestart om een bergingssite voor kernafval aan te wijzen.

Deze maatregel heeft voor heel wat beroering en onbegrip gezorgd, vooral vanwege de ongelukkige timing ervan.

Het Parlement van de Duitstalige Gemeenschap en de negen Duitstalige gemeenten hebben zich toen uitvoerig met deze problematiek beziggehouden en overeenkomstige resoluties opgesteld. De resolutie van het Parlement van de Duitstalige Gemeenschap is terug te vinden in Stuk 76 (2019-2020) nr. 5 (https://www.pdg.be/addons/SharepointDokumentsuche/desktop/SharepointDokDetails.aspx?DokID=98e95b69-011a-47c9-8c4b-ff15c3d81458&FileID=f7c0b963-9d6b-4984-bad9-64cf5fd037df). Hier volgt een uittreksel van de verzoeken die aan de federale regering zijn gericht:

«1. haar controlebevoegdheid over de NIRAS actief uit te oefenen om te zorgen voor een nieuwe openbare raadpleging op een moment dat alle maatregelen inzake social distancing in de strijd tegen de COVID-19-pandemie zijn opgeheven;

2. de termijn van een dergelijke openbare raadpleging over de verwerking van kernafval te verlengen van 60 tot 150 dagen;

3. de haalbaarheid van een geologische bergingsinstallatie op Belgisch grondgebied vanuit het perspectief van de specifieke geologische omstandigheden in zowel het noorden als het zuiden van het land uitvoerig en openbaar te bespreken met een brede kring van internationaal erkende geologen, onder auspiciën van de NIRAS;

4. alle voorwaarden te scheppen voor een kwalitatief hoogstaand democratisch debat, door de NIRAS te verzoeken deskundigenpanels en openbare vergaderingen te organiseren over alle opties voor de verwerking van kernafval;

5. zowel de regering van de Duitstalige Gemeenschap als de negen gemeenten van het Duitstalige gebied tijdig en uitgebreid te informeren over alle nieuwe ontwikkelingen in verband met de aanwijzing van een locatie voor de geplande bergingsinstallatie voor kernafval en hen eventueel bij dit proces te betrekken;

6. zowel bij de keuze van de opslagmethode voor kernafval als bij de keuze van de locatie bijzondere aandacht te schenken aan de bescherming van het grondwater en de algemene drinkwatervoorziening, vooral met het oog op seismische activiteit;

7. in het algemeen af te zien van berging in de buurt van natuurreservaten zoals de Hoge Venen;

8. in het algemeen af te zien van berging in seismisch en vulkanologisch bijzonder bedreigde gebieden, zoals het «Massief van Stavelot», de «syncline van Neufchâteau-Eifel» en het «Plateau van Herve»;

9. de kernuitstap in het jaar 2025 te handhaven;

10. resoluut door te gaan met de uitbouw van hernieuwbare energiebronnen, teneinde deze doelstelling te verwezenlijken;

11. adequate maatregelen te nemen om de energie-efficiëntie te verbeteren.» (vertaling).

Bovendien wil ik erop wijzen dat er in januari 2021 drie aardbevingen hebben plaatsgevonden in het Duits-Belgische grensgebied. Deze schokken werden meer bepaald gevoeld in de Belgische gemeente Raeren, alsook in de streek rond Aken. Deze regio ligt in de onmiddellijke nabijheid van het Massief van Stavelot en de syncline van Neufchâteau, twee gebieden die de NIRAS als mogelijke bergingssite voor kernafval heeft aangemerkt. Overigens is de regio Eifel-Ardennen de afgelopen decennia niet gespaard gebleven van aardbevingen. Het lijkt mij ondenkbaar om in een dergelijke zone een bergingsinstallatie voor kernafval te vestigen.

Ik zou u in dat verband de volgende vragen willen stellen:

1) Hoe staat u tegenover deze elf verzoeken en welke maatregelen hebt u op dit gebied reeds genomen?

2) Wat zijn de volgende stappen bij de zoektocht naar een dergelijke opslagplaats en wanneer kunnen die worden verwacht?

3) Is de NIRAS zich ervan bewust dat de bovengenoemde gebieden in een aardbevingsgevoelige zone liggen en in hoeverre hebben de drie aardbevingen van januari jongstleden gevolgen voor de studie van de NIRAS?

Antwoord ontvangen op 16 maart 2021 :

Deze regering heeft haar vastbeslotenheid om af te stappen van kernenergie, nogmaals resoluut bevestigd. Het wettelijke tijdschema voor de geleidelijke afschaffing van kernenergie zal worden nageleefd. Ik werk eraan om tijdens deze zittingsperiode een nieuwe impuls te geven aan de overgang naar duurzame energieproductie in het kader van een ambitieuze energietransitie.

Overeenkomstig de opdracht die aan de Nationale Instelling voor radioactief afval en verrijkte splijtstoffen (NIRAS) is toevertrouwd bij artikel 4 van de wet van 3 juni 2014 tot wijziging van artikel 179 van de wet van 8 augustus 1980 betreffende de begrotingsvoorstellen 1979-1980, heeft NIRAS op 25 september 2020 haar voorstel van nationaal beleid aan haar toezichthoudende overheden overgemaakt. De instelling van deze eerste fase van het nationaal beleid zal moeten geschieden bij een in de Raad van ministers overlegd besluit na advies van het Federaal Agentschap voor nucleaire controle (FACN) als bevoegde regelgevende autoriteit. Dit voorstel wordt momenteel bestudeerd.

Over dit voorstel is aan het begin van de Covid-19-crisis een openbare raadpleging gehouden. Het tijdschema voor de raadpleging, dat vóór de gezondheidscrisis was gepland, werd in mei 2020 opnieuw besproken in het Parlement, dat bevestigde het oorspronkelijke tijdschema te willen aanhouden.

Het voorstel van NIRAS heeft betrekking op het eerste luik van het toekomstige nationale beleid: het principe van geologische berging als langetermijnoplossing voor het beheer van hoogactief of langlevend radioactief afval. In dit stadium bevat dit voorstel geen keuze van de geologische omgeving(en) die een bergingsfaciliteit zou(den) kunnen herbergen en, a fortiori, evenmin geeft het de plaats(en) aan waar een dergelijke faciliteit zou kunnen worden gerealiseerd. Aspecten in verband met seismische en vulkanische activiteit zullen in een later stadium in aanmerking worden genomen bij de vaststelling van het nationale beleid onder toezicht van het FANC.

In haar voorstel wil NIRAS, in de tweede fase van het vastleggen van het nationaal beleid, een beslissingsproces uitwerken met alle betrokken partijen voor de ontwikkeling, de selectie van de site en de implementatie van een geologisch opslagsysteem op Belgisch grondgebied. In elke fase van het proces stelt NIRAS voor dat de verschillende betrokken overheden op internationaal, nationaal, regionaal en lokaal niveau worden geïnformeerd, bij het proces worden betrokken en een dialoog zullen aangaan over de kwesties die onder hun bevoegdheid vallen. NIRAS wijst er ook op dat alle beslissingen die genomen worden in het kader van de uitwerking van de verschillende fasen van dit nationale beleid omkeerbaar zijn en dat de evolutie en de technische alternatieven tijdens dit hele proces door NIRAS opgevolgd zullen worden.