Schriftelijke vraag nr. 7-980

van Orry Van de Wauwer (CD&V) d.d. 28 januari 2021

aan de minister van Binnenlandse Zaken, Institutionele Hervormingen en Democratische Vernieuwing

Homo- en transfobe agressie - Klachten - Politie - Behandeling en opvolging - Procedure - Aantal niet-gemelde vormen van fysiek en verbaal geweld - Cijfers - Belang van de melding - Sensibilisering - Acties van de politie

seksuele minderheid
bestrijding van discriminatie
geweld
officiėle statistiek
geografische spreiding
politie
gerechtelijke vervolging
discriminatie op grond van seksuele geaardheid

Chronologie

Vraag nr. 7-980 d.d. 28 januari 2021 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

In het jaarverslag 2019 van het Interfederaal Gelijkekansencentrum Unia kunnen we lezen dat er 140 dossiers geopend werden over vormen van verboden gedrag die te maken hebben met seksuele geaardheid. Zo zijn er 54 dossiers rond haatboodschappen op basis van seksuele geaardheid, 52 voor haatmisdrijven en 34 voor discriminatie. Voor de haatmisdrijven gaat het in 33 gevallen om intimidatie en pesterijen, in 16 gevallen om slagen en verwondingen. In 2018 ging het om 17 voorvallen van geregistreerde fysieke agressie op basis van seksuele geaardheid.

Het is belangrijk dat slachtoffers van fysiek en verbaal homofoob geweld of discriminatie op grond van seksuele geaardheid of genderidentiteit klacht indienen bij Unia, maar zeker ook bij de politie. Vele slachtoffers doen dit immers niet omwille van verschillende redenen, zoals schaamte of het feit dat zij nog niet gelukt zouden zijn, maar ook vanuit de teleurstellende gedachte dat dit toch niets zou uitmaken. Volgens het jaarverslag 2018 van Unia zouden melders immers ook klachten hebben «over de afwezigheid van of het gebrek aan opvolging door de politie». We kunnen dus vrezen voor een hoog «dark number», een hoog aantal niet-geregistreerde voorvallen van fysiek of verbaal geweld of discriminatie.

Registratie van dergelijken voorvallen is echter heel belangrijk voor de politie om een duidelijk zicht op deze problematiek te krijgen en haar handhaving hierop af te stellen. Ook meer kennis over de daderprofielen is belangrijk om preventief en sensibiliserend te kunnen werken. Zo loopt er momenteel een onderzoek op vraag van de Vlaamse minister van Gelijke Kansen naar de daders en slachtoffers van homo- en transfoob geweld.

Verantwoording van de transversaal karakter van de vraag: handhaving is een federale bevoegdheid, sensibilisering is een bevoegdheid van de Gemeenschappen. Een duidelijk beeld op de klachten en daderprofielen is belangrijk voor een effectieve sensibilisering.

Daarom vraag ik volgende informatie op bij de geachte minister:

1) Kan ze de cijfers bezorgen van klachten bij de politie voor de verschillende provincies en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest voor:

a) gevallen van holebi- en transfobe haatboodschappen in 2019 en 2020;

b) gevallen van holebi- en transfobe haatmisdrijven in 2019 en 2020;

c) gevallen van discriminatie op grond van seksuele geaardheid, gender(identiteit) of transseksualiteit in 2019 en 2020?

2) Is het mogelijk ook de cijfers voor deze categorieėn en jaartallen te krijgen specifiek voor de steden Brussel, Gent, Antwerpen, Mechelen, Kortrijk en Leuven?

3) Beschikt ze over geschatte cijfers of indicaties rond het aantal niet-gemelde vormen van fysiek en verbaal holebi- en transfoob geweld?

4) Kan de politie op basis van de beschikbare gegevens daderprofielen opmaken van de plegers van fysiek en verbaal holebi- en transfoob geweld?

5) Welke acties doet de politie op vlak van sensibilisering rond het belang van meldingen rond holebi- en transfoob geweld?

6) Wat is de procedure van de politie rond de behandeling en opvolging van dergelijke klachten?

Antwoord ontvangen op 4 maart 2021 :

1) & 2) De Algemene Nationale Gegevensbank (ANG) is een politiedatabank waarin feiten geregistreerd worden op basis van processen-verbaal die voortvloeien uit de missies van de gerechtelijke en bestuurlijke politie. Er kunnen tellingen mee uitgevoerd worden op verschillende statistische variabelen, zoals het aantal geregistreerde feiten, de modus operandi, de voorwerpen gehanteerd bij het misdrijf, de gebruikte vervoermiddelen, de plaatsbestemming, enz.

Op basis van bovenstaande definitie van de ANG is het mogelijk om, op basis van de processen-verbaal, te rapporteren over het aantal door de politie geregistreerde feiten inzake discriminatie op grond van seksuele geaardheid (homofobie). De onderstaande gegevens worden gepresenteerd voor het volledige jaar 2019 en het 1ste semester van het jaar 2020 en zijn afkomstig uit de databankafsluiting van 24 oktober 2020.

De onderstaande tabellen bevatten het aantal door de politie geregistreerde feiten inzake discriminatie op grond van seksuele geaardheid (homofobie), zoals geregistreerd in de ANG op basis van de processen-verbaal, op het niveau van de provincies (tabel 1) en op het niveau van de steden Brussel, Gent, Antwerpen, Mechelen, Kortrijk en Leuven (tabel 2).

Tabel 1: aantal geregistreerde feiten inzake discriminatie op grond van seksuele geaardheid (homofobie) per provincie

(Bron: federale politie)

Tabel 2 : aantal geregistreerde feiten inzake discriminatie op grond van seksuele geaardheid (homofobie) per stad

(Bron: federale politie)

Het betreft hier door de politie geregistreerde inbreuken op de wet van 10 mei 2007 ter bestrijding van bepaalde vormen van discriminatie. In dit geval gaat het om discriminatie op basis van seksuele geaardheid. Bijvoorbeeld: een huiseigenaar weigert zijn woning te verhuren aan een homokoppel omwille van hun seksuele geaardheid. Dit is een inbreuk op de discriminatiewet en zal als dusdanig in de statistieken verschijnen. Gemeenrechtelijke misdrijven (bijvoorbeeld opzettelijke slagen en verwondingen) die met een homofoob motief gepleegd werden, vallen hier dus niet onder.

Voor bepaalde gemeenrechtelijke misdrijven (bijvoorbeeld slagen en verwondingen) geldt dat indien het feit gepleegd werd (onder meer) uit afkeer van iemands etnische afkomst, geloof, geslacht, seksuele geaardheid, enz., (een zogenaamde «bias motivation») dit een verzwarende omstandigheid vormt. Dit worden ook wel «hate crimes» genoemd.

De feitcodes binnen de politienomenclatuur zijn echter niet gedetailleerd genoeg om deze «hate crimes» te herkennen. Ook andere beschikbare velden brengen geen soelaas.

Bijgevolg betekent dit dat momenteel deze haatmisdrijven op basis van de informatie aanwezig in de ANG er niet kunnen worden uitgefilterd en is het momenteel helaas niet mogelijk om een meer gedetailleerd en preciezer antwoord op de vraag inzake homofoob geweld te geven. Er wordt door de diensten van de federale politie gewerkt om ook deze informatie te verstrekken.

3) Op basis van de ANG is het enkel mogelijk om gegevens te verzamelen op basis van processen-verbaal. Feiten die niet gekend zijn bij de politie (dark number) worden per definitie niet meegeteld. Hiervoor kan een Veiligheidsmonitor een indicatie [1] geven. De Veiligheidsmonitor bevat geen gegevens met betrekking tot de aangiftebereidheid van homofoob geweld.

4) De politie beschikt niet over daderprofielen die aan holebi- en transfoob geweld zijn gekoppeld.

5) De sensibiliseringsacties om de aangiftebereidheid voor holebi- en transfoob geweld te verhogen kaderen binnen een ruimer kader met betrekking tot discriminatie en haatmisdrijven. De federale politie schikt zich naar de wettelijke bepalingen van de omzendbrief COL13/2013 inzake discriminatie en haatmisdrijven. Op grond van deze omzendbrief zijn referentieambtenaren binnen de eerstelijnsdiensten van de federale politie én binnen de lokale politie aangeduid en opgeleid om slachtoffers van bovengenoemde misdrijven in de beste omstandigheden te onthalen en hun klacht te acteren. Tijdens deze opleiding worden handvaten aangereikt aan de referentieambtenaren om netwerken op te bouwen met representatieve LGBTQI verenigingen.

Ten gevolge deze omzendbrief ontstonden binnen enkele lokale politiezones initiatieven ten aanzien van de bevolking over het belang om melding te maken van discriminatie en haatmidrijven. Voorbeelden zijn de Proud to be your friend-campagnes van politiezone (PZ) Gent en PZ Antwerpen en het actieplan en bijhorende sensibiliseringscampagne van PZ La Louvière.

De federale politie ondersteunt eveneens de werking van de vereniging zonder winstootgmerk (vzw) Rainbow Cops Belgium. Deze vzw ontwikkelde in 2017 een brochure «Slachtoffer van discriminatie of van een misdrijf omwille van je seksuele geaardheid of genderidentiteit?».

Met deze brochure wil de vzw slachtoffers en alle belanghebbenden informeren over het belang om klacht in te dienen, over de rechten van slachtoffers, actiemogelijkheden en de principes van COL13/2013 inzake discriminatie en haatmisdrijven.

Binnen Police On Web (het platform waar de burger online aangiftes kan doen) kunnen haatmisdrijven sinds april 2020 online aangegeven worden via het algemeen formulier «Hulpgeroep in het algemeen».

6) De behandeling en opvolging van klachten van holebi- en transfoob geweld wordt geregeld via de omzendbrief COL13/2013. Daartoe Zoals meegedeeld in het voorgaande antwoord, zijn binnen de eerstelijnsdiensten van de federale politie en binnen de lokale politie referentieambtenaren aangeduid. Deze personen fungeren als bevoorrechte gesprekspartner binnen hun eenheid met de referentiemagistraat. Bovendien is het hun taak om de collega’s binnen hun eenheid te ondersteunen inzake deze materie en hen de nodige informatie te verstrekken. In concreto dient bij de opmaak van een proces-verbaal in het contextveld het fenomeen «discriminatie en haatmisdrijven» aangeduid te worden zodat het proces-verbaal de juiste weg volgt naar het parket. Gedetailleerde informatie met betrekking tot de behandeling en opvolging van dergelijke klachten zijn opgenomen in bovenstaande omzendbrief.

[1] De meest recente versie van deze bevolkingsenquête dateert van 2018.