Schriftelijke vraag nr. 7-974

van Bert Anciaux (sp.a) d.d. 27 januari 2021

aan de minister van Pensioenen en Maatschappelijke Integratie, belast met Personen met een handicap, Armoedebestrijding en Beliris

Openbare centra voor maatschappelijk welzijn (OCMW) - Leefloon - Schorsing wegens verblijf in het buitenland - Grenscontrole - Uitvoering - Samenwerking tussen de federale en de gewestelijke diensten - Cijfers

Belgen in het buitenland
OCMW
grenscontrole
minimumbestaansinkomen
Kruispuntbank van de Sociale Zekerheid

Chronologie

Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 7-810

Vraag nr. 7-974 d.d. 27 januari 2021 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

De openbare centra voor maatschappelijk welzijn (OCMW) vallen onder de bevoegdheid van de Gewesten. Een deel van de terugbetaling van het leefloon valt onder de bevoegdheid van de federale overheid. Ook de grenscontroles en de grenspolitie vallen onder de federale verantwoordelijkheid. In sommige gevallen is er een samenwerking tussen federale diensten en de diensten die onder de Gewesten vallen.

Mensen die een leefloon genieten mogen per jaar, mits voorafgaandelijke melding, maximum achtentwintig dagen elders verblijven dan het grondgebied van de gemeente waar ze een leefloon genieten via het OCMW. Indien langer, wordt het leefloon geschorst. Vroeger was het een maand; het is nu vier weken, of achtentwintig dagen.

Geregeld krijgen OCMW's een proces-verbaal (pv) van de grenspolitie met de vaststelling dat mijnheer of mevrouw X, genieter van een leefloon, meer dan achtentwintig dagen in het buitenland verbleef van die datum tot die datum.

Op basis van dergelijke pv's wordt het leefloon ook effectief geschorst. Het gaat daarbij zowel over Belgen als over niet-Belgen die legaal op ons grondgebied verblijven in een statuut dat toegang geeft tot sociale tegemoetkomingen van een OCMW.

Er bestaat geen algemene controle over het verblijf in het buitenland en het aantal dagen per jaar. Het gaat hier duidelijk om steekproeven.

1) Het is mij evenwel niet duidelijk op welke basis de grenscontrole deze vaststelling doet, met andere woorden wanneer ze beslist om de kruispuntbank te raadplegen. Gebeurt dit systematisch? Wordt alle passagiers op bepaalde vluchten daaraan onderworpen? Is er sprake van een of andere profilering, en zo ja welke?

2) Hoe wordt in deze zaak de samenwerking tussen de federale diensten en de gewestelijke diensten geregeld?

3) Werd over deze aangelegenheid overleg gepleegd met de Gewesten? Werd er afgesproken voor welke categorieën er al dan niet dergelijke controles plaatvinden?

4) Over hoeveel mensen ging het in 2014, in 2015 en in 2016?

5) Zijn er verschillen tussen de Gewesten? Werden er in verhouding evenveel schorsingen van het leefloon bevolen in het Vlaams Gewest, in het Waals Gewest en in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest?

6) Kan er meer informatie gegeven worden over de andere landen waar deze mensen, die recht hebben, op een leefloon zich bevonden?

7) Hoe gebeuren deze controles in concreto? Worden ze stelselmatig voor alle leefloners uitgevoerd?

Antwoord ontvangen op 10 februari 2021 :

1) tot 3) De programmatorische federale overheidsdienst Maatschappelijk Integratie (POD MI) heeft geen weet van het feit de dat grenspolitie de openbare centra voor maatschappelijk welzijn (OCMW) zou informeren over het feit dat leefloonbegunstigden meer dan vier weken in het buitenland hebben verbleven. Derhalve zijn er ook geen afspraken hieromtrent gemaakt met de gewestelijke diensten. Bovendien bestaat er geen gegevensstroom via het netwerk van de sociale zekerheid waarbij de (grens)politie de gegevens van de leefloonbegunstigden kan consulteren. Wellicht kan mijn collega, mevrouw Annelies Verlinden, minister van Binnenlandse Zaken, Institutionele Hervormingen en Democratische Vernieuwing u meer informatie geven rond deze wijze van werken door de grenspolitie.

4) & 5) De terugbetalingsformulieren, die elektronisch via het netwerk van de sociale zekerheid worden verstuurd, moesten worden aangepast opdat de OCMW’s zouden kunnen meedelen dat een leefloon, in toepassing van het artikel 23, § 5, van de RMI-wet, werd geschorst omdat de begunstigde vier weken of meer in het buitenland verbleef. Deze aanpassing werd volledig afgerond in april 2017. Hieronder vindt u de beschikbare cijfers.

6) De statistische gegevens waarover mijn diensten beschikken zijn gebaseerd op de daadwerkelijke terugbetalingen door de Staat aan de OCMW’s. In de volautomatische terugbetalingsprocedure die OCMW’s gebruiken moet enkel die informatie worden meegedeeld die van belang is voor de terugbetaling. Er moet dan ook, bij schorsing omwille van een verblijf in het buitenland van meer dan vier weken, niet worden meegedeeld wat het land van bestemming was. De POD MI beschikt dan ook niet over deze informatie.

7) Cf. supra (punt 1) tot 3)).