|
|
Hoogspanningsleiding «Boucle du Hainaut» - Impact op de gezondheid - Impactstudie - Eventuele vraag - Betrokkenheid bij de beslissing
gevaren voor de gezondheid
elektriciteitsvoorziening
elektromagnetische schadelijke invloed
impactonderzoek
Waals Gewest
ziekte van het zenuwstelsel
| 17/12/2020 | Verzending vraag (Einde van de antwoordtermijn: 21/1/2021) |
| 29/4/2021 | Rappel |
| 10/5/2021 | Antwoord |
U weet dat het project «Boucle du Hainaut» voor de aanleg van een nieuwe bovengrondse hoogspanningsverbinding tussen de stations van Avelgem en Courcelles heel wat onzekerheid en onrust veroorzaakt.
In de loop van de maand oktober 2020 heb ik, zoals verschillende van mijn collega's, meer dan honderd berichten gekregen van burgers die zich terecht vragen stellen over de impact op de gezondheid van de plannen van Elia in verband met de «Boucle du Hainaut». Niet alleen de burgers maar ook de lokale verkozenen zijn in grote mate gemobiliseerd. De burgemeesters van de gemeenten die deel uitmaken van de Communauté urbaine du Centre werden begin oktober 2020 (op afstand) ontvangen door de heer Borsus, Waals minister van Economie, Buitenlandse Handel, Onderzoek en Innovatie, Digitalisering, Landbouw, Ruimtelijke Ordening, van het Waals instituut voor vorming en deeltijds leren en voor kmo's (IFAPME) en van de Competentiecentra. Ze hebben hem hun vragen en bekommernissen voorgelegd. De zeven burgemeesters van de betrokken gemeenten in Picardisch Wallonië hebben hem laten weten dat ze het huidige tracé unaniem afwijzen.
De plannen worden door de projectontwikkelaar voorgesteld als een groot project dat een sleutelrol zal vervullen in de energietransitie, maar toch is het zo dat momenteel nog niemand kan zeggen of dit project al dan niet gezondheidsrisico's kan inhouden voor de betrokken bewoners.
Op de website van Elia staan enkele punten vermeld in verband met de impact op de gezondheid. Zo zou er geen bewezen impact zijn van laagfrequente magnetische velden van het hoogspanningsnet op de gezondheid van volwassen mensen. Waar het schoentje wringt, is als het gaat om de impact op de gezondheid van kinderen. Er is een statistisch verband tussen wonen in de nabijheid van hoogspanningsleidingen en een verhoogd risico op leukemie bij kinderen. Elia wijst erop dat er evenwel nog geen duidelijk oorzakelijk verband kon worden aangetoond.
Sinds enkele jaren maken wetenschappelijke publicaties gewag van een mogelijke stijging van neurodegeneratieve ziekten (zoals de ziekte van Alzheimer) bij mensen die in de nabijheid wonen van hoogspanningsleidingen of die er beroepshalve vaak aan blootgesteld worden. Er is ook sprake van depressies, cardiovasculaire aandoeningen, andere kinderkankers, wijzigingen in het immuunsysteem, enzovoort.
De Wereldgezondheidsorganisatie kwam in 2007 tot het besluit dat dergelijke effecten, indien ze al bestonden, zeer beperkt zouden zijn. In België werd vanuit een wens tot uiterste voorzichtigheid in 2008 door de Hoge Gezondheidsraad de aanbeveling gedaan om langdurige blootstelling aan magnetische velden van kinderen jonger dan vijftien jaar te beperken.
Wallonië is betrokken partij in dit dossier, vooreerst omdat de Gewesten bevoegd zijn voor ruimtelijke ordening, maar ook omdat de nieuwe hoogspanningsleiding bijna uitsluitend op Waals grondgebied zal komen te staan. Het Eliaproject is een zaak van de federale overheid aangezien het goedgekeurd werd in het kader van het Federaal ontwikkelingsplan van het transmissienet 2020-2030. Aangezien dit een transversaal dossier is, wend ik mij tot u.
1) Wat is uw standpunt over dit dossier?
2) Hoe zal u geraadpleegd en betrokken worden bij de besluitvorming?
3) Kan u een impactstudie vragen met betrekking tot de effecten op de gezondheid?
4) Sluit u zich aan bij de lokale mandatarissen die een gezondheidsstudie en het bepalen van blootstellingsnormen vragen?
1) en 2) In de eerste plaats moet worden verduidelijkt dat deze verschillende kwesties veeleer van lokale en regionale aard zijn en nauw verband houden met de bevoegdheden inzake ruimtelijke ordening en milieu.
Het project maakt deel uit van het Federaal Ontwikkelingsplan 2020-2030, dat in april 2019 door minister Marghem werd goedgekeurd.
Het Federaal Ontwikkelingsplan stelt dat het noodzakelijk is het Belgische interne hoogspanningsnet te versterken en uit te breiden om de bevoorradingszekerheid te garanderen.
Dit gezegd zijnde, luister ik naar de burgers en ben ik mij bewust van hun bezorgdheid, en ik wil dat hiermee rekening wordt gehouden in het besluitvormingsproces.
Het dossier is in handen van de Waalse regering, die het zal moeten bestuderen en een beslissing zal moeten nemen over de herziening van de sectorplannen. Wij roepen de Waalse regering op de reacties van het publiek en de gemeentelijke overheden grondig te analyseren en er ernstig rekening mee te houden bij het opstellen van de milieu-effectenstudie.
Het doel is immers de meest geschikte oplossing te vinden vanuit technologisch, gezondheids- en milieuoogpunt.
In dit verband juich ik het initiatief van minister Tellier toe om een aanvullend onderzoek in te stellen om de gevolgen van elektromagnetische straling voor de gezondheid, het milieu en levende wezens in het algemeen verder te onderzoeken.
3) en 4) Op procedureel niveau zal de kwestie van de mogelijke gevolgen van de exploitatie van deze nieuwe «Boucle du Hainaut»-verbinding voor het milieu op twee punten worden onderzocht:
– in de eerste plaats zal, in het kader van de aanvraag tot herziening van de sectorplannen, in het milieueffectrapport rekening moeten worden gehouden met deze kwestie op de schaal van de door Elia gevraagde reservatieperimeter;
– ten tweede, in de fase van de planningsaanvraag, d.w.z. zodra Elia in staat is een exact tracé voor te stellen voor de installatie van deze hoofdinfrastructuur voor elektriciteitstransmissie binnen de gekozen reservatieperimeter, zal nog een milieueffectenstudie worden uitgevoerd.
In deze twee studies zal vervolgens worden ingegaan op de mogelijke gezondheidseffecten.
Wallonië, het ISSeP en de Belgische BioElectroMagnetics Group dragen bij tot de informatie van de burgers over dit onderwerp.
De acute effecten van hoge magnetische velden vormen de basis van de huidige Europese verordening, waarin een blootstellingslimiet van 100 µT voor de bevolking is vastgesteld. In dit stadium achten de Europese Unie, de ICNIRP en de WHO het - gezien de beschikbare wetenschappelijke gegevens - niet nodig om deze voorschriften te wijzigen. De transmissie van elektriciteit wordt ook beïnvloed door veel lagere magnetische veldwaarden.
In 2001 heeft het IARC (Internationaal Instituut voor Kankeronderzoek) laagfrequente EMV's ingedeeld in groep 2B van de onderzochte stoffen, hetgeen betekent dat zij worden beschouwd als «mogelijk kankerverwekkend», samen met een reeks andere elementen en activiteiten.
Sommige landen (bijvoorbeeld Nederland en Italië) en regio's (bijvoorbeeld Vlaanderen) hebben een nationaal of regionaal beleid op dit gebied ontwikkeld. De strengste stellen een richtwaarde van 0,4 µT vast voor permanente blootstelling. Wanneer deze referentiewaarde niet kan worden bereikt, wordt een grenswaarde ingesteld.
Het dossier is in handen van de Waalse regering, die het zal moeten bestuderen en een besluit zal moeten nemen over de herziening van de sectorplannen. In dit verband juich ik het initiatief van minister Tellier toe om een aanvullend onderzoek in te stellen om de gevolgen van elektromagnetische straling voor de gezondheid, het milieu en levende wezens in het algemeen nader te bestuderen.
Achtergrondinformatie:
De laatste versie van het Federaal Ontwikkelingsplan van het Transmissienet (periode 2020-2030) erkent het project van de nieuwe verbinding «Boucle du Hainaut» als een belangrijke en onmisbare 380 kV-corridor.
Het project «Boucle du Hainaut» (dat deel uitmaakt van een nieuwe 6 GW-elektriciteitsverbinding tussen Avelgem en Courcelles) vormt een ontbrekende schakel in het Belgische en Europese zeer hoogspanningsnet en rust op 4 belangrijke doelstellingen:
– elektriciteit toegankelijk te maken tegen een competitieve (voor de bedrijven) en betaalbare (voor de huishoudens) prijs;
– de aansluitcapaciteit voor alle hernieuwbare energiebronnen, onshore en offshore, vanuit België en het buitenland te verhogen;
– de economische ontwikkeling van Wallonië, en in het bijzonder van Henegouwen waar het huidige netwerk 150kV verzadigd raakt, te ondersteunen;
– een betrouwbare stoomvoorziening voor de verbruikers te garanderen.