Schriftelijke vraag nr. 7-848

van Stephanie D'Hose (Open Vld) d.d. 18 november 2020

aan de vice-eersteminister en minister van Justitie, belast met Noordzee

Homo- en transfoob geweld - Politiezone Gent - Klachten - Cijfers - Meldpunt homo- en transfobie - Aantal meldingen - LGBTQIA+-gemeenschap - Discriminatie - Aanpak - Diefstal - Strafverzwaring

seksuele minderheid
geweld
bestrijding van discriminatie
officiële statistiek
bewustmaking van de burgers
strafrecht
verzwarende omstandigheid
diefstal
discriminatie op grond van seksuele geaardheid

Chronologie

Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 7-847

Vraag nr. 7-848 d.d. 18 november 2020 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Op 20 september 2020 was er opnieuw een triest geval van homofoob geweld. Een koppel wilde genieten van de zwoele nazomer aan de Graslei te Gent. Op de heen en terugweg werd het koppel meermaals lastiggevallen door verschillende groepjes mannen. Iedereen zou op straat moeten kunnen lopen zoals hij of zij dat wil. Het is dan ook schrijnend om vast te stellen dat er toch nog homofoob geweld plaatsvindt.

Het is ook tevens moeilijk in te schatten hoeveel werkelijke gevallen van homo en transfoob geweld er plaatsvinden daar het «dark number», de geweldplegingen waar we niets van horen, nog steeds vrij hoog ligt. Het is voor veel slachtoffers een te grote stap om naar de politie te gaan om klacht in te dienen. Het meldpunt homo en transfobie in de politiezone Gent kaart dit probleem aan. Het maakt de eerste stap makkelijker alvorens klacht in te dienen, en dit met ondersteuning door een lid van de politiecel Slachtofferhulp. Je kan er ook vrijblijvend terecht met vragen omtrent pesterijen, beledigingen, discriminatie, misdrijven met een homo of transfoob motief, enz.

Haatgevoelens tegenover andere mensen escaleren soms snel tot verbaal en non verbaal geweld en vernielingen. Vaak kent de dader daarbij het slachtoffer niet eens, en wil de dader vooral een hele groep treffen waartoe die persoon behoort. Zo wil de dader duidelijk maken dat die bepaalde groep volgens hem niet gewenst is in de samenleving. Wanneer haat, misprijzen of vijandigheid vanwege de origine, seksuele oriëntatie, handicap of een ander beschermd criterium een van de motieven van een misdrijf is, gelden verzwarende omstandigheden (en strengere straffen). In dat geval spreken we van een haatmisdrijf.

Deze vraag betreft tevens een transversale aangelegenheid met de Gemeenschappen (gelijke kansen). Ik verwijs naar het decreet van 10 juli 2008 houdende een kader voor het Vlaamse gelijkekansen en gelijkebehandelingsbeleid dat een kader creëert voor de functionele en transversale werking van het Vlaamse gelijkekansen en gelijkebehandelingsbeleid en het decreet betreffende de oprichting van het Interfederaal Centrum gelijke kansen.

Graag had ik een antwoord gehad op volgende vragen:

1) Hoeveel klachten omtrent homo en transfoob geweld zijn er specifiek in de politiezone Gent ingediend in 2018, 2019 en 2020? Graag kreeg ik het aantal per maand. Wat waren de voornaamste klachten?

2) Graag kreeg ik een vergelijking van de klachtencijfers 2019 2020 in België en per politiezone. Vindt er een stijgende of een dalende trend plaats? Hebben klachten geresulteerd in veroordelingen?

3) Zal u een extra campagne organiseren om het toenemende homo en transfoob geweld in de stad Gent aan te pakken zo deze cijfers disproportioneel hoog liggen vergeleken met andere steden? Zo ja, hoe zal u dit doen? Welke actoren zullen hierbij betrokken worden? Zo neen, waarom niet?

4) Hoeveel meldingen heeft het meldpunt homo en transfobie in de politiezone Gent gekregen tijdens de eerste tien maanden van 2020? Wat waren de voornaamste meldingen? Hoeveel meldingen werden verder opgevolgd?

5) Zal u ervoor zorgen dat er een grotere nadruk komt te liggen op de aanpak van discriminatie ten aanzien van de LGBTQIA+ gemeenschap zoals dat in Nederland het geval is?

6) Zal u diefstal met betrekking tot homo en transfoob geweld toevoegen als strafverzwaring (haatmisdrijf) (cf. artikel 311 van het Strafwetboek) naar het voorbeeld van uw Nederlandse evenknie?

Momenteel bestaat een strafverzwarende diefstal uit:

– diefstal van vee uit de weide;

– diefstal bij gelegenheid van brand, ontploffing, watersnood, schipbreuk, stranding, spoorwegongeval, oproer, muiterij of oorlogsnood;

– diefstal gedurende de voor de nachtrust bestemde tijd, in een woning of op een besloten erf waarop een woning staat, door iemand die zich aldaar buiten weten of tegen de wil van de rechthebbende bevindt;

– diefstal door twee of meer verenigde personen;

– diefstal waarbij de schuldige zich de toegang tot de plaats van het misdrijf heeft verschaft of het weg te nemen goed onder zijn bereik heeft gebracht door middel van braak, verbreking of inklimming, van valse sleutels, van een valse order of een vals kostuum;

– diefstal met het oogmerk om een terroristisch misdrijf voor te bereiden of gemakkelijk te maken.

Als er sprake is van een haatmisdrijf, dan kan (soms: moet) de rechter een zwaardere straf opleggen. Diefstal toevoegen als strafverzwaring bij haatmisdrijf zal de slachtoffers meer troost bieden dan wanneer de schuldige onder het gewone strafrecht valt. In Nederland staat de minister van Justitie en Veiligheid positief tegenover hogere straffen bij discriminerend geweld.

Antwoord ontvangen op 10 mei 2021 :

1) De federale politie kan cijfergegevens verstrekken uit de Algemene Nationale Gegevensbank (ANG), dat is de politiële gegevensbank waarin feiten worden geregistreerd op basis van processen-verbaal van zowel de gerechtelijke als bestuurlijke politie.

Met behulp van die gegevensbank kunnen tellingen worden verricht op basis van verschillende statistische variabelen, zoals het aantal geregistreerde feiten, de modus operandi, de bij het misdrijf gehanteerde voorwerpen, de gebruikte vervoermiddelen, de plaatsbestemmingen, enz. Het is mogelijk om op grond van deze processen-verbaal ook rapporten te genereren over het aantal geregistreerde feiten van discriminatie op grond van seksuele geaardheid (homofobie).

Tabel 1 geeft het aantal in de ANG geregistreerde feiten weer op basis van de processen-verbaal inzake discriminatie op grond van seksuele geaardheid (homofobie) op nationaal niveau. Er zijn voor het jaar 2018 en 2019 enkel cijfers per jaar beschikbaar en niet per maand. Voor het jaar 2020 is enkel het eerste trimester reeds beschikbaar. Uit deze tabel blijkt dat er in het jaar 2018 173 geregistreerde feiten waren, in het jaar 2019 164 en in het eerste semester van 2020 22 geregistreerde feiten.

Bron: Federale Politie

Tabel 2 geeft het aantal geregistreerde feiten weer inzake discriminatie op grond van seksuele geaardheid (homofobie) op niveau van PZ Gent. In het jaar 2018 zijn er 14 geregistreerde feiten, in het jaar 2019 zijn er 6 geregistreerde feiten en er zijn geen feiten geregistreerd in het eerste semester van 2020.

De gegevens zijn afkomstig uit de gegevensbank zoals ze is afgesloten op 31 juli 2020.

Bron: Federale Politie

2) Een vergelijking van deze cijfers toont aan dat er in 2018 meer geregistreerde feiten zijn dan in het jaar 2019. Een vergelijking voor 2020 is nog niet mogelijk. Er zijn ook geen cijfergegevens van elke politiezone beschikbaar. Het gaat hier om door de politie geregistreerde misdrijven tegen de wet van 10 mei 2007 ter bestrijding van bepaalde vormen van discriminatie. Deze wet bestraft discriminatie op grond van leeftijd, seksuele geaardheid, burgerlijke staat, geboorte, vermogen, geloof of levensbeschouwing, politieke overtuiging, taal, huidige of toekomstige gezondheidstoestand, een handicap, een fysieke of genetische eigenschap of sociale afkomst. In dit geval gaat het om discriminatie op grond van seksuele geaardheid.

De misdrijven van gemeen recht (bijvoorbeeld opzettelijke slagen en verwondingen) die werden gepleegd met een homofoob motief zijn aldus niet in aanmerking genomen. Dit kan aldus een vertekend beeld in het cijfermateriaal betekenen. Voor bepaalde misdrijven van gemeen recht (bijvoorbeeld slagen en verwondingen) geldt daarentegen dat er sprake is van een verzwarende omstandigheid indien het feit werd gepleegd (onder andere) uit afkeer van iemands etnische achtergrond, geloof, geslacht of seksuele geaardheid (een zogenaamde ‘bias motivation’). Die misdrijven worden ook wel ‘haatmisdrijven’ (‘hate crimes’) genoemd. De feitencodes binnen de nomenclatuur van de politie zijn echter onvoldoende gedetailleerd om ook die ‘haatmisdrijven’ te identificeren. Ook andere beschikbare velden brengen geen soelaas. Dit betekent bijgevolg dat het thans niet mogelijk is om die haatmisdrijven te extraheren op basis van de informatie in de ANG en een gedetailleerder antwoord te geven op uw  vraag inzake homofoob geweld.

Het deel van uw vraag over de veroordelingen kan niet worden beantwoord, aangezien de veroordelingsstatistieken uitsluitend gebaseerd zijn op de wettelijke kwalificatie. De verzwarende omstandigheid op basis waarvan de homofobe aard kan worden bestraft (art. 405quater van het Strafwetboek), beoogt de seksuele geaardheid in het algemeen, naast andere discriminerende motieven, en maakt geen onderscheid tussen de verschillende seksuele geaardheden. In de nomenclatuur van de misdrijven van het Centraal Strafregister kunnen homofobe en transfobe haatmotieven dan ook niet worden onderscheiden.

Ten slotte beschikken we voor de klachten uit de jaren 2019 en 2020 nog niet over alle vonnissen die in kracht van gewijsde zijn gegaan. De veroordelingsstatistieken worden immers opgesteld op basis van vonnissen waarvoor geen rechtsmiddel meer kan worden aangewend binnen de gewone termijnen, soms na verzet en hoger beroep. In het licht van de huidige, lange proceduretermijnen is het bijgevolg niet mogelijk exhaustieve statistieken te verstrekken over de vonnissen die in kracht van gewijsde zijn gegaan voor klachten uit 2019 en 2020.

3) Deze vraag valt niet onder mijn bevoegdheden, aangezien dit tot de gemeentelijke bevoegdheid van de stad Gent behoort.

Wat de lokale initiatieven betreft, kan wel worden opgemerkt dat de stad Gent een zeer mooi nieuw plan voor meer diversiteit en inclusie binnen haar personeel heeft uitgewerkt, wat een goede maatregel is in het kader van de strijd tegen homofobie, transfobie en elke vorm van discriminatie op zich.

Bovendien heb ik vernomen dat de politiezone Gent steeds bereid is om mee te werken aan de initiatieven die in dat domein worden genomen.

4) De politiezone Gent heeft vijf meldingen ontvangen, waarvan de details hierna volgen.

Voor twee meldingen werd er een pv opgesteld. Het betrof bedreigingen ten aanzien van een persoon en een filmpje dat aanzette tot haat en discriminatie. Bij twee meldingen waren er geen strafbare feiten en werd er geen pv opgesteld. De betrokkenen kregen wel een e-mail met de nodige uitleg. Bij één melding was er reeds aangifte gebeurd en kreeg de betrokkene bijkomende uitleg over de hulpverlening, attest van klachtneerlegging en over burgerlijke partijstelling bij de onderzoeksrechter.

5) Voor racisme, discriminatie en haatmisdrijven is er geen plaats in onze samenleving. Samen met de staatssecretaris voor Gendergelijkheid, Gelijke Kansen en Diversiteit wordt de strijd voortgezet.

Er bestaat een Interministeriële Conferentie (IMC) ‘racismebestrijding’ en Justitie werkt mee aan de uitwerking van een actieplan om samen met de gemeenschappen racisme en discriminatie actief aan te pakken en tegen te gaan.

Bovendien wordt er nagedacht over hoe de ongelijke vervolging van verschillende soorten haatmisdrijven kan worden weggewerkt.

6) Thans verwijzen de artikelen 377bis, 405quater, 422quater, 438bis, 442ter, 453bis, 514bis, 525bis, 532bis en 534quater van het Strafwetboek specifiek naar het bestaan van een verzwarende omstandigheid “wanneer een van de drijfveren van de misdaad of het wanbedrijf bestaat in de haat tegen, het misprijzen van of de vijandigheid tegen een persoon wegens diens zogenaamd ras, zijn huidskleur, zijn afkomst, zijn nationale of etnische afstamming, zijn nationaliteit, [...] zijn geloof [...]”.

Het Strafwetboek wordt momenteel hervormd en een mogelijke strafverzwaring voor homogeweld zal binnen dat kader zeker en vast onderzocht worden.