|
|
Tampons en maandverbanden - Aanwezigheid van schadelijke stoffen - Gezondheidsrisico's voor vrouwen - Maatregelen - Overleg met de deelstaten en de Europese Unie
gevaarlijke stof
openbare gezondheidszorg
vrouw
farmaceutisch product
volksgezondheid
giftige stof
gevaren voor de gezondheid
| 9/11/2020 | Verzending vraag (Einde van de antwoordtermijn: 10/12/2020) |
| 20/5/2021 | Antwoord |
Herindiening van : schriftelijke vraag 7-312
Een jonge inwoonster van Somzée is gestorven op de leeftijd van zeventien jaar. Het was een sportief meisje dat bezweken is aan het toxischeschoksyndroom, ook tamponziekte genaamd. De familie wenst betere informatie over de mogelijk risico's, zowel voor vrouwen en meisjes, als voor het verzorgend personeel.
In Frankrijk is ook een overlijden te betreuren: een meisje moest in allerijl op de intensive care afdeling opgenomen worden. Na tal van onderzoeken besloten de artsen dat het om een gynaecologisch probleem ging en niet over griep zoals op basis van een eerste onderzoek werd gedacht.
Na de overbrenging naar het universitair ziekenhuis van Limoges en een tweede ingreep, wordt vastgesteld dat de patiënte een abces van 3 cm op het hart heeft en dat haar nieren niet meer werken.
Overleden als gevolg van het gebruik van een tampon… Het lijkt ondenkbaar en de woede van de naasten is begrijpelijk. Zij willen nu zoveel mogelijk mensen hiervan op de hoogte brengen, om te voorkomen dat meisjes nog op die manier overlijden.
Al in 2017 zouden studies de aanwezigheid van scheikundige stoffen in tampons hebben aangetoond. Dat gebeurde onder meer in een studie van «60 Millions de consommateurs», die sporen van dioxines had aangetoond, die als een van de twaalf gevaarlijkste vervuilende stoffen ter wereld wordt aangemerkt door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO), en residuen van gehalogeneerde derivaten, die verband houden met de bewerking van de grondstoffen.
Huidlaesies, nierfalen, aantasting van het immuunsysteem, enz., zijn sommige van de gevolgen die bij de WHO bekend staan als mogelijk veroorzaakt door die dioxines.
Volgende de Belgische toxicoloog Dominique Lison, zouden de dioxines ook endometriose veroorzaken, een zeer pijnlijk ziektebeeld dat onvruchtbaarheid tot gevolg heeft.
Een andere hormoonverstoorder die teruggevonden werd in absorberende lagen en materies is Bis(2-ethylhexyl)ftalaat of DEHP, een kankerverwekkende verbinding, die in Europa niet mag gebruikt worden in cosmetica en in speelgoed. Er is ook sprake van glyfosaat, een onkruidverdelger.
Voor zover ik weet is er geen bijzondere reglementering van toepassing op tampons. Producenten zijn dus niet verplicht om de samenstelling ervan mee te delen, anders dan voor geneesmiddelen.
In juni 1999 zou de Europese Commissie producenten zelfs hebben toegelaten om hun eigen regels met betrekking tot de veiligheid van maandverbanden en tampons vast te leggen.
Deze vraag valt onder de bevoegdheid van de Senaat omdat het gaat om preventie en om de gezondheid van alle vrouwen. Dit is een bevoegdheid die niet enkel ligt bij het federale niveau, noch bij het Europese niveau. Het betreft een zeer transversaal dossier.
Wat is de stand van zaken in ons land? Welke contacten hebt u met uw collega's van de deelstaten of de Europese instanties om in te gaan op dit probleem van volksgezondheid dat voor alle vrouwen van belang is?
Wat de problematiek van het toxisch shocksyndroom (TSS) betreft, moet worden opgemerkt dat, hoewel andere bacteriën zoals Streptokokken TSS kunnen veroorzaken, bepaalde stammen van de Staphylococcus aureus (SA)-bacterie over het algemeen verantwoordelijk zijn voor gevallen van TSS die verband houden met het gebruik van tampons. Tampons, maar ook menstruatiecups, anticonceptie-diafragma's, anticonceptie-sponzen, cervicale kappen, enz. worden in verband gebracht met een laag risico op TSS. Deze SA-bacterie is in de meeste gevallen niet gevaarlijk en komt van nature voor bij 15 tot 40 % van de bevolking (mannen, vrouwen en kinderen). Eigenlijk is er in België geen surveillance van toxische shocksyndromen. Het door het RIZIV gefinancierde Nationaal Referentiecentrum (NRC) zamelt deze gegevens echter in voor Staphylococcus aureus via het formulier voor de aanvraag van tests. Het NRC ontvangt 2-3 stammen per jaar om te testen op TSST (toxine van het toxische shocksyndroom van stafylokokken) en er is geen toename van het aantal aanvragen.
Het risico op het ontwikkelen van een toxische shock houdt onder meer verband met virulentiefactoren van de stam (productie van toxines), aanlegfactoren van de gastheer, het gebruik van tampons (de grootte van de gekozen tampon beïnvloedt het absorptievermogen) ; de duur van het dragen van de tampon) en hun samenstelling. Hoe hoger de absorptiegraad en hoe langer de tampon wordt gedragen, hoe groter het risico op het ontwikkelen van een TSS. Daarom is het raadzaam om, zoals aangegeven in de bijsluiter, de tampon altijd op het laagste absorptieniveau te dragen en deze gedurende de dag regelmatig te verwisselen (maximaal 8 uur achter elkaar). Wat het materiaal betreft, is vastgesteld dat tampons die uit katoen of natuurlijk materiaal vervaardigd zijn minder risico op TSS in zich dragen dan synthetische tampons.
Een voorstel om gevaarlijke stoffen in persoonlijke hygiënemiddelen te beperken is door Frankrijk op Europees niveau gelanceerd en België heeft zijn steun voor dit initiatief bevestigd en wenst dat de Commissie dit initiatief voortzet.
De Federale Overheidsdienst (FOD) Volksgezondheid (dienst Risicobeheersing van Chemische Stoffen) heeft een studie laten uitvoeren om de samenstelling te bepalen van 24 stalen van tampons en maandverbanden die op de Belgische markt werden afgenomen. Deze studie is gepubliceerd op de website van de FOD volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu. Uit deze studie kunnen we als informatie halen dat enkel sporen van stoffen met concentraties lager dan 1 mg/kg werden opgemeten. Kortom, zeer lage concentraties die aantonen dat de gedetecteerde stoffen niet vrijwillig worden gebruikt maar afkomstig zijn uit industriële processen en/of grondstoffen. Er is overleg geweest met Sciensano en ook met de sector die heeft bevestigd dat ze kwaliteitsprotocollen heeft geïmplementeerd om een minimale aanwezigheid van dit type stof te waarborgen.
Tot slot spreekt het voor zich dat het belangrijk is om je handen goed te wassen voordat je een tampon inbrengt, maar ook nadat deze is ingebracht.
Het is ook belangrijk om te weten hoe je symptomen van TSS kan herkennen. Deze symptomen, die goed in de bijsluiter staan vermeld, lijken sterk op griepsymptomen. Als een vrouw die een tampon draagt één van die symptomen gewaarwordt, moet ze de tampon onmiddellijk verwijderen, contact opnemen met haar behandelende arts, hem de situatie uitleggen en daarbij vermelden dat ze een tampon droeg.
Omdat wij van mening zijn dat voorlichting aan vrouwen en meisjes deel uitmaakt van gezondheidsbevordering, hebben wij dit punt op de agenda gezet van onze vergaderingen van de NEHAP-cel met de gemeenschappen. Preventie en gezondheidsbevordering vallen immers onder hun bevoegdheden.
Tot slot en met het oog op het voorzorgsprincipe, wordt aangeraden, als je tampons wilt dragen, deze van zuiver katoen te kiezen (dit staat op de verpakking vermeld) en de instructies voor het gebruik te volgen, d.w.z. tampons regelmatig te verwisselen, tampons met de laagste absorptiegraad te kiezen en op eventuele symptomen te letten.