Schriftelijke vraag nr. 7-734

van Guy D'haeseleer (Vlaams Belang) d.d. 9 november 2020

aan de vice-eersteminister en minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid

Overgewicht - Remedie - Operaties - Evolutie - Cijfers - Rijksinstituut voor ziekte- en invaliditeitsverzekering (RIZIV) - Kosten - Terugbetaling

voedingsziekte
ziekteverzekering
chirurgie

Chronologie

Herindiening van : schriftelijke vraag 7-211

Vraag nr. 7-734 d.d. 9 november 2020 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

De beleidsdomeinen welzijn, volksgezondheid en gezin zijn een Vlaamse gemeenschapsbevoegdheden en daarin kadert ook het overgewicht ; het Rijksinstituut voor ziekte- en invaliditeitsverzekering (RIZIV) is een federale instelling. Dit betreft dus een transversale aangelegenheid.

Steeds meer mensen met overgewicht grijpen naar het middel van een operatie om aan dat overgewicht iets te doen.

1) Beschikt u over gegevens met betrekking tot de evolutie van deze trend voor de jongste vier jaar ?

2) Hoeveel operaties werden er de jongste drie jaar verricht om obesitas tegen te gaan, opgesplitst per soort operatie (maagring, darmoperatie, maagverkleining, enz.) ?

3) Welke van deze operaties worden terugbetaald door het RIZIV ?

4) Wat kostten deze operaties aan het RIVIZ de jongste drie jaar, opgesplitst al naargelang de gebruikte techniek ?

5) Staan er wijzigingen op stapel met betrekking tot de terugbetaling van deze operaties ?

Antwoord ontvangen op 1 april 2021 :

In antwoord op uw vraag kan ik u meedelen dat obesitas een welbekend gezondheidsprobleem is. In 2018 stemde de prevalentie van volwassen personen met obesitas in België, namelijk het percentage Belgen met een body mass index (BMI) hoger of gelijk aan 30, overeen met 16 %. Daarbij moet worden opgemerkt dat 49 % van de volwassen bevolking als te zwaar wordt beschouwd (BMI > 25).

Als behandeling voor die obesitas wordt vaak een beroep gedaan op de zogenaamde bariatrische heelkunde. Er worden verschillende heelkundige ingrepen uitgevoerd, maar ingrepen die het vaakst voorkomen zijn de reducerende gastroplastie (vaak in de vorm van een «Sleeve»), de plaatsing van een maagring en de reducerende gastroplastie met bileopancreatische diversie van de darmen (gastric bypass).

Die verstrekkingen zijn onderworpen aan verschillende toepassingsregels en zijn terug te vinden in artikel 14, d), van de nomenclatuur van de geneeskundige verstrekkingen betreffende de heelkunde op het abdomen:

Er dient evenwel te worden gepreciseerd dat, hoewel de hierna vermelde cijfers op de periode 2015 tot 2019 betrekking hebben, 2019 eerder als een atypisch jaar moet worden beschouwd. Sinds het begin van 2019 is de vergoeding van de ziekteverzekering voor de ziekenhuisverblijven waarin gestandaardiseerde, niet-complexe zorg wordt verstrekt en die van de ene tot de andere patiënt weinig verschilt, voor alle ziekenhuizen identiek en globaal geworden. Het gaat om laagvariabele zorg (LVZ) die onder meer wordt toegepast tijdens ziekenhuisopnames in het kader van een bariatrische ingreep. Sinds 2019 betekent dit dat sommige procedures die voorheen via de hierboven vermelde codenummers werden gefactureerd, voortaan via de volgende codenummers voor laagvariabele zorg worden gefactureerd:

Gelet op die verduidelijkingen en als antwoord op uw eerste vraag kunnen we u meedelen dat het aantal bariatrische ingrepen in België zich de jongste vier jaar lijkt te stabiliseren. Zo hebben we eerst een toename van het aantal ingrepen met 10,1 % kunnen vaststellen (12 754 in 2015 tegenover 14 037 in 2016). Maar daarna zijn de cijfers tussen 2016 en 2018 stabiel gebleven, waarna er ten slotte tussen 2018 en 2019 een omgekeerde trend kon worden waargenomen en het aantal ingrepen opnieuw tot 12 760 is gedaald, hetgeen overeenstemt met een vergelijkbaar cijfer in 2016 (-7,5 % tussen 2018 en 2019). We beschikken nog niet over cijfers van 2020 om die dalende trend daadwerkelijk te kunnen bevestigen. Temeer daar die cijfers hoogstwaarschijnlijk geïmpacteerd zullen zijn door de huidige gezondheidscrisis. Over het algemeen kunnen we stellen dat het aantal ingrepen voor bariatrische heelkunde in België de jongste vier jaar stabiel is gebleven.

In de onderstaande tabel waarin het aantal ingrepen voor elke heelkundige ingreep in de afgelopen drie jaar wordt vermeld, hebben we het jaar 2016 opgenomen, om zo volledig mogelijk te zijn onder meer omwille van de eerder aangehaalde redenen betreffende de aanpassing van de factureringswijze in 2019.

Deze drie verstrekkingen worden via de verplichte ziekteverzekering van het Rijksinstituut voor ziekte- en invaliditeitsverzekering (RIZIV) terugbetaald. Er bestaan nog andere verstrekkingen in het kader van de bariatrische heelkunde zoals bijvoorbeeld de plaatsing van een intragastrische ballon. Die ingrepen worden zelden gebruikt en hun wetenschappelijke waarde wordt niet volledig erkend. We beschikken niet over cijfers van die specifieke ingrepen omdat ze geen nomenclatuurcodenummer hebben en dus rechtstreeks aan de patiënt worden gefactureerd wanneer ze worden uitgevoerd.

U kunt vaststellen dat het aantal ingrepen voor de plaatsing van een maagring over de hier bestudeerde periode sterk is gedaald, in tegenstelling tot het aantal ingrepen voor een bypass of voor gastroplastie.

Hieronder kunt u de uitgaven voor deze ingrepen tussen 2016 tot 2018 terugvinden. 2019 wordt omwille van de duidelijkheid apart voorgesteld.

Tussen 2016 en 2018 zijn de uitgaven gelijk gebleven en stemmen overeen met een bedrag van ongeveer 10,4 miljoen euro. Die stabiliteit kan worden verklaard door het aantal ingrepen dat over die drie jaar gelijk is gebleven.

Voor 2019 liggen de uitgaven hoger ondanks een lager aantal ingrepen (ongeveer 17 miljoen euro). Dat wordt andermaal verklaard door de invoering van de laagvariabele zorg. Die laatste cijfers hebben immers betrekking op forfaitaire uitgaven, die, naast de heelkundige ingreep, ook alle daaraan verbonden uitgaven omvatten (zoals de anesthesie, de medische beeldvorming, de klinische biologie, enz.). Wanneer we ons baseren op het aantal verstrekkingen dat in de loop van die periode is uitgevoerd, aangezien ze bijvoorbeeld in 2018 hadden moeten worden gefactureerd, zouden de specifieke uitgaven voor 2019 9 676 059 euro belopen.

Het grootste deel van de uitgaven kan zonder twijfel aan de bypass-ingrepen worden toegeschreven die het vaakst worden uitgevoerd en waarvan de honoraria hoger liggen dan voor de andere verstrekkingen (honorarium van 940,95 euro voor de bypass, tegenover 463,24 euro voor de ingrepen voor gastroplastie).

Voor de nomenclatuur betreffende de bariatrische heelkunde is er momenteel geen wijziging in het vooruitzicht.