|
|
Hong Kong - Nieuwe veiligheidswet - Mensenrechten - Verenigde Naties - Speciale rapporteur - Aanduiding - NGO's en journalisten - Uitoefening van het werk - Bedrijven - Impact op de investeringen - Informatie aan reizigers
Hongkong
China
rechten van de mens
pers
niet-gouvernementele organisatie
VN
economische sanctie
| 9/11/2020 | Verzending vraag (Einde van de antwoordtermijn: 10/12/2020) |
| 10/12/2020 | Antwoord |
Herindiening van : schriftelijke vraag 7-630
Ik verwijs naar mijn eerder ingediende schriftelijke vraag nr. 7-624 betreffende de situatie in Hong Kong. Het Chinese Congres nam een brede «veiligheidswet» aan die het gemakkelijker maakt om demonstranten te straffen en de autonomie van de stad te verminderen.
Critici stellen dat dit het «het einde van het apart statuut van Hong Kong» met zich meebrengt.
Er komen steeds meer details van de zesenzestig artikelen van de wet vrij. Deze werd immers geheim gehouden tot de inwerkingtreding. Het criminaliseert elke handeling van:
– afscheiding: wegbreken van het land;
– ondermijning: het ondermijnen van de macht of autoriteit van de centrale overheid;
– terrorisme: geweld gebruiken of intimidatie tegen mensen;
– collusie met buitenlandse of externe krachten.
De wet werd van kracht op 30 juni 2020 om 23.00 uur lokale tijd, een uur voor de drieëntwintigste verjaardag van de overdracht van de stad aan China.
De belangrijkste bepalingen van de nieuwe wet zijn onder meer:
– de invoering van levenslange gevangenisstraffen voor misdaden van afscheiding, ondermijning, terrorisme en heimelijke verstandhouding met buitenlandse troepen;
– bedrijven kunnen een boete krijgen als ze bij wet zijn veroordeeld;
– er wordt door China een nieuw beveiligingskantoor in Hong Kong opgericht, met eigen ordehandhavers, die geen van beide onder de bevoegdheid van de lokale overheid vallen;
– bepaalde rechtszaken kunnen in China worden berecht.
De «chief executive» van Hong Kong, die door China wordt voorgedragen, heeft ten gevolge deze nieuwe wet de bevoegdheid om nieuwe rechters te benoemen om nationale veiligheidszaken te behandelen.
Belangrijk is dat Beijing de macht heeft over hoe de wet moet worden geïnterpreteerd, en niet een gerechtelijk of beleidsorgaan uit Hong Kong. Als de wet in strijd is met een wet van Hong Kong, heeft de Chinese veiligheidswet voorrang.
Ook van «due process of law» is niet langer sprake. Sommige processen zullen achter gesloten deuren worden gehoord. Mensen die ervan verdacht worden de wet te overtreden, kunnen worden afgeluisterd en onder toezicht worden geplaatst.
Ook het toezicht op de buitenlandse niet-gouvernementele organisaties en persbureaus wordt versterkt. De wet is ook van toepassing op niet-permanente inwoners: mensen «van buiten [Hong Kong] ... die geen permanente inwoners van Hong Kong zijn».
Deze vraag betreft tevens een transversale aangelegenheid met de Gewesten. De standpunten van de Vlaamse regering en de verdediging hiervan bij de Verenigde Naties geschiedt systematisch in coördinatie met de federale overheid. De gefedereerde overheden geven mede het inhoudelijk standpunt van de federatie vorm voor die materies waarvoor zij intern bevoegd zijn. Binnen de Interministeriële Conferentie voor Buitenlands Beleid waarin de verschillende beleidsniveaus zijn vertegenwoordigd, wordt het Belgisch buitenlands beleid gecoördineerd.
In dit kader had ik u graag volgende vragen voorgelegd:
1) Bent u voorstander van de aanduiding van een «speciale rapporteur betreffende Hong Kong bij de Verenigde Naties» om de situatie op het terrein op te volgen en erover te rapporteren? Zo ja, kan u dit toelichten? Welke stappen gaat u hieromtrent nemen? Zo neen, waarom niet en welke andere stappen acht u aangewezen bij de Verenigde Naties?
2) Bent u reeds in discussie gegaan met de ngo's, de nieuwsagentschappen en de journalisten die opereren in Hong Kong en China om de impact te evalueren van de nieuwe veiligheidswetgeving op de uitoefening van hun werk? Zo neen, waarom niet? Zo ja, kan u toelichten?
3) Hebt u reeds met het bedrijfsleven samengezeten om de impact te bekijken van de nieuwe veiligheidswet op de lopende en de nieuwe investeringen? Zo neen, waarom niet? Zo ja, kan u toelichten welke impact dit kan hebben op de investeringen in Hong Kong en China?
4) Hoe reageert u op het recente initiatief van de Britse regering om een «UK Global Human Rights sanctions regime» in te voeren en dit onder meer in het licht van de ontwikkelingen in Hong Kong?
5) Hoe zou de Europese Unie meewerken aan een globaal sanctiemechanisme wat betreft de rechten van de mens? Kan u hierbij duidelijk meedelen hoe ons land hiertegenover?
6) Welke informatie verschaft Buitenlandse Zaken vandaag in het kader van de nieuwe veiligheidswet voor Hong Kong aan onze landgenoten die daar actief zijn als expat en / of afreizen naar Hong Kong en China? Kan u dit toelichten?
De Verenigde Naties (VN) beschikken zowel over landgerichte als thematische speciale rapporteurs. De creatie van een nieuw mandaat gebeurt aan de hand van een resolutie in de VN-Mensenrechtenraad.
Momenteel is een degelijke resolutie niet aan de orde, het is aan de reeds bestaande – thematische – speciale procedures om deze situatie op te volgen. En dit gebeurt reeds. Zo spraken in juni 2020 een 50-tal experts zich uit over de mensenrechtensituatie in China, ook over de situatie in Hongkong. België is momenteel geen lid van de Mensenrechtenraad. Dit neemt niet weg dat ons land de mensenrechtensituatie in China, inclusief de situatie in Hongkong, regelmatig aankaart in VN-mensenrechtenfora, zowel ten nationale titel, in samenwerking met like minded landen en in EU-verband. Meest recent, in het kader van de algemene vergadering van de VN in oktober 2020, werd daarbij ook expliciet verwezen naar de bezorgdheden geuit door de speciale procedures van de VN.
In samenwerking met de EU-delegatie en de Europese partners heeft ons consulaat-generaal in Hongkong regelmatig contact met journalisten, de democratische oppositie en het middenveld in Hongkong.
Ons consulaat-generaal in Hongkong heeft ook regelmatig contact met de Belgische zakenwereld, met de Belgisch-Luxemburgse Kamer van koophandel en met de Europese Kamer van koophandel in Hongkong om de toestand en de impact van de nieuwe veiligheidswet te evalueren. In samenwerking met de Europese Unie (EU) wordt de wet grondig geanalyseerd.
De zakenwereld (met inbegrip van de Belgische ondernemingen) neemt ondertussen een voorzichtige houding aan. Het is echter evident dat het ter discussie stellen van de onafhankelijkheid van justitie, een van de fundamenten van het Hongkong-model, gevolgen zou kunnen hebben voor de aantrekkingskracht van Hongkong voor buitenlandse bedrijven.
In december 2019 zijn de ministers van Buitenlandse Zaken van de EU het eens geworden over de oprichting van een nieuw EU-sanctieregime om ernstige schendingen van de mensenrechten wereldwijd aan te pakken. Wanneer dit nieuwe EU-mensenrechtensanctieregime in werking is getreden, zal het meer mogelijkheden bieden om verantwoordelijken van ernstige mensenrechtenschendingen wereldwijd aan te pakken, onafhankelijk van de locatie waar deze plaatsvinden of van de identiteit van de betrokkenen. Dit initiatief toont de bereidheid aan van de EU en haar lidstaten om de mensenrechten overal ter wereld te bevorderen en te beschermen. België heeft de oprichting van dit instrument van meet af aan gesteund.
Het sanctieregime voorziet als maatregelen de bevriezing van tegoeden en een inreisverbod voor de EU. Dit zijn gerichte maatregelen die overeenkomen met de gebruikelijke Europese sancties. Het regime zal naast geografische sanctieregimes bestaan, waarvan enkele nu reeds mensenrechtenschendingen viseren.
Na grondige discussies binnen de Raad van de EU werd het sanctieregime vastgelegd tijdens de Raad Buitenlandse Zaken van 7 december 2020. België heeft de oprichting van dit sanctieregime ondersteund en actief deelgenomen aan de besprekingen, teneinde tot een effectief en goed werkend regime te komen.
De lidstaten kunnen personen of entiteiten, zowel statelijke als niet-statelijke, voorstellen om te sanctioneren. Het regime is in principe toepasbaar op alle soorten mensenrechtenschendingen, op voorwaarde dat het om zware schendingen gaat. Beslissingen inzake sancties worden bij unanimiteit genomen. Vervolgens zijn in de eerste plaats de lidstaten verantwoordelijk voor de uitvoering van deze sancties.
Begin juli heeft de Federale Overheidsdienst (FOD) Buitenlandse Zaken het reisadvies voor Hongkong aangepast met een verwijzing naar de nationale veiligheidswet. Er wordt duidelijk vermeld dat sinds 1 juli in Hongkong een nationale veiligheidswet van kracht is en dat het niet uitgesloten is dat uitingen in publieke fora en sociale media die in strijd zouden zijn met deze wet kunnen leiden tot vervolging. Ons Consulaat-Generaal in Hongkong heeft ook regelmatige contacten met de Belgische gemeenschap ter plaatse.