|
|
Oeganda - Invoering van de doodstraf voor holebi's - Schending mensenrechten - Impact op gouvernementele samenwerking
Oeganda
seksuele minderheid
doodstraf
rechten van de mens
buitenlands beleid
genderidentiteit
| 9/11/2020 | Verzending vraag (Einde van de antwoordtermijn: 10/12/2020) |
| 24/12/2020 | Antwoord |
Herindiening van : schriftelijke vraag 7-126
Oeganda wil een wet invoeren die homoseksualiteit strafbaar maakt met de doodstraf. Mensenrechtenactivisten vrezen dat het plan geweld jegens holebi's en transgenders zal aanmoedigen.
De wet, die in de volksmond «Kill the Gays» wordt genoemd, werd vijf jaar geleden nietig verklaard omwille van een procedurefout, maar de overheid is nu van plan om de wet in november 2019 weer nieuw leven in te blazen.
De nieuwe wet druist in tegen internationale afspraken op het gebied van mensenrechten. De invoering van de doodstraf voor LGBTI+ zijn een ernstige schending van de internationale mensenrechten. De wet, die de steun krijgt van president Yoweri Museveni, zal in de loop van november 2019 opnieuw worden voorgelegd aan het Parlement en zal naar verwachting voor het einde van 2019 gestemd worden. In 2019 werden al drie homoseksuele mannen en een transgender vrouw vermoord tijdens homofobe aanvallen in Oeganda, en begin oktober 2019 werd een homoseksuele man nog doodgeknuppeld.
De alliantie van LGBTI+ organisaties in Oeganda is bijzonder ongerust: «Toen de wet vijf jaar geleden werd geïntroduceerd, leidde dat tot een stijging van het homofoob sentiment en haatmisdrijven. Honderden LGBTI+ mensen werden gedwongen om het land te verlaten als vluchtelingen en er zullen er nog meer volgen als deze wet wordt ingevoerd. Het zal het voor ons zelfs illegaal maken om zelfs maar campagne te voeren voor LGBTI+ rechten, laat staan seksuele minderheden te steunen en te beschermen.»
Oeganda is één van de veertien partnerlanden van de gouvernementele samenwerking. Deze werden geselecteerd op basis van onder andere de graad van armoede, aspecten van goed bestuur en de mogelijkheden voor België om betekenisvolle hulp te bieden.
Deze vraag betreft een transversale aangelegenheid met de Gemeenschappen. Preventie van homofobie verloopt onder meer via het onderwijs en media, wat gemeenschapsbevoegdheden zijn. Ik verwijs tevens naar het Interfederaal Actieplan tegen homofoob en transfoob geweld. Sinds de Sint Michielsakkoorden van 1993 zijn de Gemeenschappen ook bevoegd voor de buitenlandse aspecten van hun bevoegdheidsdomeinen, volgens het principe «in foro interno, in foro externo». Daarnaast zijn gelijke kansen en non discriminatie een transversale aangelegenheid met de Gemeenschappen.
Graag had ik u dan ook volgende vragen voorgelegd:
1) Hoe reageert u op de nakende nieuwe wet die homoseksualiteit strafbaar maakt met de doodstraf? Bent u het met me eens dat het deze wet indruist tegen de mensenrechten? Kan u dit uitvoerig toelichten?
2) Bent u bereid met een formeel standpunt over deze nieuwe strafwet in Oeganda naar buiten te komen? Gaat u uw bezorgdheid hieromtrent overmaken aan de Oegandese regering? Kan u dit toelichten?
3) Bent u bereid op korte termijn de ambassadeur van Oeganda hieromtrent te ontbieden mocht deze wet daadwerkelijk gestemd worden? Gaat u Oeganda vragen om de nieuwe strafwet niet uit te voeren? Zo neen, waarom niet?
4) Bent u bereid dat bij elke politieke dialoog met de Oegandese overheid te wijzen op het belang van het respect voor seksuele oriëntatie en genderidentiteit? Kan u dit toelichten?
5) In hoeverre wordt er nu reeds bij evaluatierapporten van partnerlanden een apart hoofdstuk gewijd aan de inachtneming van rechten van LGBTI+'s? Kan u dit toelichten? Dient dit te worden aangescherpt in het licht van de vooropgestelde Oegandese wetgeving?
6) Welke impact zal de definitieve goedkeuring van de vooropgestelde wet hebben op lopende samenwerking met Oeganda gezien deze manifest in strijd is met de fundamentele rechten van de mens? Kan u dit uitvoerig toelichten?
7) Hoeveel wordt er tot vandaag reeds geïnvesteerd in de uitbouw van een toegankelijke gezondheidszorg in Oeganda en in het bijzonder wat betreft de non discriminatoire aanpak van de LGBTI+? Kan u dit toelichten en meedelen of hierin bijkomende initiatieven kunnen worden genomen?
1) Er is op dit ogenblik geen sprake van een nieuwe wet die in Oeganda homoseksuele handelingen strafbaar maakt met de doodstraf. Nadat de minister van ethiek zich had laten ontvallen dat de regering een oud wetsontwerp opnieuw wil voorleggen aan het parlement, werd hij door zijn eigen partij teruggefloten. De regering is formeel dat op geen enkel moment een wetsvoorstel in die zin werd overwogen.
Ter gelegenheid van een geplande politieke dialoog op 15 november 2019 tussen Oeganda en de Europese Unie (EU), waaraan België deelnam, sneed de president het thema aan en herhaalde dat er geen sprake is van een wetsvoorstel.
Er is derhalve geen aanleiding om met een formeel standpunt naar buiten te komen. Het Belgische standpunt is genoegzaam bekend: zowel de strijd tegen elke vorm van discriminatie, met inbegrip omwille van seksuele geaardheid, zijn prioriteiten van het Belgische internationale mensenrechtenbeleid.
2) De mensenrechtenbenadering is één van de centrale assen binnen het Belgische ontwikkelingsbeleid. De mensenrechtenbenadering gaat uit van mensenrechtenprincipes en -normen die werden vastgelegd in de internationale verdragen. Tot deze principes wordt ook het non-discriminatiebeginsel gerekend. Binnen ontwikkelingssamenwerking wordt hierdoor onder meer de focus gelegd op de versterking van de positie van rechtenhouders (die hun rechten dienen te kennen, op te eisen en uit te oefenen) en de rol van plichtendragers (de overheid en andere dienstverleners). Het huidige indicatieve Samenwerkingsprogramma tussen België en Oeganda vermeldt naast een aantal andere verwijzingen naar mensenrechten expliciet: «The Government of Belgium expects the respect for the basic human rights of social minorities, including sexual minorities concerning consenting adult».
De Belgische ambassade in Kampala blijft uiteraard alert voor elke ontwikkeling inzake mensenrechten.
De Belgische gouvernementele ontwikkelingssamenwerking investeerde in totaal 46,5 miljoen euro in de gezondheidszorg in Oeganda, waarvan 26,5 miljoen euro binnen het huidige samenwerkingsprogramma. Binnen het huidige samenwerkingsprogramma ligt de focus op gelijke toegang tot kwalitatieve gezondheidszorg, met speciale aandacht doorheen de interventies voor een aantal transversale thema’s (i.e. gender, seksuele en reproductieve gezondheid en rechten, HIV/aids en mensenrechten).
Voor meer gedetailleerde informatie kan u terecht bij mijn collega bevoegd voor Ontwikkelingssamenwerking, minister Kitir.